2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

2.1. მეთოდური მითითება ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადის თაობაზე

2022 წლის 10 იანვარს გამოქვეყნდა შემოსავლების სამსახურის ახალი მეთოდური მითითება ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის თაობაზე, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ვირტუალური ზონის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ასევე ვირტუალური ზონის პირის სტატუსით საქმიანობის წესის შესახებ, მათ შორის მისი საგადასახადო ვალდებულებებისა და უფლებების თაობაზე.

როგორც ჩვენთვის აქამდეც ცნობილი იყო, სსკ-ის მე-8 მუხლის 35-ე და 36-ე ნაწილების თანახმად ვირტუალური ზონის პირი არის იურიდიული პირი, რომელიც ახორციელებს საინფორმაციო ტექნოლოგიურ საქმიანობას და მინიჭებული აქვს შესაბამისი სტატუსი, ხოლო საინფორმაციო ტექნოლოგიებს წარმოადგენს კომპიუტერული საინფორმაციო სისტემების შესწავლა, მხარდაჭერა, განვითარება, დიზაინი, წარმოება და დანერგვა, რის შედეგადაც მიიღება პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტები. აგრეთვე, არსებობს საქართველოს მთავრობის №49 დადგენილება, რომელიც განსაზღვრავს ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის მინიჭების წესსა და პირობებს, კერძოდ, იურიდიული პირი, რომელიც ახორციელებს საინფორმაციო ტექნოლოგიურ საქმიანობას, უფლებამოსილია ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის მისაღებად ელექტორინული განცხადებით (www.fas.ge) მიმართოს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საფინანსო-ანალიტიკურ სამსახურს. მიმართვიდან არა უგვიანეს 10 სამუშაო დღისა პირს უვადოდ ენიჭება ვირტუალური ზონის პირის სტატუსი.

სტატუსის მქონე პირი მოგების გადასახადით იბეგრება, ე.წ. მოგების გადასახადის ესტონული მოდელით, სსკ-ის 97-ე მუხლით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტების მიხედვით. ვირტუალური ზონის პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ტერიტორიაზე მიწოდებასთან დაკავშირებით კანონი რაიმე ტიპის შეზღუდვას არ აწესებს. თუმცა, მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათი, სსკ-ის 99-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ჟ“ ქვეპუნქტით, დაწესებულია მხოლოდ საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით მიღებული მოგების (მოგების განაწილების) ნაწილში.

ახალ მეთოდურ მითითებაში მოცემულია რამდენიმე სიტუაციური მაგალითი და ამ მაგალითების მიხედვით ახსნილია ვირტუალური ზონის პირის საგადასახადო ვალდებულებების გაანგარიშების გზები, სხვადასხვა გარემოებების გათვალისწინებით. ძირითადად კი, აქცენტები მეთოდურ მითითებაში გაკეთებულია შემდეგ სამ საკითხზე, რაც ბოლო პერიოდში განსაკუთრებით სადავო და ბუნდოვანი გახდა, გამომდინარე ვირტუალური ზონის პირების ბოლოდროინდელი საგადასახადო შემოწმებების შედეგებიდან:

1. საინფორმაციო ტექნოლოგიები არსებითად უნდა იქმნებოდეს საქართველოში.

არსებობს საქართველოს კანონი „საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების შესახებ“, რომლის მიზანია საქართველოში საინფორმაციო ტექნოლოგიების განვითარება, რაც უზრუნველყოფს საქართველოში პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტების შექმნას. ამ კანონის მე-6 მუხლით, ვირტუალურ ზონაში საქმიანობას მიეკუთვნება იურიდიული პირის მიერ განხორციელებული ეკონომიკური საქმიანობა, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე მიმართული იქნება საინფორმაციო ტექნოლოგიების შექმნასთან.

შესაბამისად, მეთოდური მითითება განმარტავს, რომ მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათის გავრცელების მიზნებისათვის არსებითია ვირტუალური ზონის პირი საქართველოს ტერიტორიაზე ქმნიდეს საინფორმაციო ტექნოლოგიებს და მის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით (მათ, შორის მომსახურების სახით მიწოდებით) იღებდეს მოგებას. რაც შეეხება პირის საქმიანობის საქართველოს ტერიტორიაზე საინფორმაციო ტექნოლოგიების შექმნად მიჩნევის საკითხს, აღნიშნულის მიზნებისათვის სხვა ფაქტობრივ გარემოებებთან ერთად მნიშვნელოვანია, რომ ვირტუალური ზონის პირი საინფორმაციო ტექნოლოგიების შესაქმნელად არსებითად იყენებდეს საქართველოში შესაბამისი პროფილური განხრით დაქირავებული ფიზიკური პირების შრომას – ჰყავდეს სათანადო ადამიანური რესურსები საჭირო კვალიფიკაციით. ამასთანავე, საქართველოს ტერიტორიაზე ჰქონდეს საინფორმაციო ტექნოლოგიების შესაქმნელად აუცილებელი შესაბამისი აქტივები.

თუმცა, მეთოდური მითითება თვალნათლივ მაინც არ იძლევა ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ რა შემთხვევაში ჩაითვლება საინფორმაციო ტექნოლოგიები არსებითად საქართველოში შექმნილად. შესაბამისად, ზემოხსენებული „არსებითობის“ საკითხი, ისევ ბუნდოვანი რჩება ვირტუალური ზონის პირებისათვის, რაც მომავალში შესაძლოა მათთვის კვლავ გახდეს საგადასახადო დავის საგანი.

2. შემოსავლის 40% უნდა იყოს ხელფასი.

თუკი ვირტუალური ზონის პირი დაფუძნებული არის ფიზიკური პირის მიერ და უშუალოდ დამფუძნებელი ფიზიკური პირის მიერ, დაქირავებით მომუშავე პირების გარეშე, ხდება საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნა და მის ფარგლებს გარეთ მიწოდება, ამ შემთხვევაში დამფუძნებლის მიერ მიღებული დივიდენდი, რომელიც მოგების გადასახადისგან არის გათავისუფლებული, ნაწილობრივ უნდა დაკვალიფიცირდეს, როგორც დამფუძნებელზე გაცემული ხელფასი. კერძოდ, მეთოდური მითითებით განსაზღვრულია, რომ პროფილური განხრით დაქირავებულ პირებზე ხელფასის სახით არსებით განაცემად შესაძლებელია ჩაითვალოს ხელფასის სახით გაწეული ხარჯები საწარმოს ფინანსური შემოსავლის 40%-ის ოდენობით. ამასთან, პირების მიერ შესრულებული სამუშაო შესაძლებელია შეფასდეს საბაზრო ფასით გონივრულ ფარგლებში, ასეთის განსაზღვრის შესაძლებლობის პირობებში.

3. გათავისუფლებული მოგების გაანგარიშება შესაძლებელია განხორციელდეს ხვედრითი წილის შესაბამისად.

განაწილებული მოგება ფორმირებული უნდა იყოს ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის ფარგლებში, რათა პირმა გამოიყენოს სსკ-ის 99-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ჟ“ ქვეპუნქტით დადგენილი მოგების გადასახადის შეღავათი. საწარმოს მიერ შესაბამისი სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდებში მიღებული მოგების განაწილებაზე, აღნიშნული შეღავათი ვერ გავრცელდება და ამ სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდებში მიღებული მოგების განაწილება დაექვემდებარება მოგების გადასახადით დაბეგვრას.

ასევე, მეთოდური მითითებით განისაზღვრა საგადასახადო ვალდებულებების გამოანგარიშების წესი მოგების გადასახადში, იმ პირობებში, როდესაც ვირტუალური ზონის პირი საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებას ახორციელებს როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე, ისე მის ფარგლებს გარეთ. ასეთ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია გამოანგარიშებულ იქნას მთლიან მოგებაში გათავისუფლებული მოგების ხვედრითი წილი. ამ მიზნით, თუ პირის მიერ გაწეული ხარჯების კონკრეტული შემოსავლისთვის მიკუთვნება შეუძლებელია, გათავისუფლებული მოგების გაანგარიშება შესაძლებელია განხორციელდეს მთლიან მოგებაში საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდებით მიღებული შემოსავლის ხვედრითი წილის შესაბამისად. ამასთან, თუ კონკრეტულ შემთხვევაში შესაძლებელია სხვა უფრო ზუსტი და გონივრული მეთოდის გამოყენება, პირი უფლებამოსილია მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგების თანხა გამოიანგარიშოს ასეთი მეთოდის გამოყენებით.

გასათვალისწინებელია, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის მე-3 ნაწილის დებულებებიდან გამომდინარე, მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგების თანხის იდენტიფიცირებისათვის ითვლება, რომ საწარმოს მიერ დივიდენდის განაწილებისას პირველ რიგში ეს თანხა გაიცემა.

2.2. მეთოდური მითითება სალაროში ნაღდი ფულის შესახებ

2021 წლის 30 დეკემბერს განხორციელებული ცვლილებით, შემოსავლების სამსახურის უფროსის №22708 ბრძანებას „ცალკეულ შემთხვევებში პირის საგადასახადო ვალდებულებების განსაზღვრის მიზნით მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე“, დაემატა მეთოდური მითითება „სალაროში ნაღდი ფულის შესახებ“, დანართი №9 სახით, რომელიც არეგულირებს საგადასახადო შემოწმებისას საგადასახადო ორგანოს მიერ გადასახადის გადამხდელის სალაროში ნაღდი ფულის ნაშთიდან გონივრული ნაშთის გაანგარიშებას და არაგონივრული ნაშთის დაბეგვრას. აღნიშნული მეთოდური მითითების გამოყენება სავალდებულოა იმ პირის მიმართ, რომელსაც უფიქსირდება საკასო შემოსავალი ან/და ხარჯი.

გონივრული ნაშთის ზღვარი _ თუ კალენდარული თვის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელს უფიქსირდება როგორც საკასო შემოსავალი, ისე საკასო ხარჯი, გონივრულ ნაშთად მიიჩნევა ამავე კალენდარული თვის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელის საკასო ხარჯის 10%-ს დამატებული ამავე კალენდარული თვის განმავლობაში საკასო შემოსავლის 10%, ხოლო ამ ოდენობაზე მეტი თანხა ჩაითვლება არაგონივრულ ნაშთად. ხოლო, თუკი კალენდარული თვის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელს, ეკონომიკური საქმიანობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, უფიქსირდება მხოლოდ საკასო შემოსავალი ან მხოლოდ საკასო ხარჯი, გონივრულ ნაშთად მიიჩნევა ამავე კალენდარული თვის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელის საკასო შემოსავლის ან საკასო ხარჯის 10%, შესაბამიასდ. გონივრულ ნაშთზე მეტი თანხა ჩაითვლება არაგონივრულ ნაშთად და დაექვემდებარება დაბეგვრას. ამასთან, თუ საკასო ხარჯი გაიწევა ერთზე მეტი, ტერიტორიულად განცალკევებული ობიექტის (ოფისი, მაღაზია, საწყობი და ა.შ.) სალაროდან, გონივრული ნაშთი განისაზღვრება თითოეულ სალაროზე ცალ-ცალკე. ქვემოთ მოცემულია საილუსტრაციო მაგალითი:

დაბეგვრა _ არაგონივრული ნაშთი, მისი წარმოშობის კალენდარულ თვეში კვალიფიცირდება, როგორც საწარმოს დირექტორზე (თუ არ არსებობს სხვა იდენტიფიცირებადი პასუხისმგებელი პირი) გაცემული უპროცენტო სესხი, რომელიც შესამოწმებელი პერიოდის ყოველი მომდევნო კალენდარული თვის ბოლოს იზრდება ან მცირდება ამავე კალენდარული თვის/თვეების არაგონივრული ნაშთის შესაბამისად. შედეგად პირს წარმოეშობა საგადასახდო ვალდებულებები, კერძოდ, სსკ-ის 98² მუხლის მე-8 ნაწილითა და მე-3 ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული მოგების გადასახადი, ასევე 101-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტითა და 154-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საშემოსავლო გადასახადი.

ფიქტიური ნაშთი _ ნაღდი ფულის ნაშთის ის ნაწილი, რომელიც სალაროში ფაქტობრივად არ გამოვლინდა საგადასახადო ორგანოს მიერ ჩატარებული ნებისმიერ ღონისძიების ფარგლებში კვალიფიცირდება, როგოც მისი გამოვლენის დღეს საწარმოს დირექტორზე (თუ არ არსებობს სხვა იდენტიფიცირებადი პასუხისმგებელი პირი) გაცემული ხელფასი. ამასთან, გადასახადის გადამხდელთან შეთანხმებით, მისი განმარტების შესაბამისად, ფიქტიური ნაშთი შეიძლება ასევე დაკვალიფიცირდეს როგორც გაცემული პროცენტიანი ან უპროცენტო სესხი ან/და დივიდენდი.

შენიშვნა: ეკონომიკური საქმიანობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, თუ გადასახადის გადამხდელს უფიქსირდება არაგონივრული ნაშთი და სხვადასხვა ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით, დამაჯერებლად იქნა მიჩნეული სალაროში შესაბამისი თანხის/თანხის ნაწილის განთავსება-შენახვის საჭიროება, აღნიშნული თანხა/თანხის ნაწილი ჩაითვლება გონივრულ ნაშთად, შესაბამისად, ამ თანხის/თანხის ნაწილის მიმართ დამატებით საგადასახადო ვალდებულებები არ განისაზღვრება.

წინამდებარე მეთოდური მითითება არ გამოიყენება:

ა) იმ არაგონივრული ნაშთის მიმართ, რომელიც შესამოწმებელი პერიოდის ნებისმიერ თვე(ებ)ში დეკლარირებულია ან/და შემოწმების პროცესში მოთხოვნილია დაკვალიფიცირდეს, როგორც გაცემული:

ა.ა) პროცენტიანი ან უპროცენტო სესხი;

ა.ბ) დივიდენდი;

ა.გ) ხელფასი (სარგებელი).

ა.დ) ა.ა.-ა.გ ქვეპუნქტების კომბინაცია.

ბ) თუ არაგონივრული ნაშთის გამოვლენიდან შემდგომი 3 თვის განმავლობაში, ნებისმიერ დღეს, სააღრიცხვო დოკუმენტაციის მიხედვით, სალაროში ნაღდი ფულის ოდენობა მცირდება გონივრული ნაშთის ფარგლებში ან არ აღემატება 1 000 ლარს;

გ) თუ არაგონივრული ნაშთი მისი გამოვლენიდან შემდგომი 3 თვის განმავლობაში აღარ ფიქსირდება (მათ შორის, საბანკო ანგარიშზე შეტანის შედეგად);

დ) კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის, სესხის გამცემი სუბიექტის (ლომბარდი) და ვალუტის გადამცვლელი პუნქტის შესაბამის საქმიანობაზე;

ე) „ლატარიების, აზარტული და მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრულ შესაბამის საქმიანობებზე.

შპს კრესტონ ჯორჯია

მმართველი პარტნიორი: დავით პაპიაშვილი

საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: რუსუდან ჭაბუკიანი