2024 წლის იანვრის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები

Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2024 წლის იანვრის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.

სარჩევი

1. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში 

1.1. საბანკო დაწესებულების, საკრედიტო კავშირისა და მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის ერთობლივი შემოსავალი და გამოქვითვები 

1.2. სათამაშო ბიზნესით დაკავებული პირების გადახდის წყაროსთან დასაკავებელი და მოგების გადასახადის დეკლარაციის ფორმა 

1.3. ცვლილება დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის გაუქმების წესში 

1.4. სასაქონლო კოდების ცვლილება 

1.5. ცვლილება სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის წესში 

2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში 

2.1. ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოები 

 

1. 1. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში

1. 1.1. საბანკო დაწესებულების, საკრედიტო კავშირისა და მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის ერთობლივი შემოსავალი და გამოქვითვები

2024 წლის 17 იანვარს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. ცვლილება ეხება ფინანსური სექტორის ორგანიზაციების მიერ წლიური მოგების გადასახადის შევსების წესს.

ცვლილების მიხედვით, ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა ბრძანების 41-ე მუხლის მე-8 პუნქტის ,,ა“ ქვეპუნქტი, რომლის მიხედვითაც, საბანკო დაწესებულების, საკრედიტო კავშირის,  მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის მიერ, 2023 წლის საანგარიშო პერიოდის, დეკლარაციის მე-15 სტრიქონში (ერთობლივი შემოსავალი) ასახული თანხა:

ა.ა) იზრდება იმ საპროცენტო შემოსავლით, რომელიც არ არის აღიარებული 2023 წლამდე საანგარიშო პერიოდების ერთობლივ შემოსავალში და ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების (IFRS) მიხედვით არც მომდევნო საანგარიშო პერიოდებში ექვემდებარება ერთობლივ შემოსავალში ასახვას;

ა.ბ) იზრდება ერთობლივი შემოსავლიდან სესხების შესაძლო დანაკარგების რეზერვების გამოქვითვის 2023 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი წესის გაუქმების შედეგად, წარმოშობილი რეზერვის ნაშთების სხვაობის სახით მიღებული დასაბეგრი მოგებით/შემოსავლით;

ა.გ) მცირდება იმ საპროცენტო შემოსავლით, რომელიც აღიარებული იქნა 2023 წლამდე საანგარიშო პერიოდების ერთობლივ შემოსავალში და ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების (IFRS) მიხედვით მომდევნო საანგარიშო პერიოდებშიც ექვემდებარება ერთობლივ შემოსავალში ასახვას.

ზემოაღნიშნული ცვლილების არსი მდგომარეობს იმაში, რომ მოხდეს აღნიშნული პირების მიერ 2023 წლამდე საანგარიშო პერიოდების დეკლარაციებში აუსახავი შემოსავლების ერთობლივ შემოსავალში ჩართვა და ასევე, 2023 წლამდე ასახული ხარჯების 2023 წლის მოგების გადასახადის დეკლარაციაში ჩართვის პრევენცია. ზემოაღნიშნულ რისკებს წარმოშობდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შესული ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობი ცვლილება, რომლის მიხედვითაც, 2023 წლის 1-ლი იანვრიდან მოხდა აღნიშნული პირების ერთობლივი შემოსავლისა და ხარჯების აღრიცხვის სსკ-ის დადგენილი საერთო წესიდან ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების (IFRS) მიხედვით დადგენილ წესზე გადასვლა. აქვე შეგახსენებთ, რომ საბანკო დაწესებულების, საკრედიტო კავშირის,  მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის მიერ ერთობლივი შემოსავლიდან სესხების შესაძლო დანაკარგების რეზერვების გამოქვითვის 2023 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი წესის გაუქმების შედეგად, 2023  წლის საანგარიშო პერიოდში წარმოშობილი რეზერვის ნაშთების სხვაობის სახით მიღებული დასაბეგრი მოგება/შემოსავალი იბეგრება 15%-ით.

გარდა ზემოაღნიშნულისა, ბრძანების 112-ე მუხლს დაემატა 68-ე ქვეპუნქტი, რომლის მიხედვითაც, საბანკო დაწესებულების, საკრედიტო კავშირის,  მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის მიერ გაცემულ იმ სესხებთან მიმართებაში, რომელთა მიმართ ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების (IFRS) შესაბამისად სესხი ექვემდებარება სამართლიანი ღირებულებით აღრიცხვას და არ იქმნება შესაძლო დანაკარგების რეზერვები, სესხების გაუფასურებით მიღებული ზარალი ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება, როგორც ერთობლივი შემოსავლის მიღებასთან დაკავშირებული და გამოქვითვას დაქვემდებარებული ხარჯი საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი საერთო წესების შესაბამისად.

1. 1.2. სათამაშო ბიზნესით დაკავებული პირების გადახდის წყაროსთან დასაკავებელი და მოგების გადასახადის დეკლარაციის ფორმა

2024 წლის 30 იანვარს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში და მისი მოქმედება გავრცელდა 2024 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე.

ზემოაღნიშნული ცვლილება გამოწვეულია ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობი საქართველოს საგადასახადო კოდექსში 2023 წლის დეკემბრის თვეში შესული ცვლილებით, რომლის მიხედვითაც განისაზღვრა სათამაშო აპარატების მომწყობი პირების (რომლებიც აღნიშნულ საქმიანობას არ ეწევიან სისტემურ-ელექტრონული ფორმით) მოგებისა და საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმი, ასევე შეიცვალა სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის მომწყობი პირების მოგებისა და საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი და მოთამაშეების მიერ გატანილი თანხების წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის განაკვეთი. აღნიშნული ცვლილების მიმოხილვას შეგიძლიათ დეტალურად გაეცნოთ ჩვენს მიერ მომზადებულ 2023 წლის დეკემბრის თვის პუბლიკაციაში.

ზემოაღნიშნული ცვლილების მიხედვით, სსკ-ის ნორმებთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზნით შეიცვალა სათამაშო ბიზნესით დაკავებული პირების მოგებისა და გადახდის წყაროსთან დასაკავებელი გადასახადების დეკლარაციის ფორმა და მათი შევსების წესი.

1.1.3. ცვლილება დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის გაუქმების წესში

2024 წლის 22 იანვარს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. კერძოდ, ცვლილება შეეხო აღნიშნული ბრძანების 47-ე მუხლს, რომელიც არეგულირებს გადასახადის გადამხდელის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის გაუქმების წესს.

ზემოაღნიშნული ცვლილების მიხედვით განისაზღვრა, რომ დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაცია უქმდება, არა მხოლოდ სასამართლოს მიერ გამოტანილი გაკოტრების რეჟიმის გახსნის შესახებ განჩინების გამოქვეყნებიდან, არამედ, დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაცია ასევე უქმდება, სასამართლოს მიერ გამოტანილი გადახდისუუნარობის შესახებ განცხადების დასაშვებად ცნობის გამოქვეყნებიდან.

კერძოდ კი, 47-ე მუხლის მე-3 პუნქტის ,,დ“ ქვეპუნქტის ახალი რედაქციის მიხედვით,  დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაცია უქმდება, „რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით გაკოტრების რეჟიმის გახსნისას − სასამართლოს მიერ გამოტანილი გადახდისუუნარობის შესახებ განცხადების დასაშვებად ცნობისა და გაკოტრების რეჟიმის გახსნის თაობაზე განჩინების გამოქვეყნებიდან.

1. 1.4. სასაქონლო კოდების ცვლილება

2024 წლის 26 იანვარს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში. კერძოდ, ცვლილება შეეხო აღნიშნული ბრძანების №III-19​³ დანართს, რომლის მიხედვითაც დღგ-ით დაბეგვრის მიზნებისთვის განსაზღვრულია ხელოვნების ნიმუშის, საკოლექციო ან ანტიკვარული ნივთის სახეები. გარდა ამისა, ზემოაღნიშნული ცვლილება შეეხო ბრძანების 77¹_, 77², 78, 79, 79¹, 79²_, 80¹, 81² და 112-ე მუხლებს, რომელიც განსაზღვრავს ცალკეული საქონლის აქციზით დაბეგვრასა და აღნიშნულ საქონელზე არსებულ დაბეგვრის განაკვეთებს.

როგორც მოგეხსენებათ, 2024 წლის 26 იანვრიდან ძალაში შევიდა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2024 წლის 26 იანვრის №21 ბრძანებით დამტკიცებული, „საქონლის აღწერის და კოდირების ჰარმონიზებული სისტემის შესახებ“ საერთაშორისო კონვენციის 2022 წლის რედაქციის საფუძველზე მომზადებული „საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურა (სეს ესნ)“ და გაუქმდა 2020 წლის 18 ნოემბერს ფინანსთა მინისტრის მიერ დამტკიცებული სეს ესნ-ი. შესაბამისად, დასახელებული პერიოდიდან საქონლის იდენტიფიკაცია და კლასიფიკაცია უნდა განხორციელდეს ახალი სეს ესნ-ის მიხედვით.

ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში განხორციელებული ცვლილების მიზანი კი გახლდათ აღნიშნული ინსტრუქციის ახალ სეს ესნ-თან შესაბამისობაში მოყვანა. შესაბამისად №996 ბრძანების ზემოხსენებულ მუხლებში მოხდა სასაქონლო კოდების შეცვლა და მათი ახალ სეს ესნ-სთან შესაბამისობაში მოყვანა.

1. 1.5. ცვლილება სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის წესში

2024 წლის 12 იანვარს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №994 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში _ „მიმდინარე კონტროლის პროცედურების ჩატარების, სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ჩამოწერის, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების დაფარვის, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებების განხორციელების, სამართალდარღვევათა საქმისწარმოების წესის დამტკიცების თაობაზე“.

ცვლილება შეეხო ბრძანების VIII თავს, რომელიც არეგულირებს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის წესს. აღნიშნულ თავს დაემატა 37²²-ე მუხლი, რომლის მიხედვითაც, გადასახადი გადამხდელი უფლებამოსილია, შემოსავლების სამსახურისთვის განცხადებით მიმართვის გარეშე, ჩამოწეროს ვადაგასული ან/და გამოსაყენებლად ან შემდგომი მიწოდებისთვის უვარგისი ის სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები, რომელიც შეძენილია ან/და იმპორტირებულია მის მიერ და ნარჩენების მართვის კოდექსით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულების ფარგლებში, უსასყიდლოდ გადაცემულია მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულების ორგანიზაციისთვის (მგვ). ასეთ სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობებს კი მიეკუთვნება შემდეგი საქონელი:

• ბატარეები და აკუმულატორები – „ბატარეებისა და აკუმულატორების ნარჩენების მართვის შესახებ ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 25 მაისის №324 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის შესაბამისად;
• საბურავები – „საბურავების ნარჩენების მართვის შესახებ ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 25 მაისის №325 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის შესაბამისად;
• ელექტრო და ელექტრონული მოწყობილობები – „ელექტრო და ელექტრონული მოწყობილობების ნარჩენების მართვის შესახებ ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 25 მაისის №326 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის შესაბამისად;
• ზეთები – „ნარჩენი ზეთების მართვის ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 25 მაისის №327 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის შესაბამისად.

ამასთან, საბურავების ნაწილში პირის მიერ ჩამოწერა დასაშვებია მგვ ორგანიზაციისთვის უსასყიდლოდ გადაცემული:

      ა) იმპორტიორის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში იმპორტირებული მეორადი საბურავების რაოდენობის/შეძენის ღირებულების არაუმეტეს 5%-ისა, ხოლო, თუ პირი რეგისტრირებულია მიმდინარე კალენდარულ წელს, მიმდინარე წლის განმავლობაში იმპორტირებული მეორადი საბურავების რაოდენობის/შეძენის ღირებულების არაუმეტეს 5%-ის ოდენობით, ჯამურად კალენდარული წლის განმავლობაში;

ბ) იმპორტიორის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში იმპორტირებული ახალი საბურავების რაოდენობის/შეძენის ღირებულების არაუმეტეს 0,5%-ისა, ხოლო, თუ პირი რეგისტრირებულია მიმდინარე კალენდარულ წელს, მიმდინარე წლის განმავლობაში იმპორტირებული ახალი საბურავების რაოდენობის/შეძენის ღირებულების არაუმეტეს 0,5%-ის ოდენობით, ჯამურად წლის განმავლობაში;

გ)  „საბურავების ნარჩენების მართვის შესახებ ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 25 მაისის №325 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის ,,მ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ოპერატორის (მწარმოებელი, დისტრიბუტორი, შეგროვების პუნქტები და ცენტრები, შემგროვებელი, რეციკლირების ან სხვა სახის დამუშავების განმახორციელებელი ((გარდა იმპორტიორისა)) მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში შეძენილი საბურავების  რაოდენობის/შეძენის ღირებულების (დღგ-ის გარეშე)  ჯამის 0,5 %-ის ოდენობით, ხოლო თუ პირი რეგისტრირებულია მიმდინარე კალენდარულ წელს, მიმდინარე წლის განმავლობაში შეძენილი საბურავების (ახალი და მეორადი) რაოდენობის/შეძენის ღირებულების (დღგ-ის გარეშე) ჯამის არაუმეტეს 0,5 %-ის ოდენობით, ჯამურად კალენდარული წლის განმავლობაში.

განხორციელებული ცვლილებით, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის საფუძველია, გადასახადის გადამხდელის მიერ მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულების ორგანიზაციასთან გაფორმებული დოკუმენტი, რომლითაც დასტურდება შესაბამისი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გადაცემა. გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია მგვ ორგანიზაციასთან გაფორმებული სმფ-ების გადაცემის დამადასტურებელი დოკუმენტი, მისი გაფორმებიდან არაუგვიანეს 10 სამუშაო დღისა, ელექტრონული ფორმით წარუდგინოს საგადასახადო ორგანოს ახალი დანართი N24⁷ სახით შემოსავლების სამსახურის ავტორიზებული მომხმარებლის გვერდიდან.

ამასთან საბურავებთან მიმართებაში, ცვლილებით განსაზღვრულ პროცენტულ მაჩვენებელზე (5%, 0,5%) მეტი ოდენობით ჩამოსაწერ ნარჩენებზე ვრცელდება სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის საერთო წესი. მოცემულ შემთხვევაში, პირმა ავტორიზებული მომხმარებლის გვერდიდან უნდა წარადგინოს განცხადება – „ვადაგასული ან/და უვარგისი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერის დოკუმენტის დადასტურება“ აღნიშნულ განცხადებაში საბურავების დამატების მიზნით მიმდინარეობს შესაბამისი ტექნიკური უზრუნველყოფა.

1.2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

   1. 2.1. ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოები

2024 წლის 25 იანვარს გამოქვეყნდა ორი ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელო:

• N1519 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც განმარტავს, საშემოსავლო გადასახადის თუ რა განაკვეთით უნდა მოხდეს საცხოვრებელი მიზნით გამოყენებული, კომერციული სტატუსის მქონე ფართის რეალიზაციით მიღებული ნამეტი შემოსავლის დაბეგვრა.
• N1434 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც განმარტავს, იმ არარეზიდენტი პირისთვის სავარაუდო ქონების გადასახადის დარიცხვის პრინციპს, რომელსაც არ აქვს საქართველოს მოქალაქეობა, თუმცა საქართველოს ტერიტორიაზე საკუთრებაში ერიცხება უძრავი ქონება.

ქვემოთ წარმოგიდგენთ თითოეული მათგანის დეტალურ განხილვას.

N1519 – საცხოვრებელი მიზნით გამოყენებული ფართის რეალიზაცია

მოცემული სიტუაციური სახელმძღვანელო, ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ ბინის/სახლის მიწოდებით მიღებული ნამეტის საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის შემთხვევაში, გადასახადის განაკვეთის განსაზღვრის მიზნით, მნიშვნელოვანია არა ქონების რეგისტრირებული სტატუსი, არამედ მისი ფაქტობრივი დანიშნულება.

როგორც მოგეხსენებათ, სსკ-ის 81-ე მუხლის თანახმად, ფიზიკური პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 20%-ით, გარდა გამონაკლისი შემთხვევებისა. ასეთ გამონაკლის შემთხვევებს კი, მათ შორის მიეკუთვნება ფიზიკური პირის მიერ საცხოვრებელი ბინის/სახლის და მასზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთის მიწოდებით მიღებული ნამეტი შემოსავალი და ასეთი შემოსავალი იბეგრება 5%-ით. ხოლო არასაცხოვრებელი (კომერციული) ბინის/სახლის და მასზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთის მიწოდებით მიღებული ნამეტი შემოსავალი იბეგრება ჩვეულებრივი წესით, ანუ 20%-ით.

ამასთან, სსკ-ის 82-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის “ვ” ქვეპუნქტის თანახმად, საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრისაგან თავისუფლდება ფიზიკური პირის მიერ, 2 წელზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული საცხოვრებელი ბინის/სახლის მასზე დამაგრებული მიწით და ასევე, 2 წელზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული აქტივის (თუ მისი ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოყენების დასრულების მომენტიდან მის მიწოდებამდე გასულია 2 წელი), მიწოდებით მიღებული ნამეტი.

სიტუაციურ სახელმძღვანელოში მოცემული მაგალითის მიხედვით, თუკი ფიზიკურმა პირმა მოახდინა 2 წელზე ნაკლები ვადით საკუთრებაში არსებული ქონების რეალიზაცია, რომელსაც საჯარო რეესტრის ამონაწერში უფიქსირდება კომერციული ფართის სტატუსი, თუმცა აღნიშნული ქონება მესაკუთრის მიერ გამოიყენება, როგორც საცხოვრებელი ფართი, რაც დადასტურდა ამ პირის მიმართ საგადასახადო შემოწმების განხორციელების დროს, ასევე საგადასახადო დავის წარმოებისას, ასეთი ქონების რეალიზაციით წარმოშობილი ნამეტი იბეგრება 5%-იანი განაკვეთით. აღნიშნული მიდგომა ეფუძნება სსკ-ის 73-ე მუხლის მე-9 ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტს, რომელიც ოპერაციის შინაარსს მის ფორმაზე უპირატეს მნიშვნელობას ანიჭებს.

ამასთან, სიტუაციურ სახელმძღვანელოში გვაქვს მითითება, რომ იგი არ არეგულირებს დღგ-ში საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის საკითხს. როგორც მოგეხსენებათ დღგ-ის მიზნებისთვის საცხოვრებელი ბინის/სახლის მიწოდება ძირითად შემთხვევებში დღგ-ით არ იბეგრება, მაშინ როდესაც კომერციული დანიშნულების შენობა იბეგრება დღგ-თ (100 ათას ლარიანი ზღვრის გათვალისწინებით). შესაბამისად, ვფიქრობთ, რომ სიტუაციური სახელმძღვანელო ერთის მხრივ მეტ სიცხადეს მატებს ფართის რეალიზაციის საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის საკითხს, თუმცა, მეორეს მხრივ მითითება იმის შესახებ, რომ იგი არ არეგულირებს იგივე საკითხის დღგ-ით დაბეგვრას, გადამხდელებისთვის აჩენს კითხვებს დ ბუნდოვანებას. აღნიშნული მითითება, აჩენს იმის ეჭვს, რომ საცხოვრებელი დანიშნულების ფართის მიწოდება, თუ მას საჯარო რეესტრის ამონაწერში უფიქსირდება კომერციული ფართის სტატუსი, შესაძლოა საგადასახადო ორგანოს შემმოწმებლების მიერ დაიბეგროს დღგ-ით, მიუხედავად სამეურნეო ოპერაციის შინაარსისა, რომელიც არ შეესაბამება მის ფორმას.

გარდა ამისა, სიტუაციურ სახელმძღვანელოში ვკითხულობთ, რომ ფიზიკურმა პირმა ფართის რეალიზაციის დაბეგვრის მიზნით წლიური დეკლარაცია უნდა წარადგინოს, რაც საგადასახადო კანონმდებლობის ბოლოდროინდელ მოთხოვნებთან შესაბამისობაში არ არის. კერძოდ კი, 2024 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა ცვლილება და სსკ-ის 153-ე მუხლს დაემატა მე-12 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც, არასამეწარმეო საქმიანობის ფარგლებში ქონების/აქტივის მიწოდებით ნამეტი შემოსავლის მიღების შემთხვევაში ფიზიკური პირი ვალდებულია საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს დეკლარაცია საშემოსავლო გადასახადის შესახებ არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა, ნაცვლად მომდევნო წლის 1 აპრილისა.

N1434 – ქონების გადასახადი, არარეზიდენტის საკუთრებაში არსებულ ქონებაზე

ახალი მიდგომის მიხედვით, შემოსავლების სამსახური საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე არარეზიდენტ ფიზიკურ პირებს, რომელსაც საქართველოს ტერიტორიაზე გააჩნიათ ქონების გადასახადით დასაბეგრი ქონება, ქონების გადასახადის დეკლარაციის წარუდგენლობის შემთხვევაში, ქონების გადასახადს უმაღლესი განაკვეთით დაარიცხავს და მოსთხოვს აღნიშნული გადასახადის გადახდას.

როგორც ცნობილია საგადასახადო კოდექსის 201-ე მუხლის 1-ელი ნაწილის ,,გ” ქვეპუნქტის თანახმად, ქონების გადასახადით (გარდა მიწისა) იბეგრება ფიზიკური პირი მის საკუთრებაში არსებული:

• უძრავ ქონება (მ.შ. დაუმთავრებელ მშენებლობა);
• იახტა, კატარღა;
• შვეულმფრენი, თვითმფრინავი;
• მსუბუქ ავტომობილები;
• სხვა ქონება.

ქონების გადასახადით დაბეგვრას ექვემდებარება, როგორც რეზიდენტი ასევე, არარეზიდენტი ფიზიკური პირი (მოქალაქეობის მიუხედავად), რომლებიც საქართველოში ფლობენ ზემოთ ხსენებულ ქონებას, იმ შემთხვევაში თუ ასეთი ფიზიკური პირების (მათი ოჯახის) შემოსავალი კალენდარული წლის განმავლობაში 40 000 ლარს აღემატება. 40 000 ლარზე მეტი შემოსავლის დაფიქსირების შემთხვევაში დაბეგვრა ხდება ქონების საბაზრო ღირებულებიდან:

• 40 000 ლარიდან 100 000 ლარამდე შემოსავლის მქონე ოჯახებისათვის ქონების საბაზრო ღირებულების – 0.05%-დან 0.2%-მდე განაკვეთით.
• 100 000 ლარის ან მეტი შემოსავლის მქონე ოჯახებისათვის ქონების საბაზრო ღირებულების –  0.8%-დან 1%-მდე განაკვეთით.

ცნობილია, რომ ზოგადად ფიზიკური პირის ზემოთ ხსენებულ შემოსავლებში შეიტანება ყველა სახის შემოსავალი, მათ შორის როგორც საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული ასევე, არა საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული  მ.შ. საგადასახადო შეღავათის გაუთვალისწინებლად (გარდა საქართველოს მოქალაქე არარეზიდენტისა, რა დროსაც მხოლოდ ადგილობრივი შემოსავლების გათვალისწინება ხდება).

აქედან გამომდინარე, ქონების გადასახადის მიზნებისთვის არარეზიდენტი ფიზიკური პირის შემოსავლების დათვლისას, ზოგადად ყველა სახის შემოსავალი უნდა იქნეს გათვალისწინებული. თუმცა უნდა აღნიშნოს, რომ რეზიდენტი ფიზიკური პირებისგან განსხვავებით არარეზიდენტი ფიზიკური პირების შემოსავლების შესახებ ინფორმაცია შემოსავლების სამსახურისთვის ნაკლებად არის ხელმისაწვდომი, შესაბამისად არარეზიდენტი ფიზიკური პირის მიერ ქონების გადასახადის დეკლარაციის წარუდგენლობის შემთხვევაში შემოსავლების სამსახურის მიიჩნევს, რომ ასეთი არარეზიდენტი ფიზიკური პირის შემოსავლები 100 000 ლარს აჭარბებს, შედეგად შემოსავლების სამსახური იმ არარეზიდენტ ფიზიკურ პირებს, რომლებსაც მაგალითისთვის საქართველოში საკუთრებაში გააჩნიათ ბინა ან სახლი, მათ მიერ დეკლარაციის წარუდგენლობის შემთხვევაში მაქსიმალური განაკვეთის მიხედვით დაბეგრავს  (0.8%-დან 1%-მდე) და მოსთხოვს უმაღლესი განაკვეთით დაანგარიშებულ ქონებაზე ქონების გადასახადის გადახდას.

მოგვიანებით ქონების გადასახადის წლიური დეკლარაციის წარდგენის შემთხვევაში, სავარაუდო დარიცხვის საფუძველზე დარიცხული ქონების გადასახადი დაექვემდებარება შემცირებას, თუმცა აღნიშნულ შემთხვევაში პირს შეიძლება დაეკისროს შესაბამისი სანქცია. მიუხედავად იმისა, რომ სანქციის შესახებ სიტუაციურ სახელმძღვანელოში აღნიშნული არ არის.

შედეგად არარეზიდენტმა ფიზიკურმა პირებმა, რომლებსაც საქართველოში საკუთრებაში გააჩნიათ ზემოთ ხსენებული ქონება, უნდა გაითვალისწინონ ყოველივე ზემოაღნიშნული და თავადვე უნდა მოახდინონ ზემოთ ხსენებული გადასახადის დროული დეკლარირება და გადახდა ან სათანადოდ დაასაბუთონ, რომ მათი შემოსავლები კალენდარული წლის განმავლობაში არ აღემატებოდა 40 000 ლარს.

შპს კრესტონ ჯორჯია

მმართველი პარტნიორი                                                             დავით პაპიაშვილი

საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი                     რუსუდან ჭაბუკიანი