2021 წლის ივნისისა და ივლისის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები
Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2021 წლის ივნისისა და ივლისის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.
სარჩევი
1. უახლესი ცვლილებებია ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში
2. 2021 წლის 24 ივნისს დამტკიცებული ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოების მიმოხილვა
3. დღგ-ის პორტალი ციფრულ მომსახურებებზე
4. დღგ-ის შესახებ მეთოდური მითითებები
5. სმფ-ის გამარტივებული წესით ჩამოწერის მოსარგებლეთა დაზუსტება
6. ცვლილება აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდებაში
7. ვიდეო ინსტრუქცია „ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის ადმინისტრირება“
1. უახლესი ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში
1.1. გამყვანი ტურიზმის გათავისუფლება დღგ-სგან
2021 წლის 19 ივლისს ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებაში განხორციელებული ცვლილებით, ინსტრუქციას დაემატა ახალი თავი XVI3 “ცალკეულ შემთხვევებში დასაბეგრი ოპერაციის განხორციელების ადგილი”, რომელიც ითვალისწინებს ისეთი შემთხვევების განსაზღვრას, როდესაც მომსახურების გაწევის ადგილი განისაზღვრება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 1621 მუხლის მე-3 ნაწილისა და მე-12-მე-14 ნაწილებისგან განსხვავებული წესით. აღნიშნულის შესაბამისად განისაზღვრა, რომ ტურისტული პროდუქტით გათვალისწინებული მომსახურება განიხილება საქართველოს ფარგლების გარეთ გაწეულად, თუ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 1621 მუხლის მიხედვით, აღნიშნული მომსახურება ითვლება საქართველოს ტერიტორიაზე გაწეულად, მაგრამ ამ მომსახურებით ფაქტობრივი სარგებლობა ან/და მისი გამოყენება ხდება საქართველოს ტერიტორიის გარეთ. შესაბამისად აღნიშნული ჩანაწერი იძლევა შესაძლებლობას გამყვანი ტურისტული მომსახურება (ტურისტული პროდუქტი) აღარ დაიბეგროს დღგ-ით, როგორც უცხო ქვეყნის ტერიტორიაზე გაწეული მომსახურება (გავრცელდეს 2021 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე).
ზემოთ ხსენებული ცალსახად პოზიტიური ცვლილების მიუხედავად, აღნიშნული ნორმა მაინც შეიცავს ორაზროვნებას და მისმა გამოყენებამ პრაქტიკაში შესაძლოა ვერ უზრუნველყოს გამყვანი ტურისტული მომსახურების დღგ-ით არ დაბეგვრა, მაგალითად იმ შემთვევაში თუ საქმე ეხება მხოლოდ ერთი სახის ტურისტულს სერვისს და არა ტურისტულ პროდუქტს! სსკ-ის 157-ე მუხლის მიხედვით ტურისტული პროდუქტი წარმოადგენს ორ და მეტ ტურისტულ სერვისს რომელიც გაერთიენებულია პაკეტის სახით, აქედან გამომდინარე მხოლოდ ერთი ტიპის ტურისტული სერვისის საზღვარგარეთ მიწოდების შემთხვევაში ახალი ჩანაწერის საფუძველზე დღგ-ით არ დაბეგვრის საკითხი კვლავინდებურად ბუნდოვანი და ორაზროვანია.
მიგვაჩნია, რომ მნიშნვნელოვანია შემოსავლების სამსახურმა მოახდინოს ტურიზმის სექტორის კომპანიების სერვისების სრული ჩამონათვალის ანალიზი და აღნიშნულის შედეგად გაცილებით უფრო დეტალურად გაწეროს აღნიშნული სერვისების დღგ-ით დაბეგვრის ან არ დაბეგვრის შემთხვევები ფინანსთა მინისტრის 996-ე ბრძანებაში.
1.2. დაზუსტდა ერთჯერადი ვაუჩერის გადაცემის დაბეგვრის საკითხი
507 მუხლის მე-4 პუნქტი: ერთჯერადი ვაუჩერის თითოეული გადაცემა, რომელიც საკუთარი სახელით მოქმედი დასაბეგრი პირის მიერ ხორციელდება, განიხილება ამ ვაუჩერთან დაკავშირებული საქონლის მიწოდებად ან მომსახურების გაწევად. აღნიშნული გულისხმობს იმას რომ ერთჯერადი ვაუჩერის ყოველი „გადაყიდვა“ უნდა დაიბეგროს დღგ-ით და ჩაითვალოს შესაბამისი ოდენობის საქონლის/მომსახურების მიწოდებად. 996-ე ბრძანებაში შესაბამისი ცვლილებთ დაზუსტდა ის, რომ დასაბეგრ ოპერაციად არ განიხილება ერთჯერადი ვაუჩერით, ანაზღაურების ნაწილში, ამ ვაუჩერთან დაკავშირებული საქონლის/მომსახურების ფაქტობრივი მიწოდება/გაწევა, რაც გულისხმობს იმას რომ ვაუჩერის ე.წ. გადაყიდვის შემდგომ მიწოდებული საქონლის/მომსახურების თანხა არ დაიბეგრება მხოლოდ თანხის ის ნაწილში რომელიც ანაზღაურებულ დღგ-ით დაბეგრილ იქნა ვაუჩერის მიწოდების მომენტში. (გავრცელდეს 2021 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე)
1.3. ძირითადი საშუალების დღგ-ს ჩათვლის უფლება თუ მიმდინარე საანგარიშო პერიოდში დღგ-ს არ ჩათვლის პროცენტი 5%-ზე ნაკლებია
996-ე ბრძანების 73-ე მუხლის მე-7 პუნქტის მიხედვით დასაბეგრ პირს უფლება აქვს, სრულად ჩაითვალოს ძ.ს.-ის დღგ, თუ მიმდინარე საანგარიშო პერიოდის მიხედვით გაუმიჯნავ ოპერაციებში, ოპერაციების თანხა, რომელზეც მას არ აქვს დღგ-ის ჩათვლის მიღების უფლება, საერთო ბრუნვის თანხის 5 პროცენტზე ნაკლებია. აღნიშნული ნიშნავს იმას, რომ მიუხედევადა იმისა, რომ კომპანიას შესაძლოა ჰქონდეს მიმდინარე თვეში ჩათვლის უფლების გარეშე გათავისუფლებული ბრუნვები (რომელიც 5%-ზე ნაკლებია), მას მაინც აქვს უფლება სრულად ჩაითვალოს ძირითადი საშუალებების დღგ შესაბამის საანგარიშო პერიოდში.
ამასთან წლის ბოლოს ჩათვლილი დღგ-ს თანხა გადაანგარიშებული იქნება შემდეგი პრინციპით:
ა) თუ კალენდარული წლის მიხედვით გაუმიჯნავ ოპერაციებში, ოპერაციების თანხა, რომელზეც მას არ აქვს ჩათვლის მიღების უფლება, არ არის საერთო ბრუნვის თანხის 5 პროცენტზე ნაკლები, მიმდინარე საგადასახადო წლის ბოლო საანგარიშო პერიოდში ამ პუნქტის შესაბამისად ჩათვლილი დღგ-ის თანხა ექვემდებარება გაუქმებას;
ბ) თუ ცალკეული საანგარიშო პერიოდის მიხედვით გაუმიჯნავ ოპერაციებში, ოპერაციების თანხა, რომელზეც მას არ აქვს დღგ-ის ჩათვლის მიღების უფლება, არ არის საერთო ბრუნვის თანხის 5 პროცენტზე ნაკლები, ხოლო კალენდარული წლის მიხედვით გაუმიჯნავ ოპერაციებში, ოპერაციების თანხა, რომელზეც მას არ აქვს დღგ-ის ჩათვლის მიღების უფლება, საერთო ბრუნვის თანხის 5 პროცენტზე ნაკლებია, დასაბეგრი პირი უფლებამოსილია მიმდინარე საგადასახადო წლის ბოლო საანგარიშო პერიოდში დამატებით ჩაითვალოს ამ პუნქტის მიხედვით ჩაუთვლელი დღგ-ის თანხა.
1.4. იმპორტირებულ საქონელთან დაკავშირებული გადაზიდვის და მსგავსი მომსახურების გათავისუფლება დღგ-სგან
ცვლილება განიცადა ბრძანების 112-ე მუხლის 49-ე პუნქტმა, კერძოდ ახალი ჩანაწერის მიხედვით საქონლის იმპორტის განხორციელების შემთხვევაში, აღნიშნული საქონლის სატრანსპორტო და მასთან უშუალოდ დაკავშირებული მომსახურების ხარჯები, რომელიც შეიტანება საქონლის საბაჟო ღირებულებაში, განიხილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 172-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული ოპერაციების ნაწილად და ექვემდებარება დღგ-ისაგან ჩათვლის უფლებით გათავისუფლებას.“ (გავრცელდეს 2021 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე)
996-ე ბრძანების წინა რედაქციაში დღგ-სგან გათავისუფლებული იყო ისეთი სატრანსპორტო ხარჯები რომელებიც „გაიწევა საქართველოს საბაჟო საზღვრამდე და შეიტანება საქონლის საბაჟო ღირებულებაში“, შესწორების მიხედვით ამოღებულია სიტყვები „გაიწევა საქართველოს საბაჟო საზღვრამდე“ რაც გულისხმოვს იმას, რომ იმპორტირებულ საქონელთან მიმართებაში გაწეული მომსახურებების გაცილებით უფრო დიდი ნაწილი მოხვდება გათავისუფლებაში და აღარ დაიბეგრება დღგ-ით.
აღნიშნულის პოზოტიური სიახლის მიუხედავად აღნიშნული ნორმა მეტისმეტად ორაზროვანი და ბუნდოვანია, ვინაიდან გაუკრვეველია ისეთი სატრანსპორტო მომსახურების დღგ-სგან გათავისუფლების საკითხი რაც პირდაპირ არ ექცევა აღნიშნულ გათავისუფლებაში. გაუგებარია მაგალითად რა ბედი ეწევა სხვა საბაჟო რეჟიმში მოქცეული საქონლის (მაგ. საწყობის რეჟიმი) შემოტანასთან დაკავშირებულ გადაზიდვის მომსახურებას. მიგვაჩნია რომ შემოსავლების სამსახურის მიერ შემოთავაზებული დაზუსტებები არ არის საკმარისი და ამ უწყებამ გაცილებით უფრო ვრცლად უნდა გაშალოს ყველა ასეთი თემა და გადასახადის გადამხდელებს ამომწურავად მიეწოდოს ინფორმაცია გადაზისდვის თვითოეული მონაკვეთის დღგ-ით დაბეგვრის ან გათავისუფლების შესახებ. ამ უკანასკნელის გარეშე მიგვაჩნია რომ გადაზიდვების სფეროში მომუშავე მრავალი კომპანია უახლეს მომავალში შემოწმების შემთხვევაში დღგ-ის დარიცხვისა და დაჯარიმების საფრთხის ქვეშ დადგება.
2. 2021 წლის 24 ივნისს დამტკიცებული ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელოების მიმოხილვა
2.1. ორგანიზაციის ქონების გადასახადი ორგანიზაციის მიერ ფართის იჯარით გაცემისას N1427
არეგულიერებს ორგანიზაციის მიერ (ააიპ, სსიპ) ფართის იჯარით გაცემის პერიოდში აღნიშნული ქონების შესაბამისი გადასახადით დაბეგვრის საკითხს.
სსკ-ის 30-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, თუ ორგანიზაცია ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას, მისი ქონებისა და საქმიანობის ნაწილი, რომელიც უშუალოდ დაკავშირებულია მის ეკონომიკურ საქმიანობასთან, ითვლება საწარმოს ქონებად და საქმიანობად, ხოლო იმ ნაწილში, სადაც ამის გამიჯვნა შეუძლებელია, ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული ქონებისა და საქმიანობის გამოანგარიშების მიზნით, გამოიყენება ორგანიზაციის მიერ მიღებულ შემოსავალში ეკონომიკური საქმიანობით მიღებული შემოსავლის ხვედრითი წილი. აგრეთვე, სსკ-ის 206-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე” ქვეპუნქტის თანახმად, შესაბამისი დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით, ქონების გადასახადისაგან გათავისუფლებულია ორგანიზაციის ქონება, აგრეთვე ორგანიზაციაზე ლიზინგით გაცემული ქონება, გარდა მიწისა და ორგანიზაციის მიერ ეკონომიკური საქმიანობისათვის გამოყენებული ქონებისა.
სიტუაციურ სახელმძღვანელოში განხილულია ორი ფაქტობრივი გარემოება:
I ვარიანტი: ორგანიზაციამ, რომელიც არ ეწევა სხვა ეკონომიკურ საქმიანობას, ზაფხულის პერიოდში, 2 თვის ვადით მთლიანი შენობა იჯარით გასცა სხვა პირზე. შესაბამისად, ფართის იჯარით გაცემის პერიოდში ორგანიზაციის ქონება ჩაითვლება საწარმოს ქონებად და ორგანიზაცია ქონების გადასახადს გადაიხდის 2 თვის პროპორციულად.
II ვარიანტი: ორგანიზაციამ გამოფენის მოსაწყობად კალენდარულ წელს 6 თვის ვადით იჯარით გასცა საერთო სარგებლობის ფოიე (რომლითაც თვითონაც სარგებლობს), იჯარით მიღებული შემოსავლის ხვედრითი წილი საერთო შემოსავლის ხვედრითი წილის 15%-ს შეადგენს. შესაბამსიად, ფართის იჯარით გაცემის პერიოდში ორგანიზაციის ქონება ამ შემთხვევაშიც ჩაითვლება საწარმოს ქონებად და იგი ქონების გადასახადს გადაიხდის 6 თვის პროპორციულად, ორგანიზაციის მიერ მიღებულ შემოსავალში ეკონომიკური საქმიანობით მიღებული შემოსავლის ხვედრითი წილის (15%) გათვალისწინებით.
ზემოთ აღნიშნულ ორივე შემთხვევაში, პირს დაერიცხება კუთვნილი ქონების გადასახადი და, დეკლარაციაში თანხის შემცირების შემთხვევაში, დაჯარიმდება სსკ-ის 275 -ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
2.2. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის მიერ მიღებული შემოსავლების დაბეგვრა N1513
არეგულირებს მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის მიერ მიღებული შემოსავლების დაბეგვრის საკითხს.
სიტუაციურ სახელმძღვანელოში განხილულია ფაქტობრივი გარემოება, სადაც მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის შემოსავლებს შეადგენს როგორც საქართველოში არსებული წყაროდან (2 000 ლარი), ასევე საქართველოს ფარგლებს გარეთ არსებული წყაროდან (3 000 ლარი) მიღებული შემოსავლები. აღნიშნული პირი წარმოადგენს საქართველოს რეზიდენტს. პირმა აპრილის თვის საანგარიშო პერიოდში მცირე ბიზნესის ფარგლებში დაკისრებული ანგარიშგება შეასრულა 2 000 ლარზე.
სსკ-ის 90-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი შედგება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავლებისაგან, გარდა ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლისა და საქართველოს მთავრობის მიერ განსაზღვრული შემოსავლის სახეებისა, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური რეჟიმით და არ გაითვალისწინება მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისთვის დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის 500 000 ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებაში. გარდა ამისა, სსკ-ის 82-ე მუხლის პირველი ნაწილის “ფ” ქვეპუნქტის მიხედვით, საშემოსავლო გადასახადისგან გათავისუფლებულია რეზიდენტი ფიზიკური პირის მიერ მიღებული შემოსავალი (მათ შორის, სარგებელი), რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს.
აქედან გამომდინარე, ზემოთაღნიშნული მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრ შემოსავალში გაითვალისწინება მხოლოდ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავლები და იგი ვალდებულია საგადასახადო ანგარიშგება შეასრულოს 2 000 ლარზე და მხოლოდ აღნიშნული თანხა დაბეგროს მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი განაკვეთით. რაც შეეხება საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიღებულ შემოსავლებს, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, სსკ-ის 82-ე მუხლის პირველი ნაწილის “ფ” ქვეპუნქტის მიხედვით, ასეთი შემოსავლები გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადისგან.
შესაბამისად, პირის მიერ ფაქტობრივ გარემოებაში აღწერილი ქმედება სრულიად კანონიერია და მასში არანაირი სამართალდარღვევა არ იკვეთება.
2.3. ფიზიკური პირის მიერ საცხოვრებელი ფართობის (ბინის) ქირის თანხის მიღება ნაღდი ანგარიშსწორებით სსა-ის გამოყენების გარეშე N2207
სიტუაციურ სახელმძღვანელოში განხილული ფაქტობრივი გარემოების მიხედვით, საქართველოს მოქალაქე ფიზიკურმა პირმა თავის საკუთრებაში არსებული საცხოვრებელი ბინა საცხოვრებელი მიზნით მიაქირავა ფიზიკურ პირს. შეთანხმების თანახმად, ანგარიშსწორება უნდა განხორციელებულიყო ნაღდი ანგარიშსწორების პირობით. აღნიშნულ ფაქტთან დაკავშირებით, გამქირავებელმა შემოსავლების სამსახურში წარადგინა შესაბამისი განცხადება მისი მონაცემების ფართობის გამქირავებელთა რეესტრში შესატანად. ბინის დამქირავებელმა ნაღდი ანგარიშსწორებით გადაუხადა თანხა გამქირავებელს, რომელსაც არ გამოუყენებია საკონტროლო – სალარო აპარატი.
სსკ-ის 259-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „დ” ქვეპუნქტის თანახმად, საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების ვალდებულებისაგან თავისუფლდება ეკონომიკური საქმიანობის განმახორციელებელი ფიზიკური პირი, რომელსაც არ აქვს მეწარმე ფიზიკურ პირად რეგისტრაციის ვალდებულება. ასევე, სსკ-ის 36-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა” ქვეპუნქტის თანახმად, მეწარმე ფიზიკურ პირად ითვლება ინდივიდუალური მეწარმე – ფიზიკური პირი, თუ ის „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის მიხედვით არის ინდივიდუალური მეწარმე. ინდივიდუალური მეწარმე, როგორც ,,მეწარმეთა შესახებ’’ კანონით გათვალისწინებულ უფლება-მოვალეობათა სუბიექტი, წარმოიშობა მხოლოდ მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრში რეგისტრაციის მომენტიდან. მეწარმე სუბიექტის რეგისტრაცია მოიცავს როგორც სახელმწიფო, ისე საგადასახადო რეგისტრაციას, ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის თანახმად, ფიზიკური პირის მიერ რეესტრში ასახვის მიზნით წარდგენილი განცხადება არ წარმოადგენს ამ პირის გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის (რეგისტრაციის) საფუძველს.
ზემოხსენებული ნორმების გათვალისწინებით, ვინაიდან მეწარმე ფიზიკური პირი არის პირი, რომელსაც გააჩნია სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს მიერ ინდივიდუალური მეწარმედ (რაც ამავდროულად მოიცავს საგადასახადო აღრიცხვას) რეგისტრაციის ვალდებულება, ხოლო საცხოვრებელი ფართობის გამქირავებელ პირს შესაბამის რეესტრში ასახვის მიზნით განცხადების წარდგენისას არ გააჩნია გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის ვალდებულება (განცხადება არ წარმოადგენს ამ პირის გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის საფუძველს), საცხოვრებელი ფართობის გამქირავებელი პირზე ვრცელდება სსკ-ის 259-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „ე” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათი.
ამდენად, საცხოვრებელი ფართობის (ბინის) გამქირავებელი საქართველოს მოქალაქე ფიზიკური პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება.
2.4. სტაჟიორის მიერ მიღებული შემოსავლის ხელფასად განხილვა N2428
სიტუაციურ სახელმღვანელოში განხილული ფაქტობრივი გარემოების თანახმად, საქართველოს რეზიდენტი საწარმო ანაზღაურებს სტაჟიორის (რომელიც რეგისტრირებულია ინდივიდუალურ მეწარმედ) მიერ მისთვის შესრულებულ სამუშაოს. იქიდან გამომდინარე, რომ სტაჟიორი ინდივიდუალურ მეწარმედ არის რეგისტრირებული, საწარმო მასზე გაცემულ ანაზღაურებას მიიჩნევს სტაჟიორის მიერ გაწეულ მომსახურებად და არ ახდენს გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავებას.
საქართველოს შრომის კოდექსის მე-18 მუხლის თანახმად, სტაჟიორი არის ფიზიკური პირი, რომელიც დამსაქმებლისთვის ასრულებს გარკვეულ სამუშაოს ანაზღაურების სანაცვლოდ ან მის გარეშე, კვალიფიკაციის ასამაღლებლად, პროფესიული ცოდნის, უნარის ან პრაქტიკული გამოცდილების მისაღებად. აგრეთვე, სსკ-ის 101-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავლებს განეკუთვნება ფიზიკური პირის მიერ დაქირავებით მუშაობის შედეგად მიღებული ნებისმიერი საზღაური ან სარგებელი, მათ შორის, წინა სამუშაო ადგილიდან პენსიის ან სხვა სახით მიღებული შემოსავალი, ან შემოსავალი მომავალი სამუშაო ადგილიდან.
სტაჟიორის სამართლებრივი სტატუსი მოქცეულია საქართველოს შრომის კოდექსის მოქმედების სფეროში. შესაბამისად, საშემოსავლო გადასახადის მიზნებისათვის, მის მიერ მიღებული შემოსავალი, როგორც შემოსავალი მომავალი სამუშაო ადგილიდან, განიხილება ხელფასად. საწარმოს კი წარმოეშობა, გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავების ვალდებულება. ხოლო რაც შეეხება საგადასახადო დეკლარაციაში გადასახადის თანხის შემცირებას, აღნიშნული ფაქტი გამოიწვევს საწარმოს დაჯარიმებას სსკ-ის 275-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
2.5 საერთაშორისო კომპანიის მიერ გაცემული ხელფასის დაბეგვრა N2429
არეგულირებს საერთაშორისო კომპანიის მიერ გაცემული ხელფასის დაბეგვრის საკითხს. კერძოდ, სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, საქართველოს საწარმომ საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მინიჭებამდე დარიცხული ხელფასი გასცა სტატუსის მინიჭების შემდეგ და დაბეგრა 5%-იანი განაკვეთით და განახორციელა შესაბამისი საგადასახადო ანგარიშგება.
სსკ-ის 23-ე მუხლის მე-7 ნაწილის შესაბამისად, საერთაშორისო კომპანიაში დაქირავებით მუშაობის შედეგად მიღებული შემოსავალი 5 პროცენტით იბეგრება. თუმცა, შემოსავლების სამსახურის მტკიცებით დაქირავებულის მიმართ საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მიღებამდე დარიცხული შემოსავალი არ ჩაითვლება საერთაშორისო კომპანიაში დაქირავებით მუშაობის შედეგად მიღებულ შემოსავლად და მიუხედავდ იმისა, რომ ხელფასის გაცემის მომენტში საწარმო წარმოადგენდა საერთაშორისო კომპანიას, ამ სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდში დარიცხული და სტატუსის არსებობისას გაცემული ხელფასები დაექვემდებარება 20%-იანი განაკვეთით დაბეგვრას.
აღნიშნული ე.წ. „მანუალი“ ჩვენი მოსაზრებით საკამათოა და შემოსავლების სამსახურის მსგავსი მიდგომის პრაქტიკაში დამკვიდრებისთვის ჩვენი აზრით საჭიროა შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებები საგადასახადო კოდექსის შესაბამის ნაწილში.
2.6 საერთაშორისო კომპანიის მიერ განაწილებული მოგების დაბეგვრა N2658
სიტუაციური სახელმძვანელოს მიხედვით, საქართველოს საწარმომ საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მინიჭებამდე მიღებული წმინდა მოგებიდან გაანაწილა დივიდენდი სტატუსის მინიჭების შემდეგ და განაწილებული მოგება დაბეგრა 5%-იანი განაკვეთით, ამასთან, გაცემული დივიდენდი არ დაბეგრა გადახდის წყაროსთან.
სსკ-ის 23-ე მუხლის მე-8 და მე-11 ნაწილების შესაბამისად, საერთაშორისო კომპანიის მიერ გაცემული დივიდენდი გადახდის წყაროსთან არ იბეგრება და დივიდენდის მიმღები პირის ერთობლივ შემოსავალში არ ჩაირთვება. მოგების გადასახადის განაკვეთია 5% და მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.95-ზე გაყოფით.
იქიდან გამომდინარე, რომ საწარმოს განაწილებული წმინდა მოგება ფორმირებული არ არის საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის ფარგლებში, შემოსავლების სამსახურის მტკიცებით მის მიერ შესაბამისი სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგების განაწილებაზე ვერ გავრცელდება სსკ-ის 23-ე მუხლით დადგენილი ნორმები. შესაბამისად, მიუხედავად იმისა, რომ საწარმოს მოგების განაწილების მომენტში აქვს საერთაშორისო კომპანიის სტატუსი, მის მიერ სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგების დამფუძნებელ ფიზიკურ პირზე დივიდენდის სახით განაწილება ექვემდებარება დაბეგვრას საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლით დადგენილი 15%-იანი განაკვეთით. ამასთან, სსკ-ის 130-ე მუხლის საფუძველზე, რეზიდენტი საწარმოს მიერ ფიზიკური პირისთვის, გადახდილი დივიდენდები ექვემდებარება დაბეგვრას გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 5%-იანი განაკვეთით.
პირს დაეკისრება კუთვნილი მოგების გადასახადისა და გადახდის წყაროსთან დაუკავებელი გადასახადის თანხა. ამასთან, საგადასახადო დეკლარაციაში თანხის შემცირების შემთხვევაში პირი დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
აღნიშნული ე.წ. „მანუალი“ ჩვენი მოსაზრებით საკამათოა და შემოსავლების სამსახურის მსგავსი მიდგომის პრაქტიკაში დამკვიდრებისთვის ჩვენი აზრით საჭიროა შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებები საგადასახადო კოდექსის შესაბამის ნაწილში.
3. დღგ–ის პორტალი ციფრულ მომსახურებებზე
Kreston Georgias-ის მიერ იანვარში გამოქვეყნებული პუბლიკაციაში განხილული იქნა იმ არარეზიდენტი პირების დღგ-ით დაბეგვრის ახალი რეჟიმი რაც ითვალისწინებს დღგ-ის გადახდას დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის გარეშე საქმიანობის პირობებშიც კი. ახალი დაბეგვრის რეჟიმი ვრცელდება მაშინ თუ სახეზეა 996-ე ბრძანებაში დასახელებული 4-დან 1 შემთხვევა (ბანკის ანგარიში გახსნილია საქართველოში, მომსახურების მიმღების მიერ გამოიყენება IP მისამართი, გამოიყენება ქართული სატელეფონო კოდი და ა.შ.). წინამდებარე დაბეგვრის რეჟიმი ეხება ტელეკომუნიკაიცების და კავშირგაბმულობის მომსახურების, რადიო და ტელემაუწყებლობისა და ელექტრონულად გაწეული მომსახურების გაწევის ისეთ შემთხვევებს რომელიც არ იბეგრება უკუდაბეგვრის წესით. იმ პირებს, რომლებიც არ არიან დაფუძნებული, ან ჩვეულებრივ, არ ცხოვრობენ საქართველოში ან/და არ გააჩნიათ საქართველოში ფიქსირებული დაწესებულება და ახორციელებენ საქართველოს ტერიტორიაზე ციფრული მომსახურების მიწოდებას, 2021 წლის 1 ივლისიდან წარმოეშვებათ დღგ-ის გამოანგარიშებისა და გადახდის ვალდებულება საქართველოს ბიუჯეტში.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 1652 მე-2 ნაწილის ე- ქვეპუნქტის და ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანების 471-ე მუხლის მიხედვით, ზემოთაღნიშნული პირების მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე არადასაბეგრ ფიზიკურ პირზე გაწეული ციფრული მომსახურებით მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება დღგ-ის 18%-ით დაბეგვრას საქართველოში დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის გარეშე. დღგ-ის ანგარიშგებისა და გადახდის მიზნით, საჭიროა შემოსავლების სამსახურის ვებგვერდზე განთავსებულ პორტალ VAT Portal on Digital Services -ზე დარეგისტრირება. საგადასახადო ვალდებულების შესრულების პროცედურასთან დაკავშირებით გასათვალისწინებელია შემდეგი :
- დღგ-ის გამოანგარიშებისა და გადახდის ვალდებულება წარმოიქმნება 2021 წლის 1 ივლისიდან მიწოდებულ ციფრულ მომსახურებაზე და საანგარიშგებო პერიოდს წარმოადგენს კვარტალი;
- პირი ვალდებულია, შემოსავლების სამსახურს საგადასახადო დეკლარაცია წარუდგინოს არაუგვიანეს კვარტლის მომდევნო თვის 20 რიცხვისა;
- პირმა გადასახადის გადახდა უნდა განახორციელოს არაუგვიანეს საანგარიშო პერიოდის (კვარტლის) მომდევნო თვის ბოლო დღისა;
- ციფრულ მომსახურებაში იგულისხმება: ტელესაკომუნიკაციო მომსახურება, ელექტრონულად გაწეული მომსახურება, რადიო ან ტელესამაუწყებლო მომსახურება;
- დღგ-ის პორტალზე რეგისტრაციის დროს შესაძლებელია სასურველი ვალუტის არჩევა. გადასახადის გადახდა შესაძლებელია განხორციელდეს უცხოურ ვალუტაში, დოლარში ან ევროში.
- დღგ-ის განაკვეთი შეადგენს 18 % -ს
4. დღგ–ის შესახებ მეთოდური მითითებები
დანართი N6 – მომსახურების გაწევის ადგილი
საშუამავლო მომსახურება / მომსახურების ყიდვა-გაყიდვა B2B
ავსტრიაში დაფუძნებული დასაბეგრი პირი AU უკვეთავს საქართველოში დაფუძნებულ დასაბეგრ პირ GE-ს ტვირთის გადაზიდვას შვედეთიდან ირანის მიმართულებით, ანაზღაურების თანხა კი 100 000 აშშ დოლარია. ამასთან, GE აღნიშნული გადაზიდვის მომსახურებას ავალებს, ასევე საქართველოში დაფუძნებულ პირს GE1-ს, ანაზღაურება კი შეადგენს 90 000 აშშ დოლარს.
I – იმ შემთხვევაში თუ GE მოქმედებს თავისი სახელით და AU-ს დავალებით და ისე ახდენს ტვირთის გადაზიდვას, სსკ-ის 1601 -ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, GE განიხილება გადაზიდვის მომსახურების მიმღებად და ამ მომსახურების გამწევად, შესაბამისად GE1-ის მიერ GE-სთვის გაწეული მომსახურების ადგილს სსკ-ის 1621 მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, წარმოადგენს (მიმღების ადგილი) საქართველო, ხოლო GE-ს მიერ AU-სთვის გაწეული მომსახურების ადგილს (ასევე მიმღების ადგილი) – ავსტრია;
II – იმ შემთხვევაში, თუ GE მოქმედებს, როგორც შუამავალი და AU-ს სახელით და დავალებით აფორმებს კონტრაქტს GE1-თან, რაშიც იტოვებს საკომისიო ანაზღაურების სახით 10 000 აშშ დოლარს, GE1-ის მიერ AU-სთვის მომსახურების გაწევის ადგილი სსკ-ის 1621 მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, იქნება ავსტრია, ასევე GE-ს მიერ საშუამავლო მომსახურების გაწევის ადგილი ამავე ნაწილის მიხედვით არის ავსტრია.
საშუამავლო მომსახურების გაწევა არადასაბეგრ პირზე (B2C)
ბათუმში საზაფხულო აგარაკის მფლობელი არადასაბეგრი ფიზიკური პირი შუამავალს გარკვეული საკომისიო ანაზღაურების სანაცვლოდ, ავალებს ისეთი კომპანიის მოძიებას, რომელიც მისი პირადი ნივთების გადაზიდვას/ტრანსპორტირებას უზრუნველყოფს მის საკუთარ სახლში, რომელიც მდებარეობს:
I – თბილისში; ამ შემთხვევაში სსკ-ის 1621 მუხლის მე-5 და მე-10 ნაწილების მიხედვით, დაფუძნების ადგილის მიუხედავად, შუამავლის მიერ გაწეული საშუამავლო მომსახურების გაწევის ადგილი არის საქართველო რადგან საქონლის გადაზიდვის/ტრანსპორტირების მომსახურების (ძირითადი ოპერაციის) გაწევის ადგილი არის ადგილი მანძილის პროპორციულად, რომელიც მთლიანად საქართველოს ტერიტორიაზეა;
II – ერევანში; საქართველოს ტერიტორიაზე გასასვლელი მანძილი შეადგენს 400 კმ-ს და სომხეთის ტერიტორიაზე 200 კმ-ს. სსკ-ის 1621 მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, საქონლის გადაზიდვის/ტრანსპორტირების ძირითადი ოპერაცია იბეგრება საქართველოსა და სომხეთში მანძილის პროპორციულად, საშუამავლო მომსახურების გაწევის ადგილიც სსკ-ის 1621 მუხლის მე-5 ნაწილის მიხედვით, იქნება როგორც საქართველოს, ისე სომხეთის ტერიტორიაზე, გადაზიდვის/ტრანსპორტირების მანძილის პროპორციულად. ანუ, საკომისიოს 2/3 ექვემდებარება საქართველოში დაბეგვრას.
2. დანართი N7- სპეციალური სქემები
I – თბილისში; ამ შემთხვევაში სსკ-ის 1621 მუხლის მე-5 და მე-10 ნაწილების მიხედვით, დაფუძნების ადგილის მიუხედავად, შუამავლის მიერ გაწეული საშუამავლო მომსახურების გაწევის ადგილი არის საქართველო რადგან საქონლის გადაზიდვის/ტრანსპორტირების მომსახურების (ძირითადი ოპერაციის) გაწევის ადგილი არის ადგილი მანძილის პროპორციულად, რომელიც მთლიანად საქართველოს ტერიტორიაზეა;
II – ერევანში; საქართველოს ტერიტორიაზე გასასვლელი მანძილი შეადგენს 400 კმ-ს და სომხეთის ტერიტორიაზე 200 კმ-ს. სსკ-ის 1621 მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, საქონლის გადაზიდვის/ტრანსპორტირების ძირითადი ოპერაცია იბეგრება საქართველოსა და სომხეთში მანძილის პროპორციულად, საშუამავლო მომსახურების გაწევის ადგილიც სსკ-ის 1621 მუხლის მე-5 ნაწილის მიხედვით, იქნება როგორც საქართველოს, ისე სომხეთის ტერიტორიაზე, გადაზიდვის/ტრანსპორტირების მანძილის პროპორციულად. ანუ, საკომისიოს 2/3 ექვემდებარება საქართველოში დაბეგვრას..
მარჟა, არადასაბეგრი პირისგან შეძენა
დასაბეგრი პირი რეგისტრირებულია შემოსავლების სამსახურში სპეციალური სქემით მოსარგებლე დასაბეგრი დილერების რეესტრში, შესაბამისად წარმოადგენს დასაბეგრ დილერს და არადასაბეგრი ფიზიკური პირისაგან 2021 წლის მარტის თვეში ყიდულობს ექსპლუატაციაში ნამყოფ სატვირთო ავტომობილს 20 000 ლარად, რომლის რეალიზაციასაც ახდენს 22 000 ლარად 2021 წლის მაისში. აღნიშნულ ოპერაციაზე გავრცელდება სპეციალური სქემის წესები. კერძოდ, დასაბეგრი პირი ვალდებულია, არაუგვიანეს 2021 წლის 15 ივნისისა მაისის საანგარიშო პერიოდის დღგ–ის დეკლარაციასთან ერთად საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს ინფორმაცია მის მიერ სპეციალური სქემით დაბეგრილი ოპერაციების შესახებ, სადაც ასახავს სატვირთო ავტომობილის შესყიდვის და გაყიდვის ფასს, რომლის მიხედვითაც გამოითვლება : დღგ–ით დასაბეგრი თანხა დღგ–ის ჩათვლით (22 000-20 000) = 2 000 გადასახდელი დღგ – 2 000 / 1.18 x0.18 = 305.08 ლარი
მარჟა – დასაბეგრი პირისგან გათავისუფლებული ოპერაციის ფარგლებში შეძენა
თუ დილერი საფინანსო ინსტიტუტისგან მეორად კომპიუტერს ყიდულობს, რომლის გამოყენებაც ბანკის მიერ მხოლოდ გათავისუფლებულ ოპერაციებში ხდებოდა, ბანკის მიერ კომპიუტერის მიწოდება სსკ-ის 171-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, იქნება გათავისუფლებული ჩათვლის უფლების გარეშე. ხოლო დასაბეგრი დილერი ამავე კომპიუტერის რეალიზაციის შემთხვევაში გამოიყენებს სპეციალურ სქემებს და მის მიერ ანგარიშგება მოხდება წინა მაგალითში დაფიქსირებული პროცედურების და გაანგარიშების ანალოგიურად.
3. დანართი N3 – მომსახურების გაწევა
1) მომსახურების უსასყიდლოდ გაწევა საკუთარი საქმიანობის მიზნისგან განსხვავებული მიზნით
ტაქსების კომპანიის დამფუძნებლის მეუღლე უსასყიდლოდ სარგებლობს ამ კომპანიის ტაქსის მომსახურებით, კერძოდ, ერთ–ერთი ტაქსი მას ემსახურება სახლიდან სამსახურში და პირიქით, ტრანსპორტირებით ერთი თვის განმავლობაში (22 სამუშაო დღე). ამ დროს, მოცემული დავალების შესრულებისათვის 1 დღის განმავლობაში:
- ჯამური მანძილი შეადგენს 30 კილომეტრს;
- ტრანსპორტირების სტანდარტული ფასია 32 ლარი დღგ–ის გარეშე;
- საჭირო დრო შეადგენს საშუალოდ 1,5 საათს;
- ავტომობილის ხარჯი შეადგენს 0,4 ლარს 1 კმ–ზე;
- ტაქსის მძღოლის ანაზღაურება შეადგენს საათში 15 ლარს;
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 1601 მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის და 164- მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, ანაზღაურების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევად განიხილება დასაბეგრი პირის მიერ მომსახურების უსასყიდლოდ გაწევა საკუთარი საქმიანობის მიზნისგან განსხვავებული მიზნით, ხოლო დასაბეგრი თანხა არის მომსახურების გაწევასთან დაკავშირებული ყველა დანახარჯის ღირებულება.
მოცემულ შემთხვევაში, საანგარიშო პერიოდში დღგ-თ დასაბეგრი თანხა განისაზღვრება ავტომობილსა და მძღოლის ანაზღაურებაზე გაწეული დანახარჯების ჯამით, რაც შეადგენს 22 x (30 x 0.4 + 15 x 1.5) = 759 ლარს.
5. სმფ-ის გამარტივებული წესით ჩამოწერის მოსარგებლეთა დაზუსტება
2021 წლის 8 ივნისს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №994 ბრძანებაში, კერძოდ 3717 მუხლს დაემატა 21 პუნქტი, რომლის მიხედვითაც დეტალურად გაკეთდა ჩამონათვალი თუ ვის შეუძლია ისარგებლოს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის გამარტივებული წესით. როგორც მანამდე იყო ცნობილი, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერის გამარტივებული წესი ვრცელდება საზოგადოებრივი კვების ობიექტებზე, ამავე საქმიანობის ნაწილში ჩამოწერას დაქვემდებარებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების მიმართ (გარდა აქციზური საქონლისა). ხოლო ცვლილებით განიმარტა რომ, საზოგადოებრივი კვების ობიექტი არის რესტორანი, კაფე, ბარი, სწრაფი კვების ობიექტი, სასადილო, საკონდიტრო, საცხობი ან სხვა ობიექტი, რომლებიც ახორციელებენ საკვების დამზადებას და რეალიზაციას როგორც ადგილზე (მათ შორის, ე.წ. „თეიქ ევეი“ და „დრაივი“), ისე პირადად ან მესამე პირის მეშვეობით, მიტანის (ე.წ. „დელივერი“ სერვისი) გზით.
6. ცვლილება აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდებაში
2021 წლის 7 ივნისს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებაში და ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა 78-ე მუხლის მე-5 პუნქტი: „შერჩეული პირის მიერ ალკოჰოლიანი სასმელის სავალდებულო ნიშანდებისთვის გაცემული მატერიალური ფორმის აქციზური მარკა დატანილი უნდა იყოს ისეთი ფორმით, რომ მარკაზე აღნიშნული ბორჯღალოს აღმნიშვნელი სიმბოლო მთლიანად განთავსდეს ტარის თავსახურზე ან ყელზე. ალკოჰოლიან სასმელზე არამატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება ხდება ბოთლის, ქილის თავსახურზე ან არსებული ტარის ძირზე.“
7. ვიდეო ინსტრუქცია „ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის ადმინისტრირება“
2021 წლის 1 ივლისს Youtube-ზე განთავსდა შემოსავლების სამსახურის ვიდეო ინსტრუქცია _ „ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის ადმინისტრირება“ (იხ.ლინკი https://www.youtube.com/watch?v=K2Aoi_ZBygM&t=13s), რომელშიც, დეტალურად არის წარმოდგენილი ინფორმაცია სასარგებლო წიაღისეულით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის ანგარიშგების განხორციელების წესის შესახებ. ვიდეო ინსტრუქციაში მოყვანილი მაგალითი ეხება სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებას, რომელზეც ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებელი გადაიხდება 6 თვეში ერთხელ. რაც შეეხება სხვა სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებას, რომელზეც ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებელი გადაიხდება არა უგვიანეს ყოველი კვარტალის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა (მინერალური წყლები, მიწისქვეშა მტკნარი ჩამოსასხმელი წყლები) ან ყოველთვიურად (ნახშირორჟანგი-გაზი CO2, კომუნალური მტკნარი (მიწისქვეშა და ზედაპირული) წყლის რესურსებით სარგებლობა), ამ შემთხვევაში საანგარიშო პერიოდი რჩება უცვლელი. დანარჩენ ნაწილში მოქმედებს გაანგარიშების შევსების საერთო წესი.
ზემოთ ხსენებული პუბლიკაციაში მოცემულია Kreston Georgia-ს პოზიცია საკანონმდებლო სიახლებთან დაკავშირებით, რომელიც სარეკომენდაციო ხასიათს ატარებს, შესაბამისად კომპანია არ არის პასუხისმგებელი პუბლიკაციაში გამოთქმულ მოსაზრებებზე მესამე პირების წინაშე.
დამატებითი კითხვებისთვის მიმართეთ კომპანიის პარტნიორებს:
აუდიტორული კომპანია Kreston Georgia-ს (Kreston International-ის წევრი)
ლევან პაპიაშვილი, ტელეფონი 574 000 420, ელ ფოსტა: l.papiashvili@kreston.ge
დავით პაპიაშვილი, ტელეფონი 595 333 860, ელ ფოსტა: d.papiashvili@kreston.ge
ან დაგვეკონტაქტეთ ტელეფონის ნომერზე: 032 2 48 37 39