2021 წლის დეკემბრის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები
Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2021 წლის დეკემბრის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.
შინაარსი
1. ცვლილებები საგადასახადო კოდექსში
1.1. უძრავი ქონების მიწოდების ოპერაციის დღგ-სგან გათავისუფლება
1.2. საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულებისაგან გათავისუფლება
1.3. ცვლილებები გადამხდელის შესახებ საგადასახადო საიდუმლოების ნაწილში
1.4. სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის დაბეგვრის ახალი წესი
1.5. საგადასახადო კოდექსის საბაჟო კოდექსთან შესაბამისობაში მოყვანა
2. ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
2.1. ტერმინოლოგიური სახის ცვლილება ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
2.2. გირავნობის/იპოთეკის უფლების გაუქმება ქონების ახალი მესაკუთრისათვის
2.3. შემოსავლის ბენეფიციური მფლობელის ცნება
3. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
3.1. ფარმაცევტულ საქმიანობაში გამოყენებული ქონების დაბეგვრა ქონების გადასახადით
3.2. შეღავათის გავრცელების მიზნებისთვის თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობა
3.3. ზედმეტად გაცემული დივიდენდის დაბეგვრის თავისებურებები
1. ცვლილებები საგადასახადო კოდექსში
1.1. უძრავი ქონების მიწოდების ოპერაციის დღგ-სგან გათავისუფლება
2021 წლის 17 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ამოქმედდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში, კერძოდ რედაქტირდა 309-ე მუხლს 79-ე ნაწილის ,,ბ’’ ქვეპუნქტი. ცვლილების საფუძველზე, დღგ-სგან ჩათვლის უფლებით გათავისუფლდება 2008 წლის 8 აგვისტოსთვის ძალაში მყოფი მშენებლობის ნებართვით გათვალისწინებული უძრავი ქონების მიწოდება, აგრეთვე ასეთი უძრავი ქონების მიმწოდებლის მიერ მიწოდებულ ქონებასთან დაკავშირებული სამშენებლო-სამონტაჟო მომსახურების გაწევა, იმ შემთხვევაშიც კი თუ ობიექტზე 2008 წლის 8 აგვისტოს შემდგომ პერიოდში შეიცვალა საპროექტო დოკუმენტაცია (არქიტექტურული პროექტი) ან განხორციელდა არსებული შენობის დემონტაჟი და გაიცა ახალი მშენებლობის ნებართვა.
ცვლილება გავრცელდა 2015 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე.
1.2. საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულებისაგან გათავისუფლება
2021 წლის 28 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ამოქმედდა ცვლილება, რომელიც შეეხო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის გარდამავალი დებულებების 309-ე მუხლის მე-15, 42- ე და 111-ე ნაწილებს.
კერძოდ, 2022 წლის 1 იანვრის ნაცვლად 2023 წლის 1 იანვრამდე გადავადდა საკონტროლო- სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულება იმ ფიზიკური პირებისათვის, რომლებიც არ იყენებენ დაქირავებულ პირთა შრომას და ახორციელებენ ეკონომიკურ საქმიანობას ბაზრის (ბაზრობის) ტერიტორიაზე განლაგებული არასტაციონარული სავაჭრო ადგილიდან, მათ შორის, დახლიდან, გარდა ფიზიკური პირისა, რომელსაც მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი ან რომელიც დარეგისტრირებულია ან ვალდებულია დარეგისტრირდეს დღგ-ის გადამხდელად ამ კოდექსის შესაბამისად.
აგრეთვე, 2022 წლის 1 იანვრის ნაცვლად 2023 წლის 1 იანვრამდე ასევე გადავადდა, ბაზრობის ტერიტორიაზე განლაგებული არასტაციონარული სავაჭრო ადგილების საკონტროლო- სალარო აპარატებით უზრუნველყოფის ვალდებულება იმ პირებისათვის, რომელიც ბაზრობის ორგანიზებას (გარდა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციით ვაჭრობის ორგანიზებისა) 2018 წლის 1 იანვრამდე ეწეოდა. ანალოგიურად გადავადდა, ბაზრობის ორგანიზატორი პირებისთვის სავაჭრო ობიექტის იჯარით მხოლოდ იმ პირზე გადაცემის ვალდებულება, რომელიც მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრშია რეგისტრირებული.
შესაბამისად 2023 წლის 1 იანვრამდე გადავადდა, ბაზრობის ორგანიზატორის სტატუსის მქონე პირის მიერ საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შეუსრულებლობისათვის განსაზღვრული ჯარიმებისა და სანქციების ამოქმედება.
1.3. ცვლილებები გადამხდელის შესახებ საგადასახადო საიდუმლოების ნაწილში
2021 წლის 27 დეკემბერს გამოქვეყნდა და 2022 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა ცვლილება, რომლის საფუძველზეც ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 39-ე მუხლის მე-2 ნაწილის ,,ქ’’ ქვეპუნქტი. განხორციელებული ცვლილების თანახმად, საგადასახადო ორგანო, მისი თანამშრომელი, მოწვეული სპეციალისტი ან/და ექსპერტი ვალდებულია, დაიცვას გადასახადის გადამხდელის შესახებ ინფორმაციის საიდუმლოება, რომელიც მისთვის ცნობილი გახდა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას. მას უფლება აქვს, ცალკეული გადასახადის გადამხდელის შესახებ იდენტიფიცირებული ინფორმაცია გადასცეს – რედაქტირებული ,,ქ’’ ქვეპუნქტის თანახამდ, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სისტემაში შემავალ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – მინერალური რესურსების ეროვნულ სააგენტოს – საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული უფლებამოსილების განხორციელებისას.
ამავე 39-ე მუხლში კიდევ ერთი ცვლილება ამოქმედდება 2022 წლის 1 მარტიდან, კერძოდ მე- 2 ნაწილის ,,ბ1’’ ქვეპუნქტით, ცალკეული გადასახადის გადამხდელის შესახებ იდენტიფიცირებული ინფორმაციის გადაცემა დასაშვები გახდება პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურისათვის − „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული შემოწმების განხორციელებისას.
1.4. სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის დაბეგვრის ახალი წესი
2022 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში, რომელიც შეეხება სისტემურ-ელექტრონული ფორმით აზარტული თამაშობის მომწყობი პირებისა და ასევე, მოთამაშის მიერ სათამაშო ანგარიშიდან გატანილი თანხების დაბეგვრის საკითხებს.
ცვლილების თანახმად, განისაზღვრა აზარტული თამაშობის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მომწყობ ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა საშემოსავალო და მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტები, აზარტული თამაშის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობის ნაწილში. მითითებული საქმიანობის ფარგლებში, საშემოსავლო ან მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს წარმოადგენს აზარტულ თამაშზე მოთამაშეებისაგან მიღებულ ფსონებსა და მოთამაშეზე გაცემულ მოგებას შორის სხვაობა. საგადასახადო განაკვეთის მოცულობა ამ ტიპის შემოსავლებისათვის, როგორც ფიზიკური პირის შემთხვევაში _ საშემოსავლო გადასახადი, ასევე იურიდიული პირის შემთხვევაში _ მოგების გადასახადი, განისაზღვრა 10%-ის ოდენობით, რომლის სახელმწიფო ბიუჯეტში მიმართვა გადასახადის გადამხდელმა უნდა განახორციელოს ყოველთვიურად, ასევე ყოველთვიურად უნდა მოხდეს დეკლარაციის წარდგენა არაუგვიანს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა. ამ მიზნით საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლის მე-6 ნაწილის შემდეგ ემატება მე-7 ნაწილი, 81-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შემდეგ ემატება 31 ნაწილი, 97-ე მუხლის მე-9 ნაწილის შემდეგ ემატება 91 და 92 ნაწილი, 98-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შემდეგ ემატება მე-3 ნაწილი, 135-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შემდეგ ემატება მე-4 ნაწილი, ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა 153-ე მუხლის მე-10 ნაწილი, ამავე მუხლის მე-10 ნაწილის შემდეგ დაემატება მე-11 ნაწილი.
ამასთან, გადახდის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის 2%-იანი განაკვეთით იბეგრება სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობილ აზარტულ და მომგებიან (გარდა სისტემურ- ელექტრონული ფორმით მოწყობილი წამახალისებელი გათამაშებისა) თამაშობაში მონაწილე პირის მიერ თამაშობაში მონაწილეობის შედეგად, სათამაშო ანგარიშიდან გატანილი თანხა. მოთამაშის მიერ სათამაშო ანგარიშიდან გატანილი თანხების გადახდის წყაროსთან დაკავების ვალდებულება ეკისრება აზარტული და მომგებიანი თამაშობის სისტემურ- ელექტრონული ფორმით (გარდა წამახალისებელი გათამაშებისა) მომწყობ პირს, რომელიც მოთამაშეზე სათამაშო ანგარიშიდან გასცემს თანხას. ამ მიზნით საგადასახადო კოდექსის მე- 80 მუხლს დაემატება მე-8 ნაწილი, 81-ე მუხლს დაემატება 32 ნაწილი, 154-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატება „ე1“ ქვეპუნქტი.
309-ე მუხლს დაემატა 133-ე ნაწილი, რომლის მიხედვითაც აზარტული თამაშობის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მომწყობი პირის მიერ აღნიშნული საქმიანობიდან 2022 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდში მიღებული წმინდა მოგებიდან დივიდენდის განაწილება მიიჩნევა მოგების განაწილებად და იბეგრება ამ კოდექსის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის შესაბამისად.
1.5. საგადასახადო კოდექსის საბაჟო კოდექსთან შესაბამისობაში მოყვანა
2021 წლის 28 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ამავე თარიღში ძალაში შევიდა ცვლილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსში. ცვლილება განპირობებულია საქართველოს საგადასახადო კოდექსის და საქართველოს საბაჟო კოდექსის დებულებების შესაბამისობაში მოყვანის, აგრეთვე ტერმინოლოგიური და ტექნიკური ხასიათის უზუსტობების აღმოფხვრის აუცილებლობიდან გამომდინარე. კერძოდ განხორციელდა შემდეგი სახის ცვლილებები:
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 173-ე მუხლის „ფ“ და „ყ“ ქვეპუნქტებში მოხდა ტერმინოლოგიური უზუსტობის გასწორება და ტერმინის „საბაჟო გადასახადი“ ჩანაცვლდა ტერმინით „იმპორტის გადასახადი“.
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 192-ე მუხლის ცვლილებით დაზუსტდება, რომ საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 3824 90 980 01 (სითხეები ნიკოტინის შემცველობით ან შემცველობის გარეშე, განკუთვნილი ელექტრონული სიგარეტით მოხმარებისათვის) კოდში მითითებული საქონლის იმპორტის შემთხვევაში, იმპორტიორის მიერ აქციზური საქონლის აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდების წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით. ზემოაღნიშნულის მიზნით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 192-ე მუხლს მე-11 ნაწილის შემდეგ დაემატება 12 ნაწილი.
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 194-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის ცვლილება ტექნიკური ხასიათისაა. კერძოდ, „დ“ ქვეპუნქტით აქციზის გადასახადისგან გათავისუფლებული იყო 2021 წლამდე მოქმედი რედაქციის 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის „პ“ ქვეპუნქტისა და იმავე მუხლის მე-3 ნაწილის „ი“ ქვეპუნქტის მოთხოვნების შესაბამისად საქონლის იმპორტი. 2021 წლიდან დღგ-ის კარში გამოწვეული საგადასახადო ცვლილებებიდან გამომდინარე, ცვლილებით აღნიშნული ჩანაწერი (168-ე მუხლი) ჩანაცვლდა იდენტური შინაარსის ახალი დღგ-ის მუხლით, კერძოდ 173-ე მუხლის „ძ“ და „წ“ ქვეპუნქტებით.
- 199-ე მუხლის „ლ“ ქვეპუნქტში მოხდა ტერმინოლოგიური უზუსტობის გასწორება და ტერმინის „სასაქონლო ოპერაცია“ ჩანაცვლდა ტერმინით „საბაჟო პროცედურა“, მოქმედი საბაჟო კანონმდებლობის შესაბამისად.
- ცვლილების მიხედვით 2023 წლის 1 იანვრამდე 173-ე მუხლის „შ“ ქვეპუნქტში გადასახადისგან გასათავისუფლებელი საქონელი დადგინდა ამავე კოდექსის 199-ე მუხლის „დ“ და „ო“ ქვეპუნქტებზე მითითებით, ვინაიდან ამავე პერიოდამდე ჩერდება საბაჟო კოდექსის X წიგნის მოქმედება. აღნიშნულის უზრუნველსაყოფად კოდექსის 309-ე მუხლს დაემატება 132-ე ნაწილი.
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 310-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ახალი რედაქცია მიზნად ისახავს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „ს“ ქვეპუნქტის მოქმედების შეჩერების გადავადებას 2023 წლის 1 იანვრამდე, რითაც ხსენებული დებულება შესაბამისობაში მოდის „საქართველოს საბაჟო კოდექსში ცვლილების შეტანის შესახებ“ საქართველოს კანონთან.
2. ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
2.1. ტერმინოლოგიური სახის ცვლილება ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
2021 წლის 14-15 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის N996 და N994 ბრძანებებში. ცვლილება განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ კანონი ,,გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ’’ ძალადაკარგულად გამოცხადდა და მის ნაცვლად ამოქმედდა კანონი ,,რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“. შესაბამისად მოხდა ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში ტერმინოლოგიური ხასიათის რედაქტირება და ტერმინი „გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ შეიცვალა ტერმინით „რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“.
2.2. გირავნობის/იპოთეკის უფლების გაუქმება ქონების ახალი მესაკუთრისათვის
2021 წლის 14 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის N994 ბრძანებაში. კერძოდ, მე-40 მუხლის შემდეგ დაემატა ახალი 401 მუხლი, რომელიც ეხება საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის უფლების გაუქმებას, პირის (რეგისტრირებადი ქონების ახალი მესაკუთრის) მიერ გადასახადის გადამხდელის (რეგისტრირებადი ქონების ყოფილი მესაკუთრის) აღიარებული საგადასახადო დავალიანების დაფარვის შემთხვევაში. ცვლილებით განიმარტა, რომ გადასახადის გადამხდელის აღიარებული საგადასახადო დავალიანების თანხა არის ის ოდენობა, რომლის ფარგლებშიც პირის მიერ შეძენილ ქონებაზე გავრცელებულია საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა საგადასახადო კოდექსის 239- ე მუხლის მე-5 ნაწილის საფუძველზე. ამასთან, აღნიშნული აღიარებული საგადასახადო დავალიანების თანხა განისაზღვრება არაუმეტეს იმ ოდენობისა, რა ვალდებულებაც ეკისრებოდა გადასახადის გადამხდელს, პირის მიერ ამ ქონების მარეგისტრირებელ ორგანოში ახალ შემძენზე რეგისტრაციის მომენტში.
პირი, გადასახადის გადამხდელის აღიარებული საგადასახადო დავალიანების დაფარვის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანოში წარადგენს განცხადებას და ამავე 401-ით განსაზღვრულ თანდართულ დოკუმენტებს, საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის უფლების გაუქმების მოთხოვნით. საგადასახადო ორგანო განიხილავს პირის მოთხოვნას და საგადასახადო ორგანოს გადაწყვეტილებით, რეგისტრირებადი ქონების ახალ მესაკუთრეზე რეგისტრირებულ ქონებაზე შესაძლებელია გაუქმდეს საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის უფლება, თუ აღიარებული საგადასახადო დავალიანების თანხა დაფარულია გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე, რომლის აღიარებული საგადასახადო დავალიანების თანხის გადახდევინების უზრუნველსაყოფადაც მისი ქონების მიმართ გავრცელებულია საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის უფლება.
2.3. შემოსავლის ბენეფიციური მფლობელის ცნება
2021 წლის 08 დეკემბერს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის N633 ბრძანებაში „ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ საერთაშორისო შეთანხმებით განსაზღვრული საგადასახადო შეღავათით სარგებლობისა და არარეზიდენტისათვის საქართველოში გადახდილი გადასახადის დაბრუნების წესის დამტკიცების შესახებ“. ცვლილების საფუძველზე, ბრძანების პირველი მუხლის შემდეგ დაემატა 11 მუხლი, რომლითაც საერთაშორისო შეთანხმებით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათებით სარგებლობის მიზნისთვის განიმარტა შემოსავლის ბენეფიციური მფლობელის ცნება, რომლის მოქმედებაც გავრცელდება დივიდენდზე, პროცენტსა და როიალტზე და გამოიყენება იმ ნაწილში, რომლითაც იგი შეესაბამება კონკრეტული საერთაშორისო შეთანხმების დებულებებს.
ახალი 11 მუხლის მიხედვით, შემოსავლის მიმღები წარმოადგენს ამ შემოსავლის ბენეფიციურ მფლობელს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მას გააჩნია სრული უფლებები შესაბამისი შემოსავლის გამოყენებასთან, სარგებლობასა და განკარგვასთან დაკავშირებით და იგი არ იზღუდება ისეთი სახელშეკრულებო ან კანონისმიერი ვალდებულებით, რომელიც გულისხმობს მიღებული შემოსავლის სხვა პირისათვის გადაცემას. შემოსავლის ბენეფიციურ მფლობელად არ განიხილება პირი, რომელიც მოქმედებს როგორც აგენტი, წარმომადგენელი, შემოსავლების ნომინალური მფლობელი/ მიმღები ან/და შუამავალი, მიუხედავად იმისა, რომ იგი შეიძლება იყოს შესაბამისი შემოსავლის პირდაპირი მიმღები ან ფორმალური მფლობელი.
საერთაშორისო შეთანხმებით განსაზღვრული საგადასახადო შეღავათები არ გავრცელდება იმ შემთხვევაში, თუ შემოსავლის ბენეფიციური მფლობელი წარმოადგენს არა რომელიმე ხელშემკვრელი სახელმწიფოს, არამედ მესამე სახელმწიფოს რეზიდენტს. ამასთან მიუხედავად იმისა, რომ შემოსავლის ბენეფიციური მფლობელი წარმოადგენს რომელიმე ხელშემკვრელი სახელმწიფოს რეზიდენტს, შემოსავლის მიმღებს შესაძლებელია უარი ეთქვას საერთაშორისო შეთანხმებით განსაზღვრული საგადასახადო შეღავათით სარგებლობაზე, თუ კონკრეტული ოპერაციის ფორმისა და შინაარსის გათვალისწინებით, იკვეთება, რომ შესაბამისი გარიგების ან შეთანხმების დადების მთავარ მიზანს წარმოადგენს გადასახადებისაგან თავის არიდება.
3. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
3.1. ფარმაცევტულ საქმიანობაში გამოყენებული ქონების დაბეგვრა ქონების გადასახადით
დეკემბრის თვეში ქონების გადასახადის ნაწილში დაემატა ახალი N1428 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომლის მიზანია დაზუსტება იმისა, რომ ფარმაცევტული საქმიანობისათვის განკუთვნილი ქონება ან მათზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთები, არ თავისუფლდება ქონების გადასახადისაგან.
სსკ-ის 206-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,წ’’ და ,,ჭ’’ ქვეპუნქტების მიხედვით, ქონების გადასახადისაგან გათავისუფლებულია:
წ) სამედიცინო საქმიანობისათვის გამოყენებული ქონება, გარდა მიწისა, რომელიც სამედიცინო დაწესებულებათა საკუთრებაშია ან ასეთ დაწესებულებებზე ლიზინგით არის გაცემული;
ჭ) სამედიცინო საქმიანობისათვის გამოყენებული, სამედიცინო დაწესებულებებზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთები;
თუმცა, „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის ჩ1 ქვეპუნქტის მიხედვით, ცნება სამედიცინო საქმიანობა (სამედიცინო მომსახურება) არის საქმიანობა, რომელიც დაკავშირებულია დაავადებათა პროფილაქტიკასთან, დიაგნოსტიკასთან, მკურნალობასთან, პაციენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შენარჩუნებასთან, გაუმჯობესებასთან და აღდგენასთან (ფსიქიკურ, სოციალურ, სამედიცინო და ფიზიკურ რეაბილიტაციასთან), პალიატიურ მზრუნველობასთან, პაციენტის სამედიცინო მოვლასთან, პროთეზირებასთან, პაციენტის სამედიცინო ტრანსპორტირებასთან, პაციენტის სამედიცინო განათლებასთან, სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზასთან, სასამართლო-ფსიქიატრიულ ექსპერტიზასთან, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დაცვის ღონისძიებებთან და სამედიცინო დაწესებულებებში გაწეულ, სამედიცინო საქმიანობასთან დაკავშირებულ თანმხლებ მომსახურებასთან და ხორციელდება დადგენილი წესით. ამავე კანონის 64-ე მუხლით, ფარმაცევტული საქმიანობა არის მოსახლეობის ხარისხიანი, უსაფრთხო და ეფექტიანი ფარმაცევტული პროდუქციით უზრუნველყოფა, ფარმაცევტული პროდუქტის წარმოება, იმპორტი, დისტრიბუცია, რეალიზაცია.
გამომდინარე აქედან, ქონების გადასახადისგან გათავისუფლებულია სამედიცინო საქმიანობისათვის გამოყენებული სამედიცინო დაწესებულების ქონება ან მათზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთები, ხოლო ფარმაცევტული საქმიანობისთვის, რომელიც “ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის თანახმად არ წარმოადგენს სამედიცინო საქმიანობას, გამოყენებულ ქონებაზე საწარმო ვერ ისარგებლებს ქონების გადასახადში ზემოთხსენებული შეღავათით.
3.2. შეღავათის გავრცელების მიზნებისთვის თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობა
მოგების გადასახადის ნაწილში გამოიცა ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელო N2663,
რომელიც ეხება თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობას. კერძოდ, თუ თიზ-ში რეგისტრირებული საწარმო ახორციელებს საქართველოს ფარგლებს გარეთ საქონლის ყიდვა- გაყიდვას, ისე, რომ საქართველოს და თიზის ტერიტორიაზე საქონლის შეტანა არ ხდება და საწარმო მოგებას იღებს მხოლოდ საქართველოს ფარგლებს გარეთ საქონლის ყიდვა- გაყიდვით და იგი აღნიშნულ საქმიანობას თვლის თიზ-ის საწარმოს მიერ თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში ნებადართულ საქმიანობად და მიღებული მოგების განაწილებაზე სარგებლობს მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათით, მას დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში თანხის შემცირებისათვის, დაეკისრება ჯარიმა სსკ- ის 275-ე მუხლის შესაბამისად.
აღნიშნული გამომდინარეობს იქიდან, რომ თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად, თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა არის საქართველოს ტერიტორიის ნაწილი განსაზღვრული საზღვრებითა და კანონით მინიჭებული სპეციალური სტატუსით. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო შეიძლება იყოს ნებისმიერი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი და საკუთრების ფორმის საწარმო, რომელიც რეგისტრირებულია თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი საწარმოთა რეგისტრაციის ნორმების შესაბამისად. თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობას ახორციელებენ ამ ზონაში რეგისტრირებული საწარმოები. თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში დასაშვებია ნებისმიერი საქონლის წარმოება, გადამუშავება ან მომსახურების გაწევა, გარდა ამ კანონის მე-12 მუხლით განსაზღვრული საქმიანობისა. თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში გადასახადებთან დაკავშირებული საკითხები წესრიგდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსითა და საქართველოს საბაჟო კოდექსით. სსკ-ის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ნ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება თიზ-ის საწარმოს მიერ თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში ნებადართული საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება.
ზემოაღნიშნული სამართლებრივი ნორმებიდან გამომდინარე, თუ თიზ-ის საწარმოს საქმიანობას წარმოადგენს საქართველოს ფარგლებს გარეთ საქონლის შესყიდვა და რეალიზაცია, თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობისგან დამოუკიდებლად, ამ საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება ვერ იქნება მიჩნეული თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში ნებადართული საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილებად და შესაბამისად, მასზე ვერ გავრცელდება სსკ-ის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ნ“ ქვეპუნქტით დადგენილი შეღავათი.
3.3. ზედმეტად გაცემული დივიდენდის დაბეგვრის თავისებურებები
2021 წლის დეკემბრის თვეში, მოგების გადასახადის ნაწილში გამოიცა 4 ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელო N2659, N2660, N2661, N2662. ახალ სიტუაციურ სახელმძღვანელოებში აღწერილია დივიდენდის სახით ზედმეტად გაცემული თანხების დაბეგვრის სპეციფიკა, როდესაც კომპანია ერთდროულად ეწევა სპეციალური რეჟიმით დასაბეგრ, მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ და ჩვეულებრივი რეჟიმით დასაბეგრ საქმიანობებს.
სსკ-ის მუხლები, რომლებიც გამოიყენება ფაქტობრივი გარემოების შეფასებისათვის:
- სსკ–ის 97-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის “ა“ქვეპუნქტის თანახმად, რეზიდენტი საწარმოს (გარდა ამ მუხლის მე-2, მე-8 და მე-9 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა) მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია განაწილებული მოგება.
- ზემოაღნიშნული მუხლის მე-9 ნაწილის მიხედვით, პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი ტოტალიზატორის სისტემურ–ელექტრონული ფორმით მოწყობის შემთხვევაში ამ საქმიანობის ნაწილში, განისაზღვრება სსკ–ის 309-ე მუხლის მე-16 ნაწილით, რომლის შესაბამისად ყოველი საანგარიშო თვის განმავლობაში მიღებული ფსონების ჯამი იბეგრება 7%-იანი განაკვეთით.
- სსკ–ის 99 მუხლის 1-ლი ნაწილის “ს” ქვეპუნქტის შესაბამისად კი, მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულია აზარტული კლუბის, სათამაშო აპარატების სალონის, ტოტალიზატორის მომწყობი პირების მიერ აღნიშნული საქმიანობიდან მიღებული მოგების (გარდა მათ მიერ სისტემურ–ელექტრონული ფორმით თამაშობის მოწყობიდან მიღებული მოგებისა) განაწილება.
- საგადასახადო შეღავათის გამოყენების მიზნებისათვის მოგების განაწილების რიგითობას არეგულირებს სსკ–ის 99-ე მუხლის მე-3 ნაწილი, რომლის თანახმადაც ამ მუხლის პირველი ნაწილით მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგების თანხის იდენტიფიცირებისათვის ითვლება, რომ საწარმოს მიერ დივიდენდის განაწილებისას პირველ რიგში ეს თანხა გაიცემა.
ქვემოთ განხილულ ოთხივე სიტუაციურ სახელმძღვანელოში, საწარმო ეწევა შერეული ტიპის საქმიანობას და მის შესახებ შესაბამის ცხრილებში მოცემული გვაქვს ინფორმაცია ფიზიკურ პირებზე 2020 წლის ივნისის თვეში განაწილებული შუალედური დივიდენდებისა და 2020 წლის ფინანსური მოგების შესახებ:
I ვარიანტი _ სიტუაციური სახელმძღვანელო N2659
საქმიანობის სახე |
2020 წლის ფინანსური მოგება | განაწილებული შუალედური დივიდენდი |
სხვაობა |
აზარტული კლუბის საქმიანობა (0%) | 400,000 | 400,000 | – |
სისტემურ–ელექტრონული ფორმით ტოტალიზატორის მოწყობის საქმიანობა (7%) |
1,500,000 |
1,600,000 |
(100,000) |
სამშენებლო საქმიანობა (15%) | 3,500,000 | 2,000,000 | 1,500,000 |
როგორც კომპანიის მონაცემებიდან ჩანს, სპეციალური რეჟიმით (7%-იანი) დასაბეგრ ნაწილში გაცემულია 100,000 ლარით მეტი შუალედური დივიდენდი, ვიდრე ეკუთვნოდა წლიური შედეგების მიხედვით. ამ შემთხვევაში, კომპანიის ზედმეტად გაცემული დივიდენდის კომპენსაცია უნდა მოხდეს, მოგების გადასახადით ჩვეულებრივი წესით დაბეგვრას დაქვემდებარებული მოგებიდან. შესაბამისად, საწარმომ უნდა დააზუსტოს ივნისის თვის მოგების გადასახადის დეკლარაცია და ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდი 100,000 ლარი დაბეგროს მოგების გადასახადით.
იმ შემთხვევში, თუ კომპანიის პარტნიორთა კრება მიიღებდა გადაწყვეტილებას ზედმეტად გაცემული დივიდენდის დაბრუნების შესახებ და აღნიშნულთან დაკავშირებით არ დააზუსტებდა მოგების გადასახადის დეკლარაციას, მოცემულ შემთხვევაში, საწარმოს ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდი 100,000 ლარი მისი განაწილების დღიდან (2020 წლის ივნისიდან) დაბრუნების დღემდე განიხილებოდა პარტნიორზე გაცემულ სესხად და დაიბეგრებოდა საგადასახადო კანონმდებლობით სესხისთვის გათვალისწინებული რეგულაციების შესაბამისად.
II ვარიანტი _ სიტუაციური სახელმძღვანელო N2660
საქმიანობის სახე |
2020 წლის ფინანსური მოგება | განაწილებული შუალედური დივიდენდი |
სხვაობა |
აზარტული კლუბის საქმიანობა (0%) | 400,000 | 500,000 | (100,000) |
სისტემურ–ელექტრონული ფორმით ტოტალიზატორის მოწყობის საქმიანობა (7%) | 1,500,000 | 700,000 | 800,000 |
სამშენებლო საქმიანობა (15%) | 3,500,000 | 2,000,000 | 1,500,000 |
როგორც კომპანიის მონაცემებიდან ჩანს, მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებული (0%- იანი) საქმიანობის ნაწილში გაცემულია 100,000 ლარით მეტი შუალედური დივიდენდი, ვიდრე საწარმოს ეკუთვნოდა წლიური შედეგების მიხედვით. ამ შემთხვევაში საწარმოს აქვს არჩევანის საშუალება. ერთ შემთხვევაში, კომპანიას შეუძლია ზედმეტად გაცემული დივიდენდის კომპენსაცია მოახდინოს მოგების გადასახადით ჩვეულებრივი წესით დაბეგვრას დაქვემდებარებული მოგებიდან. ამ შემთხვევაში, საწარმომ უნდა დააზუსტოს ივნისის თვის მოგების გადასახადის დეკლარაცია და ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდი 100,000 ლარი დაბეგროს მოგების გადასახადით. მეორე შემთხვევაში კი, კომპანიას ზედმეტად გაცემული დივიდენდის კომპენსაცია შეუძლია მოახდინოს სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას დაქვემდებარებული საქმიანობიდან მიღებული მოგებიდან. ამ შემთხვევაშიც, საწარმომ უნდა წარადგინოს ივნისის თვის მოგების გადასახადის შესწორებული დეკლარაცია, სადაც განაწილებული მოგებისა და შეღავათის ოდენობა შემცირებული იქნება 100,000 ლარით.
III ვარიანტი _ სიტუაციური სახელმძღვანელო N2661
საქმიანობის სახე | 2020 წლის ფინანსური მოგება | განაწილებული შუალედური დივიდენდი |
სხვაობა |
აზარტული კლუბის საქმიანობა (0%) | 400,000 | 200,000 | 200,000 |
სისტემურ–ელექტრონული ფორმით ტოტალიზატორის მოწყობის საქმიანობა (7%) | 1,500,000 | 700,000 | 800,000 |
სამშენებლო საქმიანობა (15%) | 3,500,000 | 3,600,000 | (100,000) |
როგორც კომპანიის მონაცემებიდან ჩანს, ჩვეულებრივი წესით (15%-იანი) დასაბეგრი საქმიანობის ნაწილში გაცემულია 100,000 ლარით მეტი შუალედური დივიდენდი, ვიდრე საწარმოს ეკუთვნოდა წლიური შედეგების მიხედვით. სსკ-ის 99-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, კომპანიას შეუძლია ზედმეტად გაცემული დივიდენდის კომპენსაცია მოახდინოს მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგებიდან. კერძოდ, საწარმომ უნდა წარადგინოს ივნისის თვის მოგების გადასახადის სათანადოდ კორექტირებული დეკლარაცია და ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდი 100,000 ლარი ასახოს მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგების განაწილების გრაფაში.
IV ვარიანტი _ სიტუაციური სახელმძღვანელო N2662
საქმიანობის სახე |
2020 წლის ფინანსური მოგება | განაწილებული შუალედური დივიდენდი |
სხვაობა |
აზარტული კლუბის საქმიანობა (0%) | – | – | – |
სისტემურ–ელექტრონული ფორმით ტოტალიზატორის მოწყობის საქმიანობა (7%) | 1,500,000 | 2,500,000 | (1,000,000) |
სამშენებლო საქმიანობა (15%) | 3,500,000 | 3,200,000 | 300,000 |
როგორც კომპანიის მონაცემებიდან ჩანს, სპეციალური რეჟიმით დასაბეგრი საქმიანობის ნაწილში გაცემულია 1,000,000 ლარით მეტი შუალედური დივიდენდი, რომელიც 700,000 ლარით აღემატება (1,000,000 – (3,500,000 – 3,200,000)) ჩვეულებრივი წესით დაბეგვრას დაქვემდებარებულ გაუნაწილებელ მოგებას.
ამ შემთხვევაში, საწარმომ ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდის ნაწილი 300,000 უნდა დაბეგროს მოგების გადასახადით, როგორც ჩვეულებრივი წესით დაბეგვრას დაქვემდებარებული მოგების განაწილება. ხოლო დარჩენილი ნაწილი 700,000 ლარი 2020 წლის ივნისიდან ჩაითვლება დამფუძნებელზე გაცემულ სარგებლად და დაიბეგრება გადახდის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის 20%-იანი განაკვეთით.
იმ შემთხვევაში, თუ კომპანიის პარტნიორთა საერთო კრებით მიღებული იქნება გადაწყვეტილება ზედმეტად გაცემული დივიდენდის დაბრუნების შესახებ, საწარმოს ზედმეტად გაცემული შუალედური დივიდენდი 700,000-დან 1,000,000-მდე ლარი მისი განაწილების დღიდან (2020 წლის ივნისიდან) დაბრუნების დღემდე განიხილება პარტნიორზე გაცემულ სესხად და დაიბეგრება საგადასახადო კანონმდებლობით სესხისთვის გათვალისწინებული რეგულაციების შესაბამისად.
კრესტონ ჯორჯია (Kreston Global-ის წევრი)
მმართველი პარტნიორი: დავით პაპიაშვილი
საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: რუსუდან ჭაბუკიანი