2021 წლის სექტემბრის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები.

1. უახლესი ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში

1.1. დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის დროს, ძირითად საშუალებებზე ჩასათვლელი დღგ-ის თანხის განსაზღვრა

2021 წლის 1 ოქტომბერს ცვლილება შევიდა ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში. ცვლილების საფუძველზე დაზუსტდა წესი რომლის მიხედვითაც დასაბეგრი პირის მიერ უნდა მოხდეს ძირითად საშუალებებზე ჩასათვლელი დღგ-ის თანხის განსაზღვრა, დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის შემთხვევაში. კერძოდ, დასაბეგრი პირის მიერ დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის შემთხვევაში იმ ძირითად საშუალებებზე ჩასათვლელი დღგის თანხა, რომელიც დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციამდე იყო შესყიდული და შესაბამისად არ იყო ჩათვლილი დღგ-ის თანხა, უნდა განისაზღვროს შემდეგნაირად:

ა) თუ ძირითადი საშუალება დასაბეგრი პირის მიერ გამოიყენება ან გამიზნულია გამოსაყენებლად, როგორც ოპერაციებისთვის რომელზეც აქვს დღგ-ის ჩათვლის მიღების უფლება, ისე ოპერაციებისთვის, რომელზეც ეს უფლება არ აქვს და ამ ოპერაციების გამიჯვნა შეუძლებელია, დღგ-ის ჩათვლა განხორციელდება დასაბეგრ ოპერაციებში გამოყენების პროპორციულად, მხოლოდ იმ წლების მიხედვით რაც დარჩა დადგენილი წლებიდან (უძრავ ნივთზე 10 წელი; სხვა ძირითად საშუალებებზე 5 წელი) დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის შემდგომ, რეგისტრაციის საგადასახადო წლის ჩათვლით.

ბ) თუ ძირითადი საშუალება დასაბეგრი პირის მიერ გამოიყენება ან გამიზნულია გამოსაყენებლად მხოლოდ ისეთ ოპერაციებში, რომლებზეც გააჩნია ჩათვლის მიღების უფლება, დასაბეგრ პირს უფლება აქვს დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის მომენტიდან არაუგვიანეს დეკემბრის საანგარიშო პერიოდისა სრულად მიიღოს დღგ-ის ჩათვლა, მხოლოდ იმ წლების პროპორციულად რაც დარჩა დადგენილი წლებიდან (უძრავ ნივთზე 10 წელი; სხვა ძირითად საშუალებებზე 5 წელი) დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის შემდგომ, რეგისტრაციის საგადასახადო წლის ჩათვლით.

ამასთან, იმ შემთხვევაში, თუ პირი რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად 2021 წლის 1 იანვრამდე და რეგისტრაციის თარიღამდე ექსპლუატაციაში შესულ ძირითად საშუალებებზე ვერ განახორციელა დღგ-ის ჩათვლა, უფლება აქვს 2021 წლიდან ჩათვლისთვის განსაზღვრული დარჩენილი წლების პროპორციულად განსაზღვრული დღგ-ის თანხა ჩაითვალოს ყოველი წლის ბოლოს დასაბეგრ ოპერაციებში გამოყენების პროპორციულად. აღნიშნული ცვლილების მოქმედება გავრცელდა 2021 წლის პირველი იანვრიდან წარმოშობილ სამართლებრივ ურთიერთობებზე.

1.2. კომერციული ბანკებისათვის დღგ-ის თანხის დაბრუნების წესი

2021 წლის 1 ოქტომბრიდან ამოქმედდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში და დაზუსტდა 758 მუხლი, რომელიც განსაზღვრავს კომერციული ბანკებისათვის დღგ-ის თანხის დაბრუნების წესს.

1. დღგ-ის თანხის დაბრუნების მიზნით, ბანკი შემოსავლების სამსახურთან გაფორმებული ხელშეკრულების საფუძველზე, წერილობითი (მატერიალური) ან ელექტრონული ფორმით მიმართავს შემოსავლების სამსახურს და წარუდგენს ჯამურ ანგარიშს გადახდაზე და ამონაწერს უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისათვის დაბრუნებული თანხების შესახებ;

2. ბანკის მიერ საგადასახადო ორგანოში „უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მიერ საქართველოში შეძენილ საქონელზე გადახდილი დღგ-ის თანხის დაბრუნების შესახებ“ განაცხადის ელექტრონულად წარდგენისას:

ა) ხარვეზის არარსებობის შემთხვევაში განაცხადი ინფორმაციის ელექტრონულად დამუშავების საფუძველზე ავტომატურად დაკმაყოფილდება, ხოლო შემოსავლების სამსახური, თანხის დაბრუნების მიზნით, უზრუნველყოფს შემოსავლების სამსახურსა და ბანკს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადაში, სახაზინო სამსახურში დოკუმენტების ელექტრონული ფორმით გაგზავნას „ბიუჯეტების შემოსულობების აღრიცხვა-ანგარიშგებისა და ანგარიშსწორების განხორციელებისა და ბიუჯეტში ზედმეტად ან შეცდომით გადახდილი შემოსულობის თანხის დაბრუნების, აღრიცხვისა და ანგარიშგების შესახებ” საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2009 წლის 30 დეკემბრის №916 ბრძანებით დადგენილი წესით;

ბ) მონაცემების ავტომატური დამუშავების (ინფორმაციული ტექნოლოგიების გამოყენებით) შედეგად აღმოჩენილი ხარვეზის შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანო შემოსავლების სამსახურსა და ბანკს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით განსაზღვრული წესით ელექტრონულად ატყობინებს განაცხადის წარმდგენ პირს და განუსაზღვრავს 15-დღიან ვადას ხარვეზის აღმოსაფხვრელად.

3. ბანკის მიერ საგადასახადო ორგანოში „უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მიერ საქართველოში შეძენილ საქონელზე გადახდილი დღგ-ის თანხის დაბრუნების შესახებ“ განაცხადის მატერიალური ფორმით წარდგენისას საგადასახადო ორგანო განიხილავს და: ა) ხარვეზის არარსებობის შემთხვევაში თანხის დაბრუნების მიზნით უზრუნველყოფს შემოსავლების სამსახურსა და ბანკს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადაში სახაზინო სამსახურში დოკუმენტების გაგზავნას „ბიუჯეტების შემოსულობების აღრიცხვა-ანგარიშგებისა და ანგარიშსწორების განხორციელებისა და ბიუჯეტში ზედმეტად ან შეცდომით გადახდილი შემოსულობის თანხის დაბრუნების, აღრიცხვისა და ანგარიშგების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2009 წლის 30 დეკემბრის №916 ბრძანებით დადგენილი წესით;

ბ) ხარვეზის არსებობის შემთხვევაში აღნიშნულის თაობაზე შემოსავლების სამსახურსა და ბანკს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებით განსაზღვრული წესით წერილობით ატყობინებს განაცხადის წარმდგენ პირს და განუსაზღვრავს 15-დღიან ვადას ხარვეზის აღმოსაფხვრელად.

4. ხარვეზის დადგენისას ამ მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტსა და მე-3 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტში აღნიშნული ვადის დინება შეჩერებულად ითვლება პირის მიერ ხარვეზის აღმოფხვრამდე ან შეტყობინებაში განსაზღვრული ვადის ამოწურვამდე.

5. დღგ-ის თანხის დაბრუნება ხდება განაცხადის წარმდგენი პირის მიერ განაცხადში მითითებულ საბანკო ანგარიშზე.

1.3. გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო აღრიცხვა

2021 წლის 23 სექტემბრიდან ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანებაში, გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის წესში, ვადებთან დაკავშირებით შევიდა ცვლილებები. მე3 მუხლის მე-7 და მე-13 პუნქტების ახალი რედაქციის თანახმად, გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო აღრიცხვა და აღრიცხვაზე უარის თქმის შემთხვევაში განმცხადებლისათვის წერილობით დასაბუთებული უარის შეტყობინება ხორციელდება განცხადების წარდგენიდან არაუგვიანეს 5 სამუშაო დღისა. ცვლილებამდე კი ზემოხსენებული ხორციელდებოდა დაუყოვნებლივ, შესაბამისი განცხადების წარდგენისთანავე. ასევე, მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტის ახალი რედაქციით, საგადასახადო ორგანო განცხადების მიღებიდან არაუგვიანეს 5 სამუშაო დღისა უზრუნველყოფს პირის საგადასახადო აღრიცხვას და გადასახადის გადამხდელის მოწმობის გაცემას.

1.4. ცვლილება გადასახადის გადამხდელის კატეგორიის განსაზღვრის წესში.

ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში 2021 წლის 20 სექტემბერიდან ამოქმედებული ცვლილება და 6(1) მუხლი, რომელიც განსაზღვრავს გადასახადის გადამხდელის კატეგორიას, ჩაიწერა ახალი რედაქციით. კერძოდ ცვლილებამდე არსებული ჩანაწერებით გადამხდელთა კატეგორია განისაზღვრებოდა ყოველი თვის წინა უწყვეტი 12 კალენდარული თვის სავადო თარიღების მიხედვით საგადასახადო/საბაჟო დეკლარაციის საფუძველზე გადასახდელად დარიცხული გადასახადების თანხის ჯამური მოცულებებიდან. ასევე, პირს განესაზღვრებოდა მსხვილი გადასახადის გადამხდელის კატეგორია, თუ იგი ახორციელებდა ერთ-ერთს ისეთი საქმიანობებიდან როგორიცაა საბანკო საქმიანობის ლიცენზიის მქონე პირის საქმიანობა, სიცოცხლის დაზღვევის, დაზღვევის (არა სიცოცხლის) ან/და გადაზღვევის ლიცენზიის მქონე პირის საქმიანობა, ნავთობის და გაზის სფეროში საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული კომპანიების საქმიანობა. ამასთან, აღნიშნული 6(1) მუხლის ძველი რედაქცია არეგულირებდა კატეგორიის მინიჭებისა და გაუქმების წესს.

თუმცა ცვლილების შედეგად ყველა ზემოხსენებული წესები გაუქმდა და 6(1) მუხლის ახალი რედაქციით გადასახადის გადამხდელისთვის სიდიდის შესაბამისი კატეგორიის განსაზღვრის, გაუქმებისა და აღრიცხვის წესის განსაზღვრავის უფლებამოსილება მიენიჭა შემოსავლების სამსახურის უფროსს, ხოლო კატეგორიები შეიძლება იყოს მცირე, საშუალო და მსხვილი.

1.5. ცვლილება ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გაანგარიშების წესში

2021 წლის 15 სექტემბერს ამოქმედდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში, რომლის მიხედვითაც 107-ე მუხლის მე-4 პუნქტის შენიშვნის მე-2 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით: ლიცენზიის/მისი ნაწილის იჯარით გაცემისას, ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გაანგარიშების წარდგენას და მოსაკრებლის თანხის გადახდას ახორციელებს ლიცენზიის მესაკუთრე.

გარდა ამისა, 112-ე მუხლს (გარდამავალი დებულებები) დაემატა 50-ე პუნქტი, რომლის თანახმადაც თუ 2021 წლის პირველ იანვრამდე პერიოდში ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლის გაანგარიშების წარდგენა და მოსაკრებლის გადახდა განხორციელებულია ლიცენზიის იჯარით მიმღები პირის მიერ, ამ ნაწილში ვალდებულება შესრულებულად ჩაითვლება ლიცენზიის მესაკუთრის მიერ.