2023 წლის დეკემბრის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები

 

Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2023 წლის დეკემბრის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.

სარჩევი

1. ცვლილებები საქართველოს საგადასახადო კოდექსში

1.1. ცვლილება სათამაშო ბიზნესის დაბეგვრის საკითხებთან დაკავშირებით

1.2. აგროტურიზმისა და ღვინის ტურიზმის საქმიანობების დამატებით შეღავათები

1.3. სტატუსშეჩერებული სტუდენტების მიერ მიღებული სარგებლის დაბეგვრა

1.4. გადაუხდელი მოსაკრებლის ჩამოწერა

1.5. ტერმინოლოგიური ცვლილებები

1.6. კოდექსის სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებები

2. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში

2.1. ცვლილებები დოკუმენტის საჯაროდ გავრცელების წესში

2.2. ფიზიკური პირის ქონების მიწოდებაზე საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაცია

2.3. ცვლილებები ხე-ტყის ნაშთების წარდგენის წესში

3. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

3.1. ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოები

3.2. დღგ-ის მეთოდური მითითების ახალი მაგალითები

 

1. ცვლილებები საქართველოს საგადასახადო კოდექსში

• ცვლილება სათამაშო ბიზნესის დაბეგვრის საკითხებთან დაკავშირებით

2023 წლის 25 დეკემბერს გამოქვეყნდა და 2024 წლის 1 იანვრიდან ძალაში შედის ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. ცვლილება ეხება სათამაშო აპარატების სალონის მომწყობი პირების, სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის მომწყობი პირებისა და, ასევე, მოთამაშის მიერ სათამაშო ანგარიშიდან ან სალაროდან გატანილი თანხების დაბეგვრის საკითხებს. კერძოდ ცვლილება შეეხო შემდეგ საკითხებს:

• განისაზღვრა სათამაშო აპარატების მომწყობი პირების (რომლებიც აღნიშნულ საქმიანობას არ ეწევიან სისტემურ-ელექტრონული ფორმით) მოგებისა და საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმი;
• შეიცვალა სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის მომწყობი პირების მოგებისა და საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი;
• შეიცვალა მოთამაშეების მიერ გატანილი თანხების წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი.

ზემოაღნიშნული ცვლილების მიხედვით, სათამაშო აპარატების მომწყობი პირებისთვის, რომლებიც აღნიშნულ საქმიანობას არ ეწევიან სისტემურ-ელექტრონული ფორმით, განისაზღვრა დაბეგვრის ობიექტი. კერძოდ, აღნიშნული პირებისთვის საშემოსავლო ან მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს წარმოადგენს მოთამაშეებისაგან მიღებულ ფსონებსა და მოთამაშეზე გაცემულ მოგებას შორის სხვაობა. შესაბამისად, ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა სსკ-ის მე-80 მუხლის მე-7 ნაწილი და 97-ე მუხლის 91 ნაწილი. როგორც მოგვეხსენება, ცვლილებამდე არსებული რედაქციით ჩამოყალიბებულ მე-80 და 97-ე მუხლებში, აქამდე განსაზღვრული იყო მხოლოდ სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის მომწყობი პირების საშემოსავლო და მოგების გადასახადებით დაბეგვრის ობიექტი. ცვლილების შედეგად კი, სათამაშო აპარატების მომწყობი პირებისთვისაც, რომლებიც არ ეწევიან აღნიშნულ საქმიანობას სისტემურ-ელექტრონული ფორმით, საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი განისაზღვრა სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის განმახორციელებელი პირების მსგავსად. სათამაშო აპარატების მომწყობი პირების საანგარიშო პერიოდს წარმოადგენს კალენდარული თვე და შესაბამისად მათ მიერ გადასახადის სახელმწიფო ბიუჯეტში მიმართვა მოხდება ყოველთვიურად, მსგავსად სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის მომწყობი პირებისა.

გარდა ზემოაღნიშნულისა, შეიცვალა სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის მომწყობი პირების საშემოსავლო და მოგების გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი და ასევე, განისაზღვრა დაბეგვრის განაკვეთები სათამაშო აპარატების მომწყობი პირებისთვის და ეს განაკვეთი ორივე სახის საქმიანობისთვის, როგორც ფიზიკური ისე იურიდიული პირებისათვის, შეადგენს 15%-ს. შესაბამისად, ცვლილება შევიდა სსკ-ის 81-ე მუხლის 31 ნაწილსა და 98-ე მუხლის პირველ ნაწილში. შეგახსენებთ, რომ ზემოაღნიშნულ ცვლილებამდე, სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის მომწყობი პირების საშემოსავლო და მოგების გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი შეადგენდა მოთამაშეებისაგან მიღებულ ფსონებსა და მოთამაშეზე გაცემულ მოგებას შორის სხვაობის თანხის 10%-ს, ხოლო სათამაშო აპარატების მომწყობი პირებისთვის არც დაბეგვრის ობიექტი და არც განაკვეთი განსაზღვრული არ იყო. 

რაც შეეხება მოთამაშეების მიერ ზემოაღნიშნული თამაშობებიდან მიღებული თანხების გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას, აღნიშნული თანხები დაექვემდებარება გადახდის წყაროსთან 5%-ით დაბეგვრას ნაცვლად 2%-სა, როგორც ეს ცვლილებამდე არსებული რედაქციით იყო განსაზღვრული. მოთამაშეების მიერ გატანილი თანხების წყაროსთან დაბეგვრის ვალდებულება კი ეკისრება თამაშობის მომწყობ პირს.

• აგროტურიზმისა და ღვინის ტურიზმის საქმიანობების დამატებით შეღავათები

2023 წლის 27 დეკემბერს გამოქვეყნდა და 2025 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდება ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. ცვლილება ეხება აგროტურიზმისა და ღვინის ტურიზმის საქმიანობით დაკავებული ფიზიკური პირების დამატებით შეღავათიანი რეჟიმით დაბეგვრას.

ცვლილების საფუძველზე სსკ-ის მე-8 მუხლს დაემატა 371-ე და 372-ე პუნქტები და განისაზღვრა ორი ახალი ტერმინი, ესენია:

•  აგროტურისტული საქმიანობის სუბიექტი − პირი, რომელსაც საქართველოს მთავრობის დადგენილების შესაბამისად მინიჭებული აქვს აგროტურისტული საქმიანობის სუბიექტის სტატუსი;
• ღვინის ტურიზმის საქმიანობის სუბიექტი − პირი, რომელსაც საქართველოს მთავრობის დადგენილების შესაბამისად მინიჭებული აქვს ღვინის ტურიზმის საქმიანობის სუბიექტის სტატუსი.

ცვლილების მთავარი არსი იმაში მდგომარეობს, რომ გაიზარდა აგროტურიზმითა და ღვინის ტურიზმით დაკავებული ფიზიკური პირების, მცირე ბიზნესის სტატუსით სარგებლობისთვის დაწესებული შემოსავლების ზღვრები და ზედა ზღვარი განისაზღვრა კალენდარულ წელში 700 000 ლარის ოდენობით, ხოლო მცირე ბიზნესის სტატუსის ფარგლებში სხვა საქმიანობების ზედა ზღვარი დარჩა უცვლელი _ 500 000 ლარის ოდენობით. გარდა ზემოაღნიშნულისა, აგროტურიზმითა და ღვინის ტურიზმით დაკავებული პირებისთვის მცირე ბიზნესის სტატუსის შეწყვეტის საფუძველი იქნება მიჯრით ორ საგადასახადო წელში 700 000 ლარიან ზღვარზე გადაჭარბება, ნაცვლად 500 000 ლარისა. აღნიშნული პირების შემოსავლები  1%-სა ნაცვლად 3%-ით კი დაიბეგრება 700 000 ლარიან ზღვარზე გადაჭარბების თვიდან წლის ბოლომდე, ნაცვლად 500 000-იანი ზღვრის გადაჭარბების თვისა. სხვა შემთხვევაში კი შემოსავალი ექვემდებარება სტანდარტული 1%-იანი განაკვეთით დაბეგვრას.

• სტატუსშეჩერებული სტუდენტების მიერ მიღებული სარგებლის დაბეგვრა

2023 წლის 25 დეკემბერს გამოქვეყნდა და 2024 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. კერძოდ, სსკ-ის  309-ე მუხლს დაემატა 871-ე ნაწილი და საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრისგან თავისუფლდება საქართველოში უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ფინანსური დავალიანების მქონე, სტატუსშეჩერებული სტუდენტის მიერ მიღებული სარგებელი, რომელიც მიღებულია:

• უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ 2023 წლის 1 აგვისტოს მდგომარეობით გადასახდელი სწავლის საფასურის ჩამოწერით;
• 2023 წლის 1 აგვისტოს მდგომარეობით გადასახდელი სწავლის საფასურის გამოსყიდვის მიზნით საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს მიერ გადახდილი თანხით.

 

• გადაუხდელი მოსაკრებლის ჩამოწერა

2022 წლის 27 დეკემბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ამოქმედდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. ცვლილების შედეგად სსკ-ის 309-ე მუხლს დაემატა ახალი 144-ე და 145-ე ნაწილები და განისაზღვრა მიწისქვეშა მტკნარი წყლების ჩამოსხმის მიზნით გამოყენებისთვის გათვალისწინებული გადაუხდელი მოსაკრებლის, მასთან დაკავშირებული ჯარიმისა და საურავის ჩამოწერის  წესი.

კერძოდ კი, ცვლილების მიხედვით, საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია ჩამოწეროს იმ პირის გადასახდელი ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისთვის დაწესებული მოსაკრებელი, მასთან დაკავშირებული ჯარიმა და საურავი, რომელსაც 2023 წლის 1 დეკემბრამდე შესაბამისი ლიცენზიით (სათანადო დამტკიცებული ათვისების გეგმით ან მის გარეშე) არ უსარგებლია, კერძოდ, მიწისქვეშა მტკნარი წყალი არ ჩამოუსხამს. აღნიშნული შეღავათის გამოყენების მიზნით, უნდა დაკმაყოფილდეს ერთ-ერთი შემდეგი პირობებიდან:

ა) შესაბამისი პირი 2023 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით აღარ ფლობს მიწისქვეშა მტკნარი წყლების ჩამოსხმისთვის გაცემულ ლიცენზიას; 

ბ) შესაბამისი პირი 2024 წლის 1 აპრილამდე მიწისქვეშა მტკნარი წყლების ჩამოსხმისთვის ლიცენზიის გამცემ ორგანოს მიმართავს ამ ლიცენზიის გაუქმების შესახებ და 2023 წლის 1 დეკემბრიდან 2024 წლის 1 აპრილის ჩათვლით არ ისარგებლებს აღნიშნული ლიცენზიით, კერძოდ, არ ჩამოასხამს მიწისქვეშა მტკნარ წყალს.

• ტერმინოლოგიური ცვლილებები

2023 წლის დეკემბრის თვეში გამოქვეყნდა სამი ახალი ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში, რომლებიც ამოქმედდება 2024 წლის 1 იანვრიდან. ცვლილებები აზუსტებს ტერმინოლოგიას კოდექსში და შედეგად შესაბამისობაში მოჰყავს სხვა კოდექსებთან, კერძოდ:

• ცვლილება შევიდა სსკ-ის 170-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ლ“ ქვეპუნქტსა და 206-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ჰ“ ქვეპუნქტში და შედეგად მოხდება ტერმინოლოგიის დონეზე საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის და საქართველოს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს სახელწოდებების ჩანაცვლება საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის და საქართველოს კულტურისა და სპორტის სამინისტროს სახელწოდებებით. ცვლილება გამოწვეულია „საქართველოს მთავრობის სტრუქტურის, უფლებამოსილებისა და საქმიანობის წესის შესახებ“ საქართველოს კანონში განხორციელებული ცვლილებებით.

ცვლილება ამოქმედდება 2024 წლის 1 იანვრიდან.

• ცვლილება შევიდა სსკ-ის 39-ე მუხლის მე-2 ნაწილში, სადაც მოცემულია იმ უწყებათა წრე, რომელთაც აქვთ საგადასახადო საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციაზე დაშვება – მათ შორის არის საქართველოს კონკურენციის ეროვნული სააგენტოც. კერძოდ, ამავე ნაწილის „პ“ ქვეპუნქტში ხდება უწყების სახელის ცვლილება და ნაცვლად სსიპ – საქართველოს კონკურენციის ეროვნული სააგენტოსი, მიეთითება – საქართველოს კონკურენციისა და მომხმარებლის დაცვის სააგენტო. შედეგად მოხდება „კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონისა და საქართველოს საგადასახადო კოდექსის დებულებათა თავსებადობის უზრუნველყოფა.

ცვლილება ამოქმედდება 2024 წლის 1 იანვრიდან.

• ცვლილება შევიდა სსკ-ის 238-ე მუხლის მე-12 ნაწილში, სადაც უფრო მკაფიოდ განისაზღვრება იმ პირთა ჩამონათვალი, რომელთა მიმართ იმავე მუხლით გათვალისწინებული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველსაყოფი ღონისძიებების გამოყენებისას დაუშვებელია აღნიშნულ ღონისძიებათა მიმართვა იმავე პუნქტით განსაზღვრულ კლიენტთა აქტივებზე. აღნიშნული ცვლილება ძირითადად გამოწვეულია „ფასიანი ქაღალდების ფლობის შესახებ“ კანონსა და „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონში განხორციელებული ტერმინოლოგიური ცვლილებებით/დაზუსტებებით (მათ შორის, ცალკეულ ცნებათა განმარტების დაზუსტებით). ასევე ცვლილებით სსკ-ის 241-ე მუხლის დაემატა 102, რომელიც გაითვალისწინებს გარკვეულ შემთხვევებში ლიკვიდატორის ან სპეციალური მმართველის უფლებამოსილებას ყადაღადადებული ფასიანი ქაღალდების ანგარიშები უცვლელად გადაიტანოს სხვა ანგარიშის მწარმოებელთან. განხორციელებული ცვლილებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსი შესაბამისობაში მოვა „დემატერიალიზებული ფასიანი ქაღალდების ფლობის შესახებ“ საქართველოს კანონთან. ცვლილება ამოქმედდება 2024 წლის 1 მარტიდან.

ამასთან, აღნიშნულ 238-ე მუხლს დაემატა 125-128 ნაწილები. ცვლილებს საფუძვლად უდევს „სეკიურიტიზაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის პროექტით გათვალისწინებული, სეკიურიტიზაციის სპეციალური მიზნობრივი ერთეულის მარეგულირებელი ჩარჩოს შეუფერხებლად და დაუბრკოლებლად იმპლემენტაცია. კერძოდ, „სეკიურიტიზაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-10 მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრული პირების ის ფულადი სახსრები, რომლებიც წარმოადგენს სეკიურიტიზაციის სპეციალური მიზნობრივი ერთეულისათვის მისაკუთვნებელ ფულად სახსრებს, სრულად იქნება დაცული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველსაყოფად განსახორციელებელი ღონისძიებებისგან. ეს ღონისძიებებია – საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა; მესამე პირზე გადახდევინების მიქცევა; ქონებაზე ყადაღის დადება; ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცია; საბანკო ანგარიშზე საინკასო დავალების წარდგენა; გადასახადის გადამხდელის სალაროდან ნაღდი ფულის ამოღება. თუ პირის ქონებაზე საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის რეგისტრაციამდე კომერციული ბანკი, მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია, სადაზღვევო ორგანიზაცია ან საერთაშორისო და „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად განსაზღვრული განვითარებული ქვეყნების საფინანსო ინსტიტუტი იპოთეკით/გირავნობით უზრუნველყოფილ მოთხოვნას გადასცემს „სეკიურიტიზაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად დაფუძნებულ სეკიურიტიზაციის სპეციალურ მიზნობრივ ერთეულს და ხდება ამ ქონების რეალიზაცია, ამოღებული თანხით პირველ რიგში დაკმაყოფილდება სეკიურიტიზაციის სპეციალური მიზნობრივი ერთეულის მოთხოვნები. აღნიშნულს ექნება გავლენა იმ პირთა სასარგებლოდ, რომლებიც წარმოადგენენ სპეციალური მიზნობრივი ერთეულის მიერ ემისირებული ფასიანი ქაღალდების მესაკუთრეებს, ვინაიდან მოხდება აღნიშნული პირების მოთხოვნის პირველ რიგში დაკმაყოფილება. ცვლილება ამოქმედდება 2024 წლის 1 აპრილიდან.

• კოდექსის სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებები

2022 წლის 28 დეკემბერს გამოქვეყნდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. ცვლილება განხორციელდა გადასახადების ადმინისტრირების საკითხებში ცალკეული პრობლემის გადაჭრის მიზნით, სსკ-ით გათვალისწინებული სასაქონლო კოდებისა და საქონლის დასახელებების „საქონლის აღწერის და კოდირების ჰარმონიზებული სისტემის შესახებ“ საერთაშორისო კონვენციის ნომენკლატურის 2022 წლის რედაქციის საფუძველზე მომზადებულ საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნულ სასაქონლო ნომენკლატურასთან შესაბამისობაში მოყვანის, აგრეთვე რედაქციული და ტექნიკური ხასიათის ხარვეზების აღმოფხვრისა და ცალკეული დებულებების „რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“ საქართველოს კანონთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზანშეწონილობიდან გამომდინარე. მიმოვიხილოთ ცვლილების მნიშვნელოვანი ჩანაწერები:

• ცვლილების მიხედვით, რედაქციული ხასიათის ცვლილებები ხორციელდება სსკ-ის მე-4 მუხლის მე-10 ნაწილის „ა“ქვეპუნქტში, მე-8 მუხლის 29-ე ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტში, 82-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ჰ“ ქვეპუნქტში, 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ფ“ ქვეპუნქტში, 153-ე მუხლის 5 1 ნაწილში, 1651 მუხლის მე-3 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტში, 168-ე მუხლის მე-5 ნაწილში და 205-ე მუხლის მე-101 ნაწილში „რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“ საქართველოს კანონის დებულებებთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზნით. მათ შორის, დაზუსტებითი ხასიათის ცვლილება ხორციელდება სსკ-ის 272-ე მუხლის მე-3 ნაწილში, რომლის მიხედვითაც, საურავის დარიცხვა, რეაბილიტაციის გეგმის დამტკიცების შემთხვევაში, განხორციელდება მხოლოდ რეაბილიტაციის გეგმით გათვალისწინებულ ვადამოსულ გადასახდელ გადასახადის თანხებთან მიმართებაში.
• სსკ-ის 154-ე მუხლის 1 ნაწილის დ ქვეპუქნტში გაკეთდა ჩანაწერი იმის შესახებ რომ მცირე მეწარმეზე გადახდილი მომსახურების ანაზღაურების თანხები არცერთ შემთხვევაში არ დაექვემდებარება გადახდის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის დაკავებას.
• ცვლილების მიხედვით სსკ-ის 82-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდა ახალი რედაქციით. აღნიშნული ცვლილება რედაქციული ხასიათისაა. კერძოდ, გარკვევით ჩაიწერა, რომ საშემოსავლო გადასახადით არ იბეგრება როგორც მკვეთრად, ასევე მნიშვნელოვნად გამოხატული შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში 6000 ლარამდე მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი.
• ცვლილების მიხედვით ასევე, რედაქციული ხასიათის შესწორება შევიდა სსკ-ის 141-ე მუხლის მე-5 ნაწილში და იგი შესაბამისობაში მოდის ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტებით (IFRS) გათვალისწინებულ ტერმინოლოგიასთან. გარდა ამისა, მე-5 ნაწილის შემდეგ დაემატა შენიშვნა, რომლის მიხედვითაც ზუსტდება სესხის განმარტება აღნიშნული ნორმის მიზნისთვის. კერძოდ, ამ ნაწილის მიზნისთვის, სესხად განიხილება კრედიტი (სესხი), ოვერდრაფტი, აკრედიტივი, საკრედიტო ხაზი, გარანტია ან/და სავალო ფასიანი ქაღალდები, ფაქტორინგი, აგრეთვე ამ ინსტრუმენტებიდან მიღებული/მისაღები (მათ შორის, დისკონტის, საკომისიოს ან/და სარგებლის სახით მიღებული/მისაღები) ნებისმიერი სახის წინასწარ განცხადებული (დადგენილი) შემოსავალი.
• სსკ-ის 172-ე, 173-ე, 182-ე, 184-ე, 188-ე, 192-ე, 194-ე, 197-ე და 199-ე მუხლებში არსებული, სეს ესნ კოდების „საქონლის აღწერის და კოდირების ჰარმონიზებული სისტემის შესახებ“ საერთაშორისო კონვენციის 2022 წლის რედაქციის ნომენკლატურასთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზნით აღნიშნულ მუხლებში განხორციელდა ტექნიკური ხასიათის ცვლილებები. ამასთანავე, 173-ე მუხლის „შ“ ქვეპუნქტში შევიდა რედაქციული ხასიათის შესწორება და ტერმინი „იმპორტის გადასახადი“, შეიცვალა ტერმინით „საბაჟო ვალდებულება“, რითაც აღნიშნული ნორმა შესაბამისობაში მოვიდა საქართველოს საბაჟო კოდექსით გათვალისწინებულ ტერმინოლოგიასთან.
• სსკ-ის 280-ე და 282-ე მუხლების თანახმად, ყალბი ან ფიქტიური/უსაქონლო ოპერაციის ამსახავი ანგარიშ-ფაქტურის გამოწერა, აგრეთვე, ასეთი დოკუმენტით დღგ-ის ჩათვლა ექვემდებარება სანქცირებას დღგ-ის შესაბამისი თანხის 200 პროცენტის ოდენობით. ამავე დროს, სსკ-ის 178-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტი, რომელიც ფიქტიური/უსაქონლო ოპერაციის შემთხვევაში დღგ-ის ჩათვლის გაუქმებას ითვალისწინებს, არ არეგულირებს ყალბი დოკუმენტით ჩათვლილი დღგ-ის თანხის გაუქმების შემთხვევას. ცვლილების მიხედვით, გასწორდა აღნიშნული საკანონმდებლო ხარვეზი და სსკ-ის 178-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტში განხორციელდა შესაბამისი ცვლილება და ჩაიწერა, რომ დღგ-ის ჩათვლა იზღუდება, როგორც ფიქტიური გარიგების ან უსაქონლო ოპერაციის ამსახველი ანგარიშ-ფაქტურით, ისე ყალბი დოკუმენტითაც.
• 1997 წლის 13 ივნისიდან 2000 წლის 1 იანვრამდე და 2001 წლის 1 ნოემბრიდან 2005 წლის 1 ოქტომბრამდე პერიოდში მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, ელექტროენერგიის განაწილების განმახორციელებელი ელექტროენერგეტიკის საწარმოს დღგ-ის გადახდის ვალდებულება წარმოეშობოდა, მხოლოდ მიწოდებული საქონლის ღირებულების მისთვის ანაზღაურების შემთხვევაში. სსკ-ის 309-ე მუხლის 86-ე ნაწილი და ამავე მუხლის 87-ე ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით, ელექტროენერგიის განაწილების განმახორციელებელი ელექტროენერგეტიკის საწარმოს და პირს, რომლებსაც ეპატია ვალი, 2001 წლის 1 ნოემბრიდან 2005 წლის 1 ოქტომბრამდე პერიოდში ელექტროენერგიის მიწოდებიდან წარმოშობილი ვალის მოვალისათვის პატიების შემთხვევაში დამატებითი საგადასახადო ვალდებულებები დღგ-ში და საშემოსავლო გადასახადში არ წარმოეშობათ. ამასთანავე, აღნიშნული დებულება არ ითვალისწინებს ანალოგიურ მიდგომას 1997 წლის 13 ივნისიდან 2000 წლის 1 იანვრამდე პერიოდზე. ცვლილების მიხედვით, სსკ-ის 309-ე მუხლის 86-ე ნაწილის და ამავე მუხლის 87-ე ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით შესაბამის პირებზე გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათები, ასევე გავრცელდება 1997 წლის 13 ივნისიდან 2000 წლის 1 იანვრამდე პერიოდზე
• ცვლილების მიხედვით სსკ-ის 309-ე მუხლს დაემატა 142-ე და 143-ე ნაწილები, რომლითაც განისაზღვრება, რომ თუ სადაზღვევო ორგანიზაცია დივიდენდს გაანაწილებს 2015 წლის 1 იანვრიდან 2024 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგებიდან, მას უფლება აქვს, ჩაითვალოს ამ პერიოდების მიხედვით დარიცხული და გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა, მაგრამ არაუმეტეს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით გადასახდელი თანხისა. 

აღნიშნული ჩასათვლელი თანხა გამოიანგარიშება ფორმულით − A×B/(C-D), სადაც: A არის დივიდენდის სახით გასანაწილებელი თანხის ოდენობა, B არის 2015 წლის 1 იანვრიდან 2024 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდების მიხედვით დარიცხული და გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა, C არის 2015 წლის 1 იანვრიდან 2024 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგების ოდენობა, D არის 2015 წლის 1 იანვრიდან 2024 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგების ხარჯზე დივიდენდის სანაცვლოდ სადაზღვევო ორგანიზაციის მიერ პარტნიორისთვის გადაცემული ამ სადაზღვევო ორგანიზაციის აქციების ღირებულება. 

ცვლილების მომზადება გამოწვეულია იმ გარემოებით, რომ სსკ-ის 309-ე მუხლის 941 ნაწილის თანახმად, სადაზღვევო ორგანიზაცია მოგების გადასახადით საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით იბეგრება 2024 წლის 1 იანვრიდან. შესაბამისად, 2024 წლის 1 იანვრიდან სადაზღვევო ორგანიზაციას მოუწევს აღნიშნული დივიდენდის განაწილების მოგების გადასახადით დაბეგვრა, რაც 2024 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგებასთან მიმართებაში, გამოიწვევს ერთი და იგივე შემოსავლის ორჯერ დაბეგვრას. შემოთავაზებული ცვლილება სადაზღვევო ორგანიზაციებს თავიდან აარიდებს ერთი და იგივე შემოსავლის მოგების გადასახადით ორჯერ დაბეგვრას. აღნიშნული მიზნით, ასევე ტექნიკური ხასიათის ცვლილება შედის სსკ-ის 309-ე მუხლის 92-ე ნაწილში.

აღნიშნული ცვლილებებიდან, 2024 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდება სსკ-ის 309-ე მუხლში სადაზღვევო ორგანიზაციის მიერ დივიდენდის განაწილებასთან დაკავშირებით განხორციელებული ცვლილება. სასაქონლო კოდებთან დაკავშირებით განხორციელებული ცვლილებების ძირითადი ნაწილი ამოქმედდება გამოქვეყნებიდან 30-ე დღეს, ანუ 2024 წლის 27 იანვრიდან. დანარჩენი ცვლილებები კი ამოქმედდება გამოქვეყნებისთანავე.

 

1. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში

• ცვლილებები დოკუმენტის საჯაროდ გავრცელების წესში

2023 წლის 6 დეკემბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. კერძოდ, ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა აღნიშნული ბრძანების მე-14 მუხლი, რომელიც არეგულირებს დოკუმენტის საჯაროდ გავრცელების წესს.

შეგახსენებთ, რომ სსკ-ის 44-ე მუხლის მე-10 ნაწილის თანახმად, საგადასახადო/დავის განმხილველ ორგანოს ან აღსრულების ეროვნულ ბიუროს უფლება აქვს, დოკუმენტი საჯაროდ გაავრცელოს, თუ გადასახადის გადამხდელი (გარდა ფიზიკური პირისა) საგადასახადო ორგანოს მიერ ელექტრონული ფორმით გაგზავნილ დოკუმენტს გადასახადის გადამხდელის ავტორიზებული მომხმარებლის გვერდზე განთავსებიდან 30 დღის განმავლობაში არ გასცნობია. ხოლო, თუ გადასახადის გადამხდელი ფიზიკური პირია, დოკუმენტის საჯაროდ გავრცელება შესაძლებელია, თუკი შესრულებულია შემდეგი პირობები:

ა) პირს ორჯერ მაინც გაეგზავნა/წარედგინა დოკუმენტი წერილობითი ფორმით და ადრესატისთვის მისი ჩაბარება ვერ მოხერხდა;

ბ) პირი არ არის შემოსავლების სამსახურის ოფიციალური ვებგვერდის ავტორიზებული მომხმარებელი ან ადრესატი დოკუმენტს ავტორიზებული მომხმარებლის გვერდზე განთავსებიდან 30 დღის განმავლობაში არ გასცნობია.

ზემოხსენებული ცვლილების საფუძველზე, ინსტრუქციის განახლებული რედაქციით ჩამოყალიბებული მე-14 მუხლი ნაწილობრივ ფორმირებულია აღნიშნული სსკ-ის 44-ე მუხლიდან. თუმცა, განხორციელებული ცვლილებით მნიშვნელოვნად დაზუსტდა დოკუმენტის საჯაროდ სახით გავრცელების საკითხის ის დეტალები, რაც სსკ-ის ზემოაღნიშნული 44-ე მუხლით ასე ნათლად არ იყო განსაზღვრული.

კერძოდ, იმ შემთხვევაში თუკი უცნობია ფიზიკური პირის ადგილსამყოფელი და მისთვის დოკუმენტის გაგზავნა/წარდგენა ვერ ხერხდება, შესაბამისი ორგანოები უფლებამოსილები არიან პირდაპირ საჯარო გზით გაავრცელონ მისთვის წარსადგენი დოკუმენტი, თუ შესაბამისი დოკუმენტი წარდგენილია   შემოსავლების სამსახურის ავტორიზებულ ვებგვერდზე (RS.GE) და ადრესატი 30 დღის განმავლობაში არ გასცნობია მას.

გარდა ამისა, დაზუსტდა ის შემთხვევა, როცა პირი არ არის შემოსავლების სამსახურის ოფიციალური ვებგვერდის (www.rs.ge) ავტორიზებული მომხმარებელი. ამ შემთხვევაში, საგადასახადო/საბაჟო ორგანოს უფლება აქვს, დოკუმენტი საჯაროდ გაავრცელოს, თუ:

ა) პირი ფიზიკური პირია (მათ შორის, არარეზიდენტი ფიზიკური პირია) და მისი ადგილსამყოფელი უცნობია ან საქართველოში არ გააჩნია მისამართი;

ბ) პირი იურიდიული პირია (მათ შორის არარეზიდენტი იურიდიული პირია) და საქართველოში არ გააჩნია იურიდიული მისამართი.

• ფიზიკური პირის ქონების მიწოდებაზე საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაცია 

2022 წლის 28 დეკემბერს გამოქვეყნდა და 2024 წლის 1 იანვრიდან ძალაში შედის ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. ცვლილებით განსაზღვრა ფიზიკური პირის მიერ ქონების/აქტივის მიწოდებაზე საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაციის ფორმა და მისი შევსების წესს.

აღნიშნული ცვლილება მოსალოდნელი იყო და მისი საფუძველი არის, ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობი 2023 წლის 18 აპრილს გამოქვეყნებული საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 153-ე მუხლის ცვლილება, რომლის მიხედვითაც, არასამეწარმეო საქმიანობის ფარგლებში ქონების/აქტივის მიწოდებით ნამეტი შემოსავლის მიღების შემთხვევაში ფიზიკური პირი ვალდებულია არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს ყოველთვიური დეკლარაცია საშემოსავლო გადასახადის შესახებ. შეგახსენებთ, რომ სსკ-ში შესულ ზემოაღნიშნულ ცვლილებამდე პირი ვალდებული იყო დეკლარაცია წარედგინა და გადასახადი გადაეხადა აქტივის მიწოდების წლის შემდგომი წლის 1 აპრილამდე.

რაც შეეხება უშუალოდ ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებაში შესულ ცვლილებას, მოხდა ახალი 333-ე მუხლისა და დანართი NII-042-ის დამატება, რომელიც ითვალისწინებს ფიზიკური პირის მიერ არასამეწარმეო საქმიანობის ფარგლებში ქონების/აქტივის მიწოდებით ნამეტი შემოსავლის მიღების შემთხვევაში საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაციის ფორმას, მისი წარდგენის ვადას და შევსების წესს.

გარდა ზემოაღნიშნულისა, ცვლილების საფუძველზე ინსტრუქციას დაემატა ორი მაგალითი, რომლის მიხედვითაც, ფიზიკური პირი მარტის თვეში ახორციელებს 2 წელზე ნაკლები ვადით საკუთრებაში მყოფი საცხოვრებელი ბინისა და ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოყენებული კომერციული ფართის რეალიზაციას, რომლის ეკონომიკურ საქმიანობაში ბოლო გამოყენების მომენტიდან გასულია 2 წელზე ნაკლები დრო. მაგალითის თანახმად, პირი ვალდებულია საანგარიშო თვის შემდეგი თვის 15 რიცხვამდე, შესაბამისად, 15 აპრილამდე წარადგინოს საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაცია და გადაიხადოს გადასახადის თანხა. პირი უძრავი ქონების მიწოდებით წარმოშობილ ნამეტ შემოსავალს საცხოვრებელი ფართის შემთხვევაში დაბეგრავს 5%-ით, ხოლო კომერციული ფართის შემთხვევაში 20%-ით.

• ცვლილებები ხე-ტყის ნაშთების წარდგენის წესში

2023 წლის 26 დეკემბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. კერძოდ, აღნიშნული ბრძანების 112-ე მუხლის 64-ე პუნქტს დაემატა 641-ე და 642-ე პუნქტები და განისაზღვრა ხე-ტყის პროდუქციის ნაშთის შესახებ ინფორმაციის წარდგენის გამონაკლისი შემთხვევები.

როგორც მოგეხსენებათ, გადასახადის გადამხდელი ვალდებული იყო არაუგვიანეს 2023 წლის 16 აგვისტოსა, საგადასახადო ორგანოსთვის წარედგინა ინფორმაცია, 2023 წლის 15 ივნისის მდგომარეობით არსებული ხე-ტყის პროდუქციის ნაშთის შესახებ.

ცვლილების შედეგად, დადგენილი ვადა შეიცვალა იმ გადასახადის გადამხდელისთვის, რომელსაც 2023 წლის 16 აგვისტოს მდგომარეობით, საგადასახადო/სხვა უფლებამოსილ ორგანოში/სასამართლოში მიმდინარე სამართალწარმოების გამო არ აქვს 2023 წლის 15 ივნისის მდგომარეობით არსებული ხე-ტყის სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების განკარგვის უფლება და აღნიშნული  უფლება მიიღო:

ა) 2023 წლის 17 აგვისტოდან 2023 წლის 31 დეკემბრის ჩათვლით პერიოდში. ამ შემთხვევაში, პირი ვალდებულია ამ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ნაშთის შესახებ ინფორმაცია საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს არაუგვიანეს 2024 წლის 31 იანვრისა, შემოსავლების სამსახურის უფროსის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დადგენილი ფორმით და წესით;

ბ) 2023 წლის 31 დეკემბრის შემდეგ.  ამ შემთხვევაში, ვალდებულია ამ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ნაშთის შესახებ ინფორმაცია საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს ამ უფლების მიღებიდან არაუგვიანეს 10 სამუშაო დღისა, შემოსავლების სამსახურის უფროსის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დადგენილი ფორმით და წესით.

აგრეთვე, ცვლილების საფუძველზე 2023 წლის 15 ივნისის მდგომარეობით ნაშთების წარდგება დაევალა საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს  სსიპ – ეროვნული სატყეო სააგენტოს, არაუგვიანეს 2024 წლის 31 იანვრისა.

 

1. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

• ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოები

2023 წლის 19 დეკემბერს გამოქვეყნდა ორი ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელო:

• N1432 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც განმარტავს, თუ როგორ უნდა მოხდეს მეუღლეთა შემოსავლის გაანგარიშება ქორწინების პირველ წელს;
• N1433 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც განმარტავს, რომ მიწისა და მასზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობის დაბეგვრა უნდა მოხდეს ცალ-ცალკე. 

ქვემოთ წარმოგიდგენთ თითოეული მათგანის დეტალურ განხილვას.

N1432 სიტუაციური სახელმძღვანელო

სიტუაციური სახელმძღვანელოს მაგალითის მიხედვით, ფიზიკური პირები, ქეთევანი და კოტე დაქორწინდნენ, 2020 წლის პირველ ოქტომბერს. ქეთევანის მიერ კალენდარული წლის დასაწყისიდან დაქორწინებამდე მიღებულმა შემოსავალმა შეადგინა 20 000 ლარი, ხოლო კოტეს მიერ მიღებულმა შემოსავალმა 20 000 ლარი. 2020 წლის პირველი ოქტომბრიდან (დაქორწინებიდან) კალენდარული წლის ბოლომდე ქეთევანმა მიიღო 5 000 ლარი, კოტემ მიიღო 10 000 ლარი, შესაბამისად მეუღლეთა შემოსავალმა (ოჯახის მიერ მიღებულმა შემოსავალმა) შეადგინა 15 000 ლარი.

მოცემულ შემთხვევაში, ქეთევანისა და კოტეს წლიური შემოსავალი შეადგენს 35 000 ლარს (20 000 + 15 000), რაც არ აჭარბებს სსკ-ის 206-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა” ქვეპუნქტით დადგენილ 40 000 ლარიან ზღვარს და შესაბამისად, მათ არ წარმოეშობათ ფიზიკური პირის ქონების გადასახადის წლიური დეკლარაციის წარდგენისა და გადახდის ვალდებულება.

მაშასადამე, ფიზიკური პირის ქონების გადასახადის მიზნებისათვის, ქორწინების წელს შემოსავალი გაანგარიშებულ უნდა იქნეს კალენდარული წლის დასაწყისიდან ქორწინების თარიღამდე პირის მიერ (ინდივიდუალურად) მიღებული შემოსავლისა და ქორწინების შემდგომ კალენდარული წლის ბოლომდე მეუღლეთა (ოჯახის) შემოსავლის ჯამური თანხით.

N1432 სიტუაციური სახელმძღვანელო

2023 წლის 19 დეკემბერს გამოქვეყნდა კიდევ ერთი ახალი N1433 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც განმარტავს, რომ მიწისა და მასზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობის დაბეგვრა უნდა მოხდეს ცალ-ცალკე.

სიტუაციური სახელმძღვანელოს მაგალითის მიხედვით, საწარმოს უძრავი ქონება – მიწის ნაკვეთი და მასზე განთავსებული შენობა-ნაგებობა, დამოუკიდებელ აქტივებად, ცალ-ცალკე ჯგუფში აქვს აღრიცხული, მიწა – 200 000 ლარად (500 მ2 ) და შენობა-ნაგებობა 700 000 ლარად. საწარმომ განახორციელა აღნიშნული ქონების შეფასება. საექსპერტო შეფასებით ქონების საბაზრო ღირებულება განისაზღვრა 1 500 000 ლარით, მ.შ მიწის ღირებულება 300 000 ლარით. შესაბამისად, აქტივები ბალანსზე აღირიცხა გადაფასებული ღირებულებით.

მოცემულ შემთხვევაში, საწარმომ ქონების გადასახადით უნდა დაბეგროს შენობა-ნაგებობა საბალანსო ღირებულებით 1 200 000 ლარით (1 500 000 – 300 000), ხოლო მიწა – ფართობის მიხედვით.

• დღგ-ის მეთოდური მითითების ახალი მაგალითები

2023 წლის 19 დეკემბრის შემოსავლების სამსახურის უფროსის N31922 ბრძანების საფუძველზე, დამატებული ღირებულების გადასახადის მეთოდურ მითითებას დაემატა ორი ახალი მაგალითი. კერძოდ, მე-8 დანართს დაემატა ახალი მაგალითი N2, რომელიც განიხილავს საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების მიზნით წილის რეალიზაციის უკუდაბეგვრის საკითხს. ხოლო, მე-9 დანართს დაემატა ახალი მაგალითი N2, რომელიც განიხილავს მშენებარე კონდიციაში მყოფი საცხოვრებელი ფართის გადაყიდვისას დღგ-ს ნაწილში წარმოშობილ საგადასახადო ვალდებულებების საკითხს. ქვემოთ წარმოგიდგენთ თითოეული  მაგალითის დეტალურ განხილვას.

მშენებარე საცხოვრებელი ფართის გადაყიდვის ოპერაციის დღგ-ით დაბეგვრა

მაგალითის მიხედვით, შპს ,,A“ თებერვლის თვეში ახდენს სამშენებლო კომპანიისგან მშენებარე ფართის ყიდვას 118 000 ლარად (დღგ-ს ჩათვლით). საკუთრების უფლების რეგისტრაცია და  თანხის ნაწილის ანაზღაურება 70 800 ლარის ოდენობით (დღგ-ს ჩათვლით) ხორციელდება იმავე თვეში, ხოლო დარჩენილი თანხის, 47 200 ლარის გადახდა მოხდება ფართის ექსპლუატაციაში შეყვანის შემდეგ. 

სექტემბრის თვეში, შპს ,,A“ ახდენს აღნიშნული ფართის (მშენებარე კონდიციაში) ,,B“ საწარმოზე მიყიდვას 147 500 ლარად (დღგ-ს ჩათვლით). ამავდროულად, სამშენებლო კომპანიასთან ,,A” საწარმოს არსებული ვალდებულების (47 200 ლარი) დაფარვა დაეკისრა ,,B” საწარმოს. შესაბამისად, შპს ,,A“ მყიდველისგან იღებს 100 300 (147 500 – 47 200) ლარს დღგ-ს ჩათვლით. 

2023 წლის დეკემბერში ბინა შევიდა ექსპლუატაციაში, ,,B” საწარმო კი ფარავს ,,A” საწარმოს ვალდებულებას 47 200 ლარის ოდენობით.

ზემოაღნიშნული ოპერაციების დღგ-ით დაბეგვრის საკითხს მეთოდური მითითება განიხილავს შემდეგნაირად: 

• სამშენებლო კომპანიისთვის დღგ-ის დაბეგვრის დროსა და თანხას წარმოადგენს ერთის მხრივ ავანსის მიღების მომენტი (თებერვლის თვე) და ავანსის თანხა 60 000 ლარი (70 800 /1.18), ხოლო მეორეს მხრივ, საცხოვრებელი ბინის ექსპლუატაციაში შეყვანის მომენტი (დეკემბრის თვე) და ,,B” საწარმოს მიერ ,,A” საწარმოს ვალდებულების დასაფარად გადახდილი თანხა, 40 000 ლარი ( 47 200/1.18). 
• ,,A” საწარმოსთვის მშენებარე საცხოვრებელი ფართის მიწოდების ოპერაციის დღგ-ით დაბეგვრის საანგარიშო პერიოდსა და თანხას კი შეადგენს სექტემბრის თვე და 125 000 ლარი (147 500 /1.18). აქედან გამომდინარე, მეთოდური მითითება ,,A” საწარმოსთვის დღგ-ით დასაბეგრ თანხად მიიჩნევს არა მხოლოდ საწარმოს მიერ მიღებულ თანხას, არამედ მომავალში ,,B” საწარმოს მიერ მისი ვალდებულების დასაფარად გადასახდელ თანხასაც. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მეთოდური მითითება ,,B” საწარმოს მიერ აღნიშნული ვალდებულების დაფარვის აღების მომენტში (სექტემბერი) აღნიშნულ თანხას (47 200 ლარი დღგ-ს გარეშე) მიიჩნევს ,,A” საწარმოს სასარგებლოდ გადახდილად, ვინაიდან როგორც მოგვეხსენება, 2021 წლის პირველი იანვრიდან არსებული დღგ-ის კარის ახალი რედაქციით, მშენებარე ფართის მიწოდების დროს (თუ მიწოდებას არ უსწრებს ავანსის მიღება) დღგ-ით დასაბეგრ დროს წარმოშობს ფართის ექსპლუატაციაში მიღების მომენტი.
• რაც შეეხება დღგ-ის ჩათვლას, მეთოდური მითითების მიხედვით, ,,A” საწარმოს შეუძლია თებერვლის თვეში სამშენებლო კომპანიის მიერ გამოწერილი ავანსის საფ-ით ჩაითვალოს დღგ 10 800 (70 800/1.18*0.18) ლარის ოდენობით და ასევე დეკემბრის თვეში ჩაითვალოს სამშენებლო კომპანიის მიერ გამოწერილი მიწოდებისა და ავანსის საფ-ებს შორის სხვაობის თანხის დღგ 7 200 ლარის ოდენობით (47 200 /1.18*0.18). თავის მხრივ, ,,B” საწარმოს უფლება აქვს სექტემბრის თვეში ჩაითვალოს 22 500 ლარის დღგ ( 147 500 /1.18*0.18).

საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების მიზნით ფინანსური აქტივის (წილის) რეალიზაცია აუქციონის წესით

მაგალითის მიხედვით, ინდ. მეწარმის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის ფულადი ვალდებულების გადახდევინების უზრუნველსაყოფად ხორციელდება მისი კუთვნილი 30%-იანი წილის რეალიზაცია „A” საწარმოში.

როგორც მოგვეხსენება, სსკ-ის 1611-ე მუხლის მიხედვით: საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების ფარგლებში ან სხვა ფულადი ვალდებულების (გარდა სისხლის სამართლის და ადმინისტრაციული წესით დაკისრებული სანქციებისა) გადახდევინების მიზნით საქონლის აუქციონის, პირდაპირი მიყიდვის ან სხვა წესით რეალიზაცია (მიწოდება) იბეგრება დღგ-ით ამ მუხლის შესაბამისად, ხოლო ამ ოპერაციაზე დარიცხული დღგ-ის თანხის პირის (საქონლის მესაკუთრის) სახელით ბიუჯეტში გადახდას უზრუნველყოფს საქონლის რეალიზაციის განმახორციელებელი უფლებამოსილი პირი. ასევე, როგორც მოგვეხსენება, ზემოაღნიშნულ მუხლში საქონლის ჩამონათვალი, რომელთა მიწოდებაც არ დაიბეგრება დღგ-ით, განსაზღვრულია მკაცრად (გარდა არამეწარმე ფიზიკური პირის ქონების რეალიზაციის შემთხვევისა). კერძოდ, უკუდაბეგვრის წესით არ იბეგრება მხოლოდ საცხოვრებელი ბინის/სახლის, მიწის ნაკვეთის, მსუბუქი ავტომობილის/ მოტოციკლის და არამეწარმე ფიზიკური პირის ქონების მიწოდება. მაშასადამე, მეწარმე ფიზიკური პირის ფულადი ვალდებულებების შესასრულებლად რეალიზებული ნებისმიერი საქონელი (გარდა ზემოაღნიშნული საქონლისა) დაექვემდებარება უკუდაბეგვრას, მიუხედავად იმისა, თავისუფლდება თუ არა ზოგადი მიდგომით აღნიშნული საქონლის მიწოდება დღგ-ისგან. გარდა ამისა, სსკ-ის 1601-ე მუხლის მიხედვით, მომსახურების გაწევა არის ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება. მომსახურების გაწევად ასევე განიხილება არამატერიალური ქონების გადაცემა.

ზემოაღნიშნული ოპერაციის (წილის მიწოდება) დღგ-ით უკუდაბეგვრის საკითხს მეთოდური მითითება განიხილავს შემდეგნაირად: ვინაიდან წილი არის ფინანსური ინსტრუმენტი, რომელიც წარმოშობს სამეწარმეო საზოგადოებაში დივიდენდის მიღების უფლებას, წარმოადგენს არამატერიალურ აქტივს და მისი მიწოდება განხილულია როგორც მომსახურების გაწევა. შესაბამისად, აღნიშნული ოპერაცია არ ექვემდებარება უკუდაბეგვრას, ვინაიდან არ წარმოადგენს საქონლის მიწოდების ოპერაციას. მეორეს მხრივ კი, წილის რეალიზაცია, როგორც მომსახურების გაწევა, სსკ-ის მე-15 მუხლის მიხედვით განხილულია,  როგორც ფინანსური ოპერაცია და სსკ-ის 171-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით, გათავისუფლებულია დღგ-სგან ჩათვლის უფლების გარეშე.

 

 

შპს კრესტონ ჯორჯია

მმართველი პარტნიორი                                                             დავით პაპიაშვილი

საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი                     რუსუდან ჭაბუკიანი