2024 წლის აპრილის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები
Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2024 წლის აპრილის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.
სარჩევი
1. ცვლილებები საქართველოს კანონში
1.1. კანონპროქტი საგადასახადო კოდექსში ცვლილების შეტანის თაობაზე
2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
2.1. ფიზიკური პირის მიერ საცხოვრებელი ფართის მიწოდების დღგ-ით დაბეგვრა
2.2. ახალი მეთოდური მითითება, რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გამოანგარიშების შესახებ
1. ცვლილებები საქართველოს კანონში
1.1. კანონპროქტი საგადასახადო კოდექსში ცვლილების შეტანის თაობაზე (არ არის ამოქმედებული)
2024 წლის 17 აპრილს გამოქვეყნდა კანონპროექტი საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ცვლილების შეტანის თაობაზე. კანონპროექტით განისაზღვრა საგადასახადო ამინისტია ფიზიკური პირების მიმართ. კერძოდ კი 309-ე მუხლის 37-ე ნაწილს დაემატა „დ“ ქვეპუნქტი, რომლის მიხედვითაც, საგადასახადო კოდექსის 252-ე მუხლის (საგადასახადო დავალიანების ჩამოწერის ზოგადი წესი) მოთხოვნათა გაუთვალისწინებლად, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესით ჩამოწერას ექვემდებარება ფიზიკური პირის აღიარებული, 2021 წლის 1 იანვრამდე წარმოშობილი და ჩამოწერის მომენტისთვის არსებული საგადასახადო დავალიანება და მასზე დარიცხული საურავი.
საგადასახადო ამინისტიასთან ერთად, შემოდის დროებითი ნორმა, რომლის მიხედვითაც წახალისდება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოდან აქტივების საქართველოში გადმოტანის პროცესი, ამ ოპერაციებზე დროებითი საგადასახადო შეღავათების დადგენის გზით. კანონპროექტით გათვალისწინებული შესაბამისი შეღავათები შეეხება აქტივების ბენეფიციარ მესაკუთრე ფიზიკურ პირს/ პირებს, შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოურ საწარმოს და საქართველოს საწარმოს, რომლის საკუთრებაშიც გადავა აქტივები.
კერძოდ კი, წარმოდგენილი კანონპროექტის თანახმად, საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლს ემატება 146-ე ნაწილი. ცვლილების შედეგად, განისაზღვრება, რომ შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს ყველა აქტივზე (მათ შორის, წილზე/აქციაზე) საკუთრების უფლების, 2028 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს საწარმოსთვის გადაცემისას ამ ოპერაციის ფარგლებში, შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს და პარტნიორი ფიზიკური პირის მიერ მიღებული შემოსავალი, რომელიც ამ კოდექსის მიზნისთვის განიხილება საქართველოს წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, გათავისუფლებულია მოგების/საშემოსავლო გადასახადისგან. კანონპროექტის მიხედვით აღნიშნული ოპერაციის ფარგლებში აქტივის/საქონლის საქართველოში შემოტანა/იმპორტი თავისუფლდება იმპორტის გადასახდელებისგან. ხოლო, საქართველოს საწარმო ამ ოპერაციის ფარგლებში მიღებულ აქტივთან დაკავშირებით თავისუფლდება ქონების გადასახადისგან, 2030 წლის 1 იანვრამდე.
აღსანიშნავია, რომ კანონპროექტის მიხედვით, საგადასახადო შეღავათები გავრცელდება მხოლოდ იმ აქტივების გადაცემაზე, რომელიც შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს საკუთრებაშია კანონპროექტის ამოქმედების დღისთვის. საგადასახადო შეღავათებით სარგებლობის აუცილებელი პირობაა, რომ შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოსა და საქართველოს საწარმოში წილის/აქციების 100 პროცენტს ფლობდეს ერთი და იგივე ფიზიკური პირი (პირთა ჯგუფი). კანონპროექტის მიხედვით, შემდგომში გადასახადისგან თავის არიდების პრევენციის მიზნით განისაზღვრა, რომ ამ ოპერაციის ფარგლებში აქტივის მიმღები მხარისთვის აქტივის ღირებულება იგივეა, რაც მიმწოდებელი მხარისთვის მისი ღირებულება ამ აქტივის გადაცემის მომენტისთვის.
ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/360253?
2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
2.1. ფიზიკური პირის მიერ საცხოვრებელი ფართის მიწოდების დღგ-ით დაბეგვრა
2024 წლის 23 აპრილს ცვლილება შევიდა „დამატებული ღირებულების გადასახადის შესახებ მეთოდური მითითების დამტკიცების თაობაზე“ შემოსავლების სამსახურის უფროსის N7536 ბრძანებაში და მეთოდური მითითების მე-4 დანართს _ „დასაბეგრი პირები“ დაემატა ახალი მაგალითი N4, რომელიც ეხება ფიზიკური პირის მიერ საცხოვრებელი დანიშნულებით გამოყენებული/გამოსაყენებლად გამიზნული უძრავი ქონების, რომელსაც არ გააჩნია საცხოვრებელი ფართის სტატუსი, მიწოდების ოპერაციის დღგ-ით დაბეგვრის საკითხს.
მაგალითი: ფიზიკურმა პირმა 2021 წელს თავისი პირადი/არაეკონომიკური მიზნიდან გამომდინარე გაყიდა უძრავი ნივთი, რომელიც მის მიერ გამოიყენებოდა საცხოვრებელი დანიშნულებით ან/და გამიზნული იყო საცხოვრებელი დანიშნულებით გამოსაყენებლად, შესაბამისად მისი შეძენისას მიმწოდებელს არ განუხორციელებია დღგ-ის ჩათვლა. აღნიშნულ ფართს მიწოდების მომენტში საჯარო რეესტრის მონაცემებით არ გააჩნდა საცხოვრებელი ფართის სტატუსი.
შეფასება: სსკ-ის 158-ე მუხლის დებულებებიდან გამომდინარე ეკონომიკურ საქმიანობად არ განიხილება ერთჯერადი/არარეგულარული ხასიათის საქონლის მიწოდება ან/და მომსახურების გაწევა, გარდა არასაცხოვრებელი დანიშნულების შენობის/ნაგებობის მიწოდებისა;
• მოცემული მუხლის მიზნისათვის არაერთჯერადი/რეგულარული ხასიათის საქმიანობად განიხილება საქმიანობა, რომელიც ხორციელდება სისტემატურად და ორგანიზებულად;
• საქმიანობის არაერთჯერად/რეგულარულ საქმიანობად დაკვალიფიცირების მიზნით მნიშვნელობა ენიჭება პირის განზრახვას და არა ფაქტობრივად განხორციელებული ქმედების ოდენობას ან/და პერიოდს.
მოცემულ შემთხვევაში, მიუხედავად საჯარო რეესტრის მონაცემებისა, ვინაიდან ფაქტობრივად ფართი გამოიყენებოდა ან გამიზნული იყო საცხოვრებელი დანიშნულებით გამოსაყენებლად და მისი მიწოდება განხორციელებულია პირის პირადი მიზნიდან გამომდინარე, მიწოდების ოპერაცია არ ჩაითვლება ეკონომიკურ საქმიანობად და შესაბამისად დღგ-ით დასაბეგრ ოპერაციად.
აქვე შეგახსენებთ, რომ ანალოგიურ საკითხზე 2024 წლის იანვრის თვეში გამოქვეყნდა სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომლის მიხედვითაც, თუკი ფიზიკურმა პირმა მოახდინა 2 წელზე ნაკლები ვადით საკუთრებაში არსებული ქონების რეალიზაცია, რომელსაც საჯარო რეესტრის ამონაწერში უფიქსირდება კომერციული ფართის სტატუსი, თუმცა დასტურდება, რომ აღნიშნული ქონება მესაკუთრის მიერ გამოიყენება როგორც საცხოვრებელი ფართი, ასეთი ქონების რეალიზაციით წარმოშობილი ნამეტი იბეგრება 5%-იანი განაკვეთით, ნაცვლად 20%-ისა. თუმცა, ამავე სიტუაციურ სახელმძღვანელოში გვაქვს მითითება, რომ იგი არ არეგულირებს დღგ-ში საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის საკითხს, რაც გარკვეულ კითხვებს აჩენდა. დღგ-ის მეთოდურ მითითებაში ზემოხსენებული მაგალითის დამატებით კი, ეს ბუნდოვანება შეიძლება ითქვას, რომ გაქარწყლდა შემოსავლების სამსახურის მიერ და ფიზიკური პირის მიერ უძრავი ქონების რეალიზაციის დაბეგვრის მიზნებისთვის, როგორც დღგ-ით ისე საშემოსავლო გადასახადით, მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს ოპერაციის შინაარსსა და ამ ქონების ფუნქციურ დანიშნულებას, ნაცვლად საჯარო რეესტრში დაფიქსირებული სტატუსისა.
ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:
https://infohub.rs.ge/ka/workspace/document/5b7434a7-d7a1-4550-b805-ec7456b7db00
2.2. ახალი მეთოდური მითითება, რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გამოანგარიშების შესახებ
შემოსავლების სამსახურის 2024 წლის 5 აპრილის N 7630 ბრძანებით დამტკიცდა „ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გამოანგარიშების შესახებ“ ახალი მეთოდური მითითება და ძალადაკარგულად გამოცხადდა შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2021 წლის 19 ივლისის N 23360 ბრძანება ანალოგიური მეთოდური მითითების დამტკიცების შესახებ.
ახალი მეთოდური მითითება ძველი მეთოდური მითითებისგან განსხვავდება მხოლოდ იმით, რომ ახალ მეთოდურ მითითებას დაემატა სამი ახალი მაგალითი (№12, №13 და №14). კერძოდ კი, ახალი მაგალითები ეხება ისეთ გარემოებებს, როდესაც ლიცენზიის მფლობელმა გააუქმა სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზია, ისე რომ აღნიშნულ ლიცენზიაზე არ არის დამტკიცებული სასარგებლო წიაღისეულის შესაბამისი ათვისების გეგმა და ასევე, როდესაც ლიცენზიაზე დადგენილი ვადის დარღვევით არის დამტკიცებული სასარგებლო წიაღისეულის შესაბამისი ათვისების გეგმა.
გთავაზობთ ზემოაღნიშნული მაგალითების დეტალურ ანალიზს:
მაგალითი №12
პირს 2021 წლიდან საკუთრებაში აქვს ლიცენზია, რომლის მიხედვით ჯამურად მოსაპოვებელი ბუნებრივი რესურსის (ქვიშა-ხრეშის) ოდენობა შეადგენს 100 000 მ3-ს, თუმცა პირს 2023 წელს ლიცენზიის გამცემი ორგანოს გადაწყვეტილებით გააუქმდა აღნიშნული ლიცენზია, ისე რომ ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების გეგმა არ დამტკიცებულა. ასევე, საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში არ მტკიცდება სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ფაქტი (მ.შ. მონიტორინგის დეპარტამენტის ხელთ არსებული ინფორმაციით, მინერალური რესურსების ეროვნული სააგენტოდან გამოთხოვილი ინფორმაციით, პირის მიერ გამოწერილი სასაქონლო ზედნადებებით ან/და სხვა მტკიცებულებებით).
შეფასება: ვინაიდან პირს არ ჰქონდა დამტკიცებული სასარგებლო წიაღისეულის სარგებლობის გეგმა და არ მტკიცდება წიაღისეულის მოპოვების ფაქტი, მას ლიცენზიის ფლობის პერიოდის პროპორციულად ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობის მოსაკრებელი არ უნდა დაერიცხოს. შესაბამისად, დარიცხული სავარაუდო მოსაკრებლის თანხა ექვემდებარება შემცირებას/გაუქმებას.
მაგალითი №13
პირს 2021 წლის პირველი იანვრიდან საკუთრებაში ჰქონდა სასარგებლო წიაღისეულის (ქვიშა- ხრეშის) მოპოვების ლიცენზია, რომლის მიხედვით მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა შეადგენდა 100 000 მ3-ს. ლიცენზიის მოქმედების ვადა შეადგენს 10 წელს. პირს ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ათვისების გეგმა დაუმტკიცდა 2023 წლის 30 სექტემბერს. დამტკიცებული გეგმის მიხედვით მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა (100 000 მ3) გადანაწილდა შემდეგნაირად:
♣ 2023 წელი – ასათვისებელი რესურსის ოდენობა (მ3 /წელიწადში) 2 000 მ3 ;
♣ 2024 წლიდან ლიცენზიის მოქმედების ვადის დასრულებამდე წელიწადში 14 000 მ3.
შეფასება: თუ ათვისების გეგმის დამტკიცებამდე პერიოდში შემოწმებით არ დგინდება მის მიერ ბუნებრივი რესურსის მოპოვების ფაქტი (მ.შ. მონიტორინგის დეპარტამენტის ხელთ არსებული ინფორმაციით, მინერალური რესურსების ეროვნული სააგენტოდან გამოთხოვილი ინფორმაციით, პირის მიერ გამოწერილი სასაქონლო ზედნადებებით ან/ და სხვა მტკიცებულებებით), ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობის მოსაკრებლის დარიცხვა უნდა განხორციელდეს მხოლოდ ათვისების გეგმის შესაბამისად. ხოლო, დარიცხული სავარაუდო მოსაკრებლის თანხა ექვემდებარება შემცირებას/გაუქმებას.
მაგალითი №14
პირს 2021 წლის პირველი ნოემბრიდან საკუთრებაში ჰქონდა სასარგებლო წიაღისეულის (ქვიშა- ხრეშის) მოპოვების ლიცენზია, რომლის მიხედვით მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა შეადგენდა 100 000 მ3-ს. 2022 წლის 17 სექტემბერს აღნიშნული ლიცენზია საკუთრებაში გადაეცა სხვა პირს, ისე რომ ლიცენზიის თავდაპირველ მესაკუთრეს ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ათვისების გეგმა არ დამტკიცებია. ახალ მესაკუთრეს ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ათვისების გეგმით სრულად დაუმტკიცდა ლიცენზიით განსაზღვრული მოსაპოვებელი რესურსის მთლიანი ჯამური მოცულობა – 100 000 მ3.
შეფასება: მოცემულ შემთხვევაში, თუ სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების გეგმით ლიცენზიით განსაზღვრული მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა სრულად დაუმტკიცდა ახალ მესაკუთრეს და შემოწმებით არ დგინდება თავდაპირველი მესაკუთრის მიერ ბუნებრივი რესურსის მოპოვების ფაქტი (მ.შ. მონიტორინგის დეპარტამენტის ხელთ არსებული ინფორმაციით, მინერალური რესურსების ეროვნული სააგენტოდან გამოთხოვილი ინფორმაციით, პირის მიერ გამოწერილი სასაქონლო ზედნადებებით ან/ და სხვა მტკიცებულებებით), თავდაპირველ მესაკუთრეს ლიცენზიის ფლობის პერიოდის პროპორციულად ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობის მოსაკრებელი არ უნდა დაერიცხოს. შესაბამისად, დარიცხული სავარაუდო მოსაკრებლის თანხა ექვემდებარება შემცირებას/გაუქმებას.
ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:
https://infohub.rs.ge/ka/workspace/document/bd27b8e1-f614-4828-9bb0-04eeb6b962d1
შპს კრესტონ ჯორჯია
მმართველი პარტნიორი დავით პაპიაშვილი
საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი რუსუდან ჭაბუკიანი