2024 წლის ოქტომბრის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები

Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2024 წლის ოქტომბრის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.

 

სარჩევი

1. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში

1.1. საერთაშორისო კონტროლირებული ოპერაციების ფარგლებში, სესხის კაპიტალში შენატანად კვალიფიცირება

1.2. ოფშორებიდან აქტივების გადმოტანის ოპერაციაზე კოდექსით განსაზღვრული შეღავათების გამოყენების წესი

1.3. დღგ-ის მიზნებისთვის, პირთა ჯგუფის ერთ პირად განხილვის წესი

1.4. ელექტრონული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის და ნავთობპროდუქტების სპეციალური ანგარიშ-ფაქტურის გაუქმების წესი

2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

2.1. მეთოდური მითითება, დებიტორული დავალიანებებისა და გადახდილი ავანსების დაბეგვრის შესახებ

2.2. მეთოდური მითითება, კრედიტორული დავალიანების შესახებ

2.3. ლიზინგის საგნის გამცემი მხარის ჩანაცვლება

2.4. მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ საკუთარი წევრებისთვის დადგენილი საწევროების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევის დღგ-ით დაბეგვრა

 

1. ცვლილებები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში

1.1. საერთაშორისო კონტროლირებული ოპერაციების ფარგლებში, სესხის კაპიტალში შენატანად კვალიფიცირება

2024 წლის 3 ოქტომბერს გამოქვეყნდა ცვლილება „საერთაშორისო კონტროლირებული ოპერაციების შეფასების შესახებ“ ფინანსთა მინისტრის N423 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში. ცვლილების შედეგად, ინსტრუქციის მე-14 მუხლის შემდეგ დაემატა ახალი 14​1 მუხლი, რომლითაც განისაზღვრა სესხის კაპიტალში შენატანად კვალიფიცირების წესი და გამოიყენება მხოლოდ საერთაშორისო კონტროლირებულ ოპერაციებთან მიმართებით. ამ ბრძანების მოქმედება არ ვრცელდება 2025 წლის 1 იანვრამდე გაცემულ სესხებთან მიმართებაში 2025 წლის 1 იანვრამდე წარმოშობილ საკურსო სხვაობაზე და 2025 წლის 1 იანვრამდე დარიცხულ პროცენტზე, რომლის გადახდაც განხორციელებულია ამავე ან შემდგომ პერიოდებში.

ცვლილება ეხება მეტად მნიშვნელოვან საკითხს რამაც მრავალი კომპანიის მოგების გადასახადით დაბეგვრა შეიძლება გამოიწვიოს, ვინაიდან აღნიშნული ცვლილების შედეგად განისაზღვრა ის კრიტერიუმები, რომელთა დაკმაყოფილების შემთხვევაშიც შემოსვლების სამსახურს უფლება ექნება დამფუძნებლისგან მიღებული სესხი, საწარმოს კაპიტალში შეტანად გადააკვალიფიციროს და გადახდილი სესხის პროცენტის თანხა მთლიანად დაბეგროს მოგების გადასახადით, მიუხედავად იმისა რომ აღნიშნული სესხის პროცენტი შესაძლოა ექცეოდეს ანალოგიური სესხის პროცენტების ე.წ. საბაზრო დიაპაზონში.

როგორც ცნობილია სსკ-ის 981-ე მუხლის მიხედვით მოგების გადასახადით დაბეგვრას ექვემდებარება არარეზიდენტი ურთიერთდამოკიდებული პირისგან ან ე.წ. ოფშორულ ზონაში რეგისტრირებული პირისგან საბაზრო ფასზე მეტად შეძენილი საქონელის ან მომსახურების ოპერაცია, რა დროსაც დაბეგვრას ექვემდებარება სხვაობის თანხა. შესაბამისად აქამდე არსებული მიდგომით შემოსავლების სამსახური ბეგრავდა მიღებული სესხი პროცენტის იმ თანხას რომელიც ჩაითვლებოდა, რომ იყო საბაზრო პროცენტზე გადამეტებული.

 

ცვლილებამდე არსებული მიდგომა

ცვლილებამდე არსებული პრაქტიკით საქართველოს საწარმოს (მაგალითად შპს-ს) მიერ არარეზიდენტი დამფუძნებლისგან ან ე.წ. ოფშორული კომპანიიდან აღებული სესხი, რომელიც აღებული იყო ვთქვათ 6%-ში, შემოსავლების სამსახურის მხრიდან ექვემდებარებოდა იმ კუთხით შემოწმებას, ექცეოდა თუ არა აღნიშნული 6%-იანი საპროცენტო განაკვეთი ანალოგიური სესხების ე.წ. საბაზრო დიაპაზონში. შემოწმების შედეგად მოგების გადასახადით დაბეგვრა ხდებოდა მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ასეთ პროცენტი აღმოჩნდებოდა საბაზრო დიაპაზონს ზემოთ. მაგალითისთვის, თუ ანალოგიური სესხების საბაზრო დიაპაზონი იყოს 2%-დან 5%-მდე (მედიანა 4%), მოგების გადასახადით დაიბეგრებოდა სესხის 6%-ის შესაბამის თანხასა და პროცენტების საბაზრო დიაპაზონის მედიანის ანუ 4%-ის თანხებს შორის სხვაობა.

 

ცვლილების შემდგომ გამოყენებული მიდგომა

ზემოთ ხსენებული ცვლილების ამოქმედების შემდეგ, შემოსავლების სამსახურს უფლება ეძლევა დაბეგროს არა მხოლოდ ზემოთ მოყვანილი მაგალითში მითითებული სხვაობის თანხა (6%-სა და 4%-ს შორის სხვაობის თანხა) არამედ მთლიანი 6%-ის შესაბამისი თანხა, თუ მიღებული სესხი გადაკვალიფიცირებული იქნა დამფუძნებლის მიერ საწარმოში განხორციელებულ კაპიტალში შენატანად.

 

რა დროს მოხდება კაპიტალში შენატანად გადაკვალიფიცირება?

ახალი 141 მუხლის მიზნებისთვის, სესხად განიხილება კრედიტი/სესხი, ოვერდრაფტი, აკრედიტივი, საკრედიტო ხაზი, გარანტია, სავალო ფასიანი ქაღალდები და სხვა. კონტროლირებული ოპერაციის მხარეთა მიერ გაფორმებული ხელშეკრულებით ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით სესხად განხილული ოპერაციის კაპიტალში შენატანად სრულად ან ნაწილობრივ დაკვალიფიცირებისას გაითვალისწინება შემდეგი კრიტერიუმები:

ა) ფიქსირებული დაფარვის გრაფიკი – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა სესხის ძირის/პროცენტის დაფარვის ფიქსირებული გრაფიკი, აგრეთვე, შეესაბამება თუ არა აღნიშნული გრაფიკი საბაზრო პირობებს და სესხის მიზნობრიობას;

ბ) პროცენტის გადახდის ვალდებულება – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა პროცენტის დარიცხვის/გადახდის ვალდებულება. ამასთან, ფაქტობრივად ხდება თუ არა პროცენტის დარიცხვა/გადახდა;

გ) სესხის ძირის/პროცენტის მიღება იძულებითი აღსრულების გზით – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში კანონმდებლობით გათვალისწინებული იძულებითი აღსრულების ზომების გამოყენება მოთხოვნის (სესხის ძირის და პროცენტის) დასაკმაყოფილებლად. ამასთან, შესაბამისი პირობების დადგომისას გამსესხებელი სარგებლობს თუ არა ამ უფლებით;

დ) გამსესხებლის სტატუსი (სუბორდინაცია) სხვა კრედიტორებთან მიმართებაში – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა გამსესხებლის მოთხოვნის სუბორდინაცია მსესხებლის სხვა კრედიტორებთან მიმართებაში;

ე) სახელშეკრულებო შეზღუდვები და დაცულობის მექანიზმები – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა ხელშეკრულების პირობების დარღვევის შემთხვევაში მსესხებლის მიმართ სხვადასხვა სახელშეკრულებო შეზღუდვების (მათ შორის, აქტივების რეალიზაციასთან დაკავშირებით), ჯარიმის ან/და მოთხოვნის უზრუნველყოფის სხვა საშუალებების გამოყენება. ამასთან, შესაბამისი პირობების დადგომისას, გამსესხებელი სარგებლობს თუ არა აღნიშნული საშუალებებით;

ვ) სასესხო ვალდებულებების შესრულების შესაძლებლობა – მხარეთა მიერ სესხად განხილული ოპერაციის განხორციელებისას მსესხებელს უფიქსირდება თუ არა რეალური ფინანსური შესაძლებლობა სესხის ძირი და პროცენტი დაიფაროს მისი საოპერაციო მოგებით;

ზ) მსესხებლის კაპიტალის სტრუქტურა – მხარეთა მიერ სესხად განხილული ოპერაციის განხორციელებისას ექცევა თუ არა მსესხებლის ფინანსური მაჩვენებლები (მათ შორის, სესხის და კაპიტალის თანაფარდობა) საბაზრო დიაპაზონში;

თ) სესხის აღების საჭიროება და ხარჯვის მიზნობრიობა – მსესხებელს აქვს თუ არა სესხის აღების რეალური საჭიროება. ამასთან, მიღებული დაფინანსება განკუთვნილია ან/და გამოყენებულია თუ არა გრძელვადიანი (კაპიტალიზირებადი) აქტივების შესაძენად ან/და დამწყები საწარმოს (სტარტაპის) ფინანსური სახსრებით უზრუნველსაყოფად;

ი) სასესხო ვალდებულებების გადავადება – აქვს თუ არა ადგილი სესხის ძირის/პროცენტის გადაუხდელობას დათქმულ ვადაში ან/და ხდება თუ არა სესხის ძირის/პროცენტის დაფარვის პერიოდის გახანგრძლივება არაერთჯერადად;

კ) მონაწილეობა მსესხებლის მართვაში – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა გამსესხებლისთვის მსესხებლის სტრატეგიულ/საოპერაციო მართვაში მონაწილეობის უფლების მინიჭება. ამასთან, გამსესხებელი სარგებლობს თუ არა ამ უფლებით;

ლ) სესხის გაცემა წილის ფლობის პროპორციულად ან/და ფლობის პირობით – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არ გამსესხებლისთვის მსესხებლის წილის ფლობასთან დაკავშირებული  უფლებების მინიჭება. ამასთან, გამსესხებელი სარგებლობს თუ არა ამ უფლებით;

მ) სესხის კაპიტალად კონვერტაციის შესაძლებლობა – სახელშეკრულებო ურთიერთობით გათვალისწინებულია ან/და ფაქტობრივი გარემოებებით დგინდება თუ არა სესხის კაპიტალად კონვერტაციის შესაძლებლობა. ამასთან, გამსესხებელი სარგებლობს თუ არა ამ შესაძლებლობით.

ოპერაციის ან მისი ნაწილის კვალიფიკაციის შეცვლა, რომელიც შეცვლას  ექვემდებარება ამ ოპერაციის განხორციელების მომენტისთვის, შესაძლებელია, თუ გამოიკვეთება ზემოხსენებული საფუძველი არანაკლებ სამი კრიტერიუმის მიხედვით, რომელთა შორისაც არანაკლებ ერთი უნდა იყოს „ვ“ – „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული კრიტერიუმი. 

გამოდის, რომ თუ კომპანიას ურთიერთდამოკიდებული არარეზიდენტისგან ან ე.წ. ოფშორული კომპანიისგან მიღებულ სესხზე ზემოთ ჩამოთვლილი კრიტერიუმებიდან მინიმუმ 3 კრიტერიუმი დაუფიქსირდება (მინიმუმ ერთი უნდა იყოს „ვ“ – „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული კრიტერიუმი), კომპანიის მიერ მიღებული სესხის პროცენტი ანუ ჩვენს მაგალითში მთლიანი 6%-ის შესაბამისი თანხა შესაძლოა დაიბეგროს მოგების გადასახადით, თუ აღნიშნული თანხა გადახდილი იქნება შესამოწმებელ პერიოდში.

გამომდინარე იქიდან, რომ დღეის მდგომარეობით მრავალი კომპანიის მიერ აღებული სესხების შემთხვევაშია შესაძლებელი, რომ კომპანიას დაუფიქსირდეს ზემოთ ხსენებული 3 კრიტერიუმი, არსებობს რისკი იმისა, რომ მრავალ კომპანიას დაებეგროს არამარტო საბაზრო დიაპაზონის ზემოთ არსებული სესხის პროცენტის შესაბამისი თანხა, არამედ გადახდილი სესხის პროცენტის მთლიანი თანხები, განურჩევლად აღნიშნული პროცენტის საბაზრო დიაპაზონში მოქცევის ფაქტისა.

მიღებული სესხის კაპიტალში შენატანად გადაკვალიფიცირების შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანო ვალდებულია, სესხის კაპიტალში შენატანად კვალიფიცირების შესახებ შეადგინოს შესაბამისი დასკვნა, რომლის სამოტივაციო ნაწილში უნდა მიეთითოს ოპერაციის შინაარსი, არგუმენტაცია და გარემოებები, ოპერაციის კვალიფიკაციის ცვლილების მიზანშეწონილობის თაობაზე.

აქვე აღსანიშნავია, რომ ახალი მიდგომა გამოყენებული უნდა იქნას საერთაშორისო კონტროლირებადი ოპერაციის მიზნებისთვის, რაც გულისხმობს იმას, რომ იგი ეხება მხოლოდ და მხოლოდ არარეზიდენტი ურთიერთდამოკიდებული პირისგან ან ე.წ. ოფშორული კომპანიებისგან მიღებული სესხების შემთხვევებს. შესაბამისად, აღნიშნული მიდგომის გამოყენება რეზიდენტი პირებისგან მიღებული სესხების შემთხვევაში ამ ეტაპზე არ უნდა განხორციელდეს.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6281431?publication=0

 

1.2. ოფშორებიდან აქტივების გადმოტანის ოპერაციაზე კოდექსით განსაზღვრული შეღავათების გამოყენების წესი

2024 წლის 2 ოქტომბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში. ცვლილების შედეგად, ინსტრუქცია დაემატა ახალი VII​7 კარი და ამ კარის ახალი 111​15-ე მუხლი, რომელიც არეგულირებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის 146-ე  ნაწილით გათვალისწინებული  გადასახადებისაგან/გადასახდელებისაგან გათავისუფლების  წესებსა და პირობებს.

შეგახსენებთ, რომ 2024 წლის ივნისის თვეში ამოქმედდა 309-ე მუხლის 146-ე ნაწილი, რომლითაც განისაზღვრა საგადასახადო შეღავათი იმ შემთხვევისთვის, თუკი 2028 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს საწარმოსთვის მოხდება საკუთრების უფლების გადაცემა შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს ყველა აქტივზე (მათ შორის, წილზე/აქციაზე). კერძოდ კი, აღნიშნული შეღავათის ფარგლებში:

• მოგების/საშემოსავლო გადასახადისგან თავისუფლდება ამ უცხოური საწარმოს  და მისი პარტნიორი ფიზიკური პირის მიერ, აღნიშნული ოპერაციის ფარგლებში, მიღებული შემოსავალი/სარგებელი;
• აქტივის/საქონლის საქართველოში შემოტანა/იმპორტი გათავისუფლებულია იმპორტის გადასახდელისაგან;
• საქართველოს საწარმო ამ ოპერაციის ფარგლებში მიღებულ აქტივთან დაკავშირებით, 2030 წლის 1 იანვრამდე, გათავისუფლებულია ქონების გადასახადისგან.

სწორედ აღნიშნული შეღავათით სარგებლობის წესისა და პირობების დაზუსტება მოხდა ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში განხორციელებული ცვლილებით:

• განიმარტა, იმპორტის გადასახადისგან გათავისუფლების პირობა და აქტივის/საქონლის საქართველოში შემოტანა/იმპორტი თავისუფლდება იმპორტის გადასახდელისაგან, თუ ერთდროულად კმაყოფილდება შემდეგი  პირობები:

ა) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს საკუთრებაში არსებული ყველა აქტივის/საქონლის საკუთრების უფლებით საქართველოს საწარმოსათვის გადაცემა და იმპორტი განხორციელებულია 2028 წლის 1 იანვრამდე;

ბ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებულ უცხოურ საწარმოსა და საქართველოს საწარმოში წილის/აქციების 100 პროცენტს ერთი და იგივე ფიზიკური პირი ან ფიზიკურ პირთა ჯგუფი ფლობს;

გ) ფიზიკური პირი (ფიზიკურ პირთა ჯგუფი) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებულ უცხოურ საწარმოში წილის/აქციების 100 პროცენტს ფლობს 2024 წლის 5 ივნისის მდგომარეობით;

დ) ფიზიკური პირი (ფიზიკურ პირთა ჯგუფი) საქართველოს საწარმოში წილის/აქციების 100 პროცენტს ფლობს აქტივის/საქონლის საკუთრების უფლებით საქართველოს საწარმოსათვის  გადაცემის და იმპორტის მომენტისთვის.

ამასთან, იმპორტის გადასახდელისაგან გათავისუფლების მიზნით,  ზემოაღნიშნული პირობების შესაბამისად, საქართველოს საწარმოსთვის საკუთრების უფლებით გადაცემული აქტივის/საქონლის იმპორტის განმახორციელებელი პირი (საქართველოს საწარმო) იმპორტის თითოეულ შემთხვევაში საგადასახადო ორგანოს მიმართავს განცხადებით (დანართი №VII​7-01), რომელსაც უნდა ერთოდეს:

ა) უცხოურ საწარმოსა და საქართველოს საწარმოში წილის/აქციის ფლობის  დამადასტურებელი დოკუმენტები;

ბ) ყველა აქტივის/საქონლის (მათ შორის, წილის/აქციის) 2024 წლის 5 ივნისამდე საკუთრების დამადასტურებელი დოკუმენტ(ებ)ი;

გ) ყველა აქტივის/საქონლის (მათ შორის, წილის/აქციის) საკუთრების უფლებით საქართველოს საწარმოსათვის უსასყიდლოდ გადაცემის ან/და კაპიტალში შეტანის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

საგადასახადო ორგანო განცხადებას  განიხილავს რეგისტრაციიდან არაუგვიანეს 10 სამუშაო დღისა და იმ შემთხვევაში, თუ განცხადება აკმაყოფილებს ზემოაღნიშნულ მოთხოვნებს,  საგადასახადო ორგანო გამოსცემს ბრძანებას „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის 146-ე ნაწილის საფუძველზე აქტივის/საქონლის იმპორტის გადასახდელისაგან გათავისუფლების თაობაზე“, რომელიც უნდა მოიცავდეს იმ აქტივის/საქონლის დასახელებასა და ღირებულებას, რომელზეც გავრცელდება შეღავათი.  ხოლო, განცხადებაში ხარვეზის არსებობის ან/და დამატებითი ინფორმაციის/დოკუმენტაციის საჭიროების შემთხვევაში,  საგადასახადო ორგანო განმცხადებელს განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას ხარვეზის აღმოსაფხვრელად ან/და ინფორმაციის/დოკუმენტაციის წარმოსადგენად, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 15 სამუშაო დღეს. ამ პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, ამ მუხლის მე-3 პუნქტში აღნიშნული განცხადების განხილვის ვადის დინება შეჩერებულად ითვლება ხარვეზის აღმოფხვრისთვის განსაზღვრული ვადით. თუ განმცხადებელმა საგადასახადო ორგანოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში არ აღმოფხვრა ხარვეზი ან არ წარმოადგინა დამატებითი ინფორმაცია/დოკუმენტაცია, საგადასახადო ორგანო გამოსცემს ბრძანებას „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის 146-ე ნაწილის საფუძველზე აქტივის/საქონლის იმპორტის გადასახდელისაგან გათავისუფლებაზე უარის თქმის შესახებ“.

• ასევე აღნიშნული შეღავათის (სსკ-ის 309-ე მუხლის 146-ე  ნაწილის) მიზნებისთვის დაზუსტდა ქვემოთ მოცემული განმარტებები:

ა) ფიზიკური პირის (ფიზიკურ პირთა ჯგუფის) მიერ შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს წილის/აქციების ფლობად განიხილება  ფიზიკური პირის (ფიზიკურ პირთა ჯგუფის) მიერ წილის/აქციების როგორც პირდაპირი, ასევე არაპირდაპირი (მათ შორის, მინდობილი საკუთრების ან ტრასტის ბენეფიციარის ფორმით) ფლობა;

ბ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს ყველა აქტივზე (მათ შორის, წილზე/აქციაზე) საკუთრების უფლების საქართველოს საწარმოსთვის გადაცემად განიხილება:

ბ.ა) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს მიერ საქართველოს საწარმოსთვის ყველა აქტივზე (მათ შორის, წილზე/აქციაზე) საკუთრების უფლების უსასყიდლოდ გადაცემა;

ბ.ბ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს მიერ ყველა აქტივზე (მათ შორის, წილზე/აქციაზე) საკუთრების უფლების ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირზე გადაცემა (მათ შორის, უსასყიდლოდ, დივიდენდის განაწილების ან სხვა ფორმით) და ამავე პირის მიერ მიღებული ყველა აქტივის საქართველოს საწარმოს საკუთრებაში უსასყიდლოდ გადაცემა ან/და საქართველოს საწარმოს კაპიტალში შეტანა;

გ) ამ პუნქტის „ბ.ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში:

გ.ა) საქართველოს საწარმოს კაპიტალში შენატანის განხორციელებისას კაპიტალის ოდენობა განისაზღვრება გადაცემული ყველა აქტივის იმ ღირებულებით, რა ღირებულებაც ამ  აქტივებს შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოსთვის გააჩნდა მათი გადაცემის მომენტისთვის;

გ.ბ) საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98​2 მუხლის მიზნებისათვის საქართველოს საწარმოსთვის აქციის/წილის ან/და სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან წარმოშობილი მოთხოვნის საკუთრების უფლებით გადაცემა არ განიხილება საქართველოს საწარმოს მიერ აქციის/წილის შეძენად ან/და სესხის გაცემად;

დ) ყველა აქტივი გულისხმობს 2024 წლის 5 ივნისის მდგომარეობით შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს საკუთრებაში არსებულ იმ ყველა აქტივს/საქონელს, რომელიც მას საკუთრებაში გააჩნია გადაცემის მომენტისათვის.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6281723?publication=0

 

1.3. დღგ-ის მიზნებისთვის, პირთა ჯგუფის ერთ პირად განხილვის წესი

2024 წლის 16 ოქტომბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში. ცვლილების შედეგად, ინსტრუქციას დაემატა ახალი 461-ე მუხლი, რის შედეგადაც განიმარტა ის კრიტერიუმები რომელთა დაკმაყოფილების შემთხვევაშიც შემოსავლების სამსახურს შესაძლებლობა ეძლევა რამდენიმე გადასახადის გადამხდელი განიხილოს ერთ გადამხდელად და დღგ-სგან თავის არიდების შემთხვევაში დაარიცხოს აღნიშნულ გადამხდელებს გადასახადისა და სანქციის თანხები.

რამდენიმე გადასახადის გადამხდელის ერთ პირად (ერთ ბიზნესად) განხილვა მოხდება იმ შემთხვევაში თუ ბიზნესის რეალური მფლობელის  მიერ ბიზნესის რეგისტრაცია მოხდება ერთზე მეტ გადამხდელზე, დღგ-ს ბრუნვების 100’000 ლარზე არ გადაჭარბებისა და დღგ-ს გადახდის ვალდებულებისგან თავის არიდების მიზნით, თუ სრულდება ქვემოთ ჩამოთვლილი ორივე წინაპირობა:

• აღნიშნულ ბიზნეს სუბიექტებს მართავს ერთი და იგივე პირი.
• აღნიშნულ ბიზნეს სუბიექტების საქმიანობის ადგილი, სახე და შინაარსი იდენტურია.

მაგალითი 1: დავუშვათ ი/მ და შპს რომლებიც საქმიანობენ როგორც დამოუკიდებელი ბიზნეს სუბიექტები და არ არიან დღგ-ს გადამხდელები.  დავუშვათ რომ ი/მ-ს დაგროვილი დღგ-ით დასაბეგრი ბრუნვა 12 უწყვეტი კალენდარული თვის განმავლობაში არის 95’000 ლარი, ხოლო შპს-ს ბრუნვა კი ამავე პერიოდში არის 90’000 ლარი. თუ შემოსავლების სამსახურის მხრიდან მიჩნეული იქნება რომ აღნიშნულ ორ ბიზნეს სუბიექტს ერთი და იგივე პირი მართავს  და თუ მიჩნეული იქნება რომ შპს-ს და ი/მ-ს საქმიანობის  ადგილი, სახე და შინაარსი იდენტურია – შემოსავლების სამსახური ორივე გადასახადის გადამხდელს დააყენებს დღგ-ს გადამხდელად და დაარიცხავს დღგ-სა და შესაბამის სანქციის თანხებს, მიუხედავად იმისა რომ თითოეული მათგანის ბრუნვები ნაკლებია 100’000 ლარზე.

 

         ცვლილებამდე არსებული მიდგომა

რამდენიმე გადამხდელის  ერთ პირად განხილვის  რეგულაცია  2023 წლის აპრილის თვიდან ამოქმედდა, რომლის საფუძველზეც  ბიზნესის  რამდენიმე გადამხდელზე  ხელოვნურად დანაწევრების შემთხვევაში შემოსავლების სამსახურს უფლება ეძლეოდა დაეჯარიმებინა აღნიშნული გადამხდელების ბრუნვები დღგ-ს 100’000 ლარიანი ზღვარის დათვლისას თუ შესრულდებოდა  ზემოთ ხსენებული 2 პირობა.

თუმცა აღნიშნულის მიუხედავად ხსენებული საკანონმდებლო ნორმა ამ დრომდე არ ამოქმედებულა გამომდინარე იქიდან რომ ფინანსთა მინისტრს უნდა განესაზღვრა ის კრიტერიუმები რა შემთხვევაშიც ექნებოდა შემოსავლების სამსახურს აღნიშნულის უფლება ანუ ის თუ რა შემთხვევები იქნებოდა  მიჩნეული ერთი და იგივე პირის მიერ რამდენიმე ბიზნეს სუბიექტის მართვად, ასევე რა ჩაითვლებოდა ერთი და იგივე სახის საქმიანობად. სწორედ, ამ მიზნით ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებას დაემატა ახალი 461-ე მუხლი. 

 

         ცვლილების ამოქმედების შემდეგ გამოყენებული მიდგომა

ცვლილების შედეგად ფინანსთა სამინისტროს მიერ განსაზღვრული იქნა კონკრეტული შეფასების კრიტერიუმები რის მიხედვითაც  ერთი და იგივე ბიზნესის რამდენიმე პირზე გაფორმების შემთხვევაში,  თუ ხდება  ყველა ასეთი პირის ჯამური დღგ-ს ბრუნვების 100’000 ლარიან ზღვარზე გადამეტება და დღგ-ს გადახდისგან თავის არიდება, შემოსავლების სამსახურის მიერ მოხდება აღნიშნული რამდენიმე გადამხდელის ერთ პირად განხილვა, რის შემდეგაც შემოსავლების სამსახური უფლებამოსილია ზემოთ ხსენებული წინაპირობების დაკმაყოფილების შემთხვევაში მოახდინოს დღგ-ს დასაბეგრი ბრუნვების დაჯამება და შესაბამისი გადასახადისა და სანქციის თანხების დარიცხვა ასეთი პირებისთვის.

ინსტრუქციით განსაზღვრული წესის მიხედვით, დღგ-ის გადახდისგან თავის არიდების აღკვეთის მიზნისთვის, საგადასახადო ორგანო მხოლოდ იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილია, ერთ დასაბეგრ პირად განიხილოს საქართველოს ტერიტორიაზე დაფუძნებული ნებისმიერი რამდენიმე პირი თუ სახეზეა ყველა შემდეგი პირობა:

ა) მათ საქმიანობასთან/მართვასთან დაკავშირებულ ძირითად გადაწყვეტილებებს იღებს ერთი და იგივე პირი;

ბ) მათი საქმიანობის ადგილი იდენტურია;

გ) მათი საქმიანობის სახე და შინაარსი იდენტურია;

დ) ჯგუფის მონაწილე რომელიმე წევრი არ არის რეგისტრირებული დღგ-ის გადამხდელად.

ამასთან, ბრძანებაში შეტანილი ცვლილების მიხედვით ითვლება, რომ პირთა საქმიანობასთან/მართვასთან დაკავშირებულ ძირითად გადაწყვეტილებებს იღებს ერთი და იგივე პირი, თუ ერთი და იმავე პირის მიერ მიიღება გადაწყვეტილება ჩამოთვლილთაგან, სულ მცირე, ორ საკითხთან დაკავშირებით:

• კონტრაქტორების შერჩევა და მათთან გარიგებების დადება;
• საქონლის/მომსახურების ფასის განსაზღვრა;
• დასაქმებულ პირთა შერჩევა და მათთან გასაფორმებელი შრომითი ხელშეკრულების პირობების განსაზღვრა;
• ხელმძღვანელი პირის თანამდებობაზე დანიშვნა და თანამდებობიდან გათავისუფლება;
• დივიდენდის განაწილება;
• საწარმოს რეორგანიზაცია;
• ინვესტიციების განხორციელება;
• ვალდებულებათა აღება;
• ვალდებულებათა უზრუნველყოფა;
• სხვა საკითხებთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებები, რომლებიც არსებითად დაკავშირებულია პირის საქმიანობასთან ან/და მართვასთან;

ხოლო, საქმიანობის სახე და შინაარსი იდენტურია, თუ სახეზე არის ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

• პირები ახორციელებენ ერთსა და იმავე, ანალოგიური ან მსგავსი საქონლის ან/და მომსახურების მიწოდებას;
• პირები ახორციელებენ ერთსა და იმავე ეკონომიკურ სექტორთან დაკავშირებულ ანალოგიურ ან მსგავს ძირითად საქმიანობას;
• პირების საქმიანობა ორიენტირებულია ერთსა და იმავე სამიზნე მომხმარებელზე;
• პირები ფლობენ ან/და იყენებენ ერთსა და იმავე ძირითად საშუალებებს;
• სხვა გარემოება, რაც მიუთითებს საქმიანობის სახისა და შინაარსის იდენტურობაზე.

 

მაშასადამე, იმისათვის, რომ საგადასახადო ორგანომ ერთ დასაბეგრ პირად განიხილოს პირთა ჯგუფი (რამდენიმე შპს ან ი/მ), უნდა სრულდებოდეს „ა“-„დ“ პუნქტებით განსაზღვრული ყველა პირობა. ამასთან, ჩაითვლება, რომ საქმიანობასთან/მართვასთან დაკავშირებულ ძირითად გადაწყვეტილებებს იღებს ერთი და იგივე პირი თუკი აღნიშნული პირი გადაწყვეტილებას იღებს ზემოაღნიშნული საკითხებიდან სულ მცირე ორი საკითხთან დაკავშირებით მაინც, ხოლო საქმიანობის სახე იდენტურად ჩაითვლება, თუკი ჩამოთვლილი პუნქტებიდან სრულდება ერთი პირობა მაინც. ზემოთ ხსენებულთან მიმართებაში მიგვაჩნია რომ ინსტრუქციით განსაზღვრული „იდენტური საქმიანობის“ და „ერთი პირის მიერ მართვის“ განმსაზღვრელი კრიტერიუმები, მაინც გარკვეულ ორაზროვნებას შეიცავს ვინაიდან, კითხვის ნიშნებს წარმოშობს ის საკითხი თუ რა შეიძლება ჩაითვალოს ანალოგიურ/მსგავს საქონლად/მომსახურებად და საქმიანობად, ასევე გაურკვეველია თუ რა იგულისხმება იმ სხვა გარემოებებში რაც მიუთითებს საქმიანობის იდენტურობაზე.

პირთა ჯგუფის ერთ დასაბეგრ პირად განხილვის შემთხვევაში, პირთა ჯგუფის თითოეული წევრის დღგ-ის გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის მიზნით, დასაბეგრი ოპერაციების საერთო თანხის განსაზღვრისას, მხედველობაში მიიღება ჯგუფის ყველა წევრის მიერ განხორციელებული საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ოპერაციების ჯამური თანხა, გარდა ამავე ჯგუფის წევრებს შორის განხორციელებული საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ოპერაციების თანხებისა, შესაბამისად ხსენებული ყველა პირის ჯამური ბრუნვების 100’000 ლარზე გადამეტების შემთხვევაში მოხდება ყველა პირის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია ერთი და იგივე მომენტში კერძოდ ჯამური დღგ-ს ბრუნვების 100’000 ლარზე  გადამეტების მომენტიდან.

თითოეული პირის დღგ-ს რეგისტრაციის მომენტის განსაზღვრის მიზნით ფინანსთა მინისტრის 996-ე ბრძანებაში მოყვანილია მაგალითი, რომლის მიხედვითაც, ვთქვათ ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრირებულმა ფიზიკურმა პირმა გაგამ სამეწარმეო საქმიანობა დაიწყო 2024 წლის თებერვლიდან. იმავე წლის ივნისის თვეში დაარეგისტრირა  შპს „გაგა“, რომლის წილის 100%-ის მფლობელი თავადაა, ხოლო ივლისის თვეში 50/50-პროცენტიანი წილობრივი მონაწილეობით მეუღლესთან ერთად დაარეგისტრირა შპს „გუგა“. სამივე პირისათვის საქმიანობის სახე იდენტურია და არცერთი მათგანი არის რეგისტრირებული დღგ-ის გადამხდელად. ამასთან, დადგინდა, რომ გაგა იღებდა როგორც საკუთარ, ისე საწარმოების საქმიანობასთან დაკავშირებულ ძირითად გადაწყვეტილებებს. მათ მიერ განხორციელებული ბრუნვები შეადგენს:

თვე (2024 წ.)	დასაბეგრი ოპერაციების თანხა
	ი/მ „გაგა“	შპს „გაგა“	შპს „გუგა“	საერთო ბრუნვა
თებერვალი	10000			10 000
მარტი	12000			22 000
აპრილი	10000			32 000
მაისი	13000			45 000
ივნისი	5000	13500		63 500
ივლისი	7000	7 000	12000	89 500
1 აგვისტო	5500			95 000
15 აგვისტო		4000		99 000
20 აგვისტო		6000		105 000
31 აგვისტო			20 000	125 000
სექტემბერი	9 500	14800	19 000
ოქტომბერი	8 000	10 600	25 000
ნოემბერი	5 000	12 000	15 000
დეკემბერი	7 000	13 500	14 500
იანვარი	7 000	14 000	16 500
12 კალენდარული თვის ჯამი	99000	95 400	95 500

 

შედეგად, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, ინდივიდუალური მეწარმე, შპს „გაგა“ და შპს „გუგა“ განიხილოს ერთ დასაბეგრ პირად, რადგან მოცემულ შემთხვევაში, სახეზეა ახალი 46​1 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ყველა პირობა. შესაბამისად, დღგ-ის გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის თარიღი და საგადასახადო ვალდებულებები ჯგუფის წევრი თითოეული პირისათვის განისაზღვრება სამივე პირის მიერ განხორციელებული დასაბეგრი ოპერაციების ჯამური თანხის გათვალისწინებით – აგვისტოს თვის იმ ოპერაციის განხორციელებიდან, რომლის მიხედვითაც, დასაბეგრი ოპერაციების ჯამურმა თანხამ გადააჭარბა 100’000 ლარს. აქედან გამომდინარე, ინდივიდუალურ მეწარმეს, შპს „გაგას“ და შპს „გუგას“ დღგ-ის სავალდებულო რეგისტრაციის ვალდებულება წარმოეშობათ 2024 წლის 20 აგვისტოს განხორციელებული  ოპერაციით. საგადასახადო ორგანო ვალდებულია ჯგუფის თითოეული წევრი დაარეგისტრიროს დღგ-ის გადამხდელად. აღნიშნულ შემთხვევაში, 2024 წლის 20 აგვისტოს განხორციელებულ ოპერაციაზე შპს „გაგა“, ხოლო ყოველ შემდეგ დასაბეგრ ოპერაციაზე ინდივიდუალური მეწარმე გაგა, შპს „გაგა“ და შპს „გუგა“, ჩაითვლებიან დღგ-ის გადამხდელებად.

ბრძანებაში შეტანილი ცვლილების მიხედვით ერთ დასაბეგრ პირად განხილულ პირთა ჯგუფის წევრები შეიძლება იყვნენ, როგორც ფიზიკური პირები, ისე საწარმოები და ორგანიზაციები, ასევე პირთა გაერთიანებები, რომელიც დამოუკიდებლად მონაწილეობენ სამართლებრივ ურთიერთობებში, მაგრამ არა აქვთ იურიდიული პირის სტატუსი. ამასთან, თითოეული მათგანის დაფუძნების ადგილი უნდა მდებარეობდეს საქართველოს ტერიტორიაზე, ან, ასეთის არარსებობის შემთხვევაში, მათი მუდმივი მისამართი ან საცხოვრებელი ადგილი უნდა იყოს საქართველოში. ამასთან ბრძანებით განსაზღვრული პირობების არსებობის დადგენა და, შესაბამისად, პირთა ჯგუფის გამოვლენა უნდა განხორციელდეს მხოლოდ და მხოლოდ საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6288299?publication=0

1.4. ელექტრონული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის და ნავთობპროდუქტების სპეციალური ანგარიშ-ფაქტურის გაუქმების წესი

2024 წლის 16 ოქტომბერს გამოქვეყნდა და გამოქვეყნებისთანავე ძალაში შევიდა ცვლილება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებით დამტკიცებულ ინსტრუქციაში. ცვლილების შედეგად, ინსტრუქციის 54-ე მუხლს, რომელიც განსაზღვრავს საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის წარდგენის წესს, დაემატა 31-32 ქვეპუნქტები.

განხორციელებული ცვლილების მიხედვით, გამყიდველი (მიმწოდებელი) უფლებამოსილია მყიდველს (მიმღებს) პროგრამულად წარუდგინოს ელექტრონული ფორმით გამოწერილი იმ საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის (შემდგომში – „საფ“) და ნავთობპროდუქტების სპეციალური ანგარიშ-ფაქტურის (შემდგომში – „ნსაფ“)  გაუქმების მოთხოვნა, რომელიც არც ერთი მხარის მიერ არ არის წარდგენილი დღგ-ს საგადასახადო დეკლარაციის შესაბამისი დანართით. ხოლო თუ რომელიმე მხარის მიერ წარდგენილია დღგ-ს საგადასახადო დეკლარაციის შესაბამისი დანართით,  გაუქმების მოთხოვნა მყიდველს (მიმღებს) წარედგინება თუ შესაბამისი პირის მიერ, საგადასახადო ორგანოსთვის მიმართვის საფუძველზე, საფ/ნსაფ საგადასახადო დეკლარაციის შესაბამისი დანართებიდან ამოღებულია.

გამყიდველი (მიმწოდებელი) ვალდებულია ნავთობპროდუქტების სპეციალური ანგარიშ-ფაქტურის  გაუქმების საჭიროების დადგომისთანავე გამოწეროს სანაცვლო ნსაფ ან/და დაარეგისტრიროს განცხადება სპეციალური საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გაუქმების საჭიროების შესახებ და აღნიშნული ინფორმაცია წარუდგინოს მყიდველ (მიმღებ) მხარეს გაუქმების მოთხოვნასთან ერთად. განცხადება სპეციალური საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გაუქმების საჭიროების შესახებ რეგისტრირდება იმ შემთხვევაში, როდესაც ,,გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის N996 ბრძანებით  დამტკიცებული ინსტრუქციის შესაბამისად ვერ გამოიწერება სანაცვლო ნსაფ-ი.

საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა და ნავთობპროდუქტების სპეციალური ანგარიშ-ფაქტურა გაუქმებულად ითვლება მყიდველის (მიმღების) მიერ გაუქმების მოთხოვნის დადასტურების შემდეგ.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6288701?publication=0

 

2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში

2.1. მეთოდური მითითება, დებიტორული დავალიანებებისა და გადახდილი ავანსების დაბეგვრის შესახებ

2024 წლის 29 ოქტომბერს ცვლილება შევიდა „ცალკეულ შემთხვევებში პირის საგადასახადო ვალდებულებების განსაზღვრის მიზნით მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე“ შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2019 წლის 8 ივლისის №22708 ბრძანებაში, რის მიხედვითაც შემოსავლების სამსახური ამოუღებელი დებიტორული დავალიანებებისა და შეძენისას გადახდილი ავანსების დაბეგვრის ნაწილში ახალ მიდგომებს გამოიყენებს, თუ გარკვეული ვადის განმავლობაში არ მოხდება ასეთი დებიტორული დავალიანების  დაფარვა ან გადახდილი ავანსებისა სანაცვლოდ საქონლის ან მომსახურების მოწოდება.

შემოსავლების სამსახურის ახალი მიდგომის მიხედვით საქონლის ან მომსახურების მიწოდებისას წარმოქმნილი დებიტორული დავალიანების (მოთხოვნის) „გონივრულ ვადაში“ გადაუხდელობის შემთხვევაში სამსახური აღნიშნულ თანხებს ჩათვლის ანაზღაურებულად და დაბეგრავს როგორც მიმწოდებელი პირის მიერ მიღებული და დირექტორზე გაცემული ხელფასი, ანუ აღნიშნული თანხებს დაბეგრავს საშემოსავლო გადასახადით.

როგორც ახალ მეთოდურ მითითებაში ვკითხულობთ იგივე მოხდება საქონლის/მომსახურების შესაძენად გადახდილი ავანსების შემთხვევაში, რა დროსაც ახალი მიდგომის მიხედვით თუ „გონივრულ ვადაში“ არ მოხდება გადახდილი ავანსის სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მოწოდება, აღნიშნული თანხები ასევე დაიბეგრება ხელფასად ავანსის გადამხდელ საწარმოში.

განახლებული მეთოდური მითითების მიხედვით, ასეთი დებიტორული დავალიანებების ან ავანსების გამოვლენის შემთხვევაში, ანაზღაურებული თანხა, ანაზღაურების მომენტში დაკვალიფიცირდება როგორც დირექტორზე გაცემული ხელფასი და დაექვემდებარება გადახდის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრას, მაშინ როცა ცვლილებამდე არსებული მიდგომით შესაძლებელი იყო აღნიშნული თანხა სათანადო მტკიცებულების და ახსნა-განმარტების საფუძველზე დაკვალიფიცირებულიყო როგორც გაცემული სესხი, კაპიტალის შემცირება ან დივიდენდი. შესაბამისად, შესაძლებელი იყო აღნიშნული თანხები საშემოსავლო გადასახადის ნაცვლად დაბეგრილიყო ნაკლები გადასახადებით ან არ დაბეგრილიყო საერთოდ (კაპიტალის შემცირების შემთხვევა).

 

აუნაზღაურებელი დებიტორული დავალიანების დაბეგვრა

როგორც ზემოთ აღინიშნა შემოსავლების სამსახურის ახალი მიდგომის მიხედვით თუ საქონლის ან მომსახურების მიწოდების შემთხვევაში წარმოიქმნება დებიტორული დავალიანება რომელიც აღნიშნული ბიზნეს სექტორისთვის დამახასიათებელ გონივრულ ვადაში არ იქნება გადახდილი, შემოსავლების სამსახურმა შესაძლოა აღნიშნული თანხები ჩათვალოს როგორც ამოღებული დებიტორული დავალიანების თანხები და დაბეგროს დირექტორზე გადახდილ ხელფასად.

„გონივრულ ვადას“, რომლის გასვლის შემდგომაც დებიტორულ დავალიანებებთან ან/და გადახდილ ავანსებთან დაკავშირებით შესაძლოა განისაზღვროს დამატებითი საგადასახადო ვალდებულებები, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, წარმოადგენს პერიოდი, რომელიც შესაბამისი ტიპის ოპერაციასთან/დარგთან მიმართებაში დამკვიდრებულია პრაქტიკაში ან/და გადასახადის გადამხდელის მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებების შეფასების საფუძველზე, ლოგიკურად/დამაჯერებლად იქნება მიჩნეული.

გარდა ამისა, აღსანიშნავია, რომ ასეთი მიდგომა შემოსავლების სამსახურის მიერ გამოყენებული იქნება როგორც არარეზიდენტი საქონლის/მომსახურების მიმღებების, ასევე რეზიდენტების შემთხვევაში.

უცვლელად გთავაზობთ შემოსავლების სამსახურის ახალ მეთოდურ მითითებაში მოყვანილ N7 მაგალითს:

2023 წლის 1 აპრილს დაინიშნა შპს „A“-ს 2021-2022 წლების საანგარიშო პერიოდების საგადასახადო შემოწმება. შპს „A“-ს საქმიანობის საგანს წარმოადგენს ავეჯის შეძენა-რეალიზაცია.

შესამოწმებელ პერიოდში, 2021 წლის 1 თებერვალს, შპს „A“-მ შემდგომი გადახდის პირობით შპს „B“-ს მიაწოდა 100’000 ლარის ღირებულების ავეჯი. აღნიშნული ოპერაცია შპს „A“-მ ასახა ბუღალტრულ აღრიცხვაში. ხოლო, 2022 წლის 15 იანვარს შპს „B“-მ შპს „A“-ს აუნაზღაურა დებიტორული დავალიანების ნაწილი – 20’000 ლარი, ხოლო 2023 წლის 1 მარტს აუნაზღაურა 10’000 ლარი. აღნიშნული თანხების ანაზღაურება ასახულია შპს „A“-ს ბუღალტრულ აღრიცხვაში.

დებიტორული დავალიანების წარმოშობის თარიღიდან გონივრულ ვადაში – 12 კალენდარული თვის გასვლის შემდეგ, ამავდროულად საგადასახადო შემოწმების დაწყებამდე, კერძოდ 2023 წლის 1 აპრილამდე, შპს „B“-ს მიერ შპს „A“-ს მიმართ არსებული დებიტორული დავალიანების დარჩენილი ნაწილი – 70’000 ლარი არ არის ანაზღაურებული. ასევე, არ დასტურდება მიწოდებული საქონლის უკან დაბრუნების ფაქტი.

შეფასება და შედეგი

შემოსავლების სამსახური 70’000 ლარს დაბეგრავს საშემოსავლო გადასახადით, როგორც საქონლის მყიდველის მიერ კომპანიაზე გადახდილ  და კომპანიის დირექტორზე გაცემულ ხელფასის თანხას.

 

გადახდილი ავანსების დაბეგვრა

როგორც შემოსავლების სამსახურის მიერ გამოცემულ ახალ მეთოდურ მითითებაში ვკითხულობთ იგივე მიდგომები იქნება გამოყენებული გადახდილი ავანსების შემთხვევაშიც, კერძოდ მაშინ თუ კომპანიამ საქონლის ან მომსახურების შესაძენად გადაიხადა ავანსის თანხები და აღნიშნულის შემდგომ საქონლის ან მომსახურების მოწოდება მომწოდებლის მხრიდან  არ მომხდარა აღნიშნული დარგის ან კონკრეტული გარიგებისთვის განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში.

მეთოდურ მითითების მიხედვით, ამ შემთხვევაშიც გადამხდელის მიერ გადახდილი ავანსის თანხები შესაძლოა დაიბეგროს კომპანიის დირექტორზე გაცემულ ხელფასად, როგორც არარეზიდენტი მომწოდებლის, ასევე რეზიდენტი საქონლის/მომსახურების მომწოდებლის შემთხვევაში.

უცვლელად გთავაზობთ შემოსავლების სამსახურის ახალ მეთოდურ მითითებაში მოყვანილ N5 მაგალითს:

2023 წლის 1 აპრილს დაინიშნა შპს „A“-ს 2021-2022 წლების საანგარიშო პერიოდების საგადასახადო შემოწმება. შპს „A“-ს საქმიანობის საგანს წარმოადგენს ავეჯის შეძენა-რეალიზაცია. შესამოწმებელ პერიოდში საწარმოს განხორციელებული აქვს მხოლოდ ორი ოპერაცია:

2021 წლის 1 თებერვალს, შპს „A“-მ მომწოდებელ შპს „B“-ს გადაუხადა ავანსი 100’000 ლარი შემდგომში ავეჯის მოწოდების პირობით. აღნიშნული ოპერაცია შპს „A“-მ ასახა ბუღალტრულ აღრიცხვაში. მხარეთა შორის გაფორმებული ხელშეკრულება ითვალისწინებდა შპს „B“-ს მიერ შპს „A“-სთვის 1’000 ერთეული იდენტური მაგიდის მიწოდებას.

შპს „B“-მ 2021 წლის 1 დეკემბერს შპს „A“-ს მიაწოდა ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ავეჯის ნაწილი – 300 მაგიდა, რაც დასტურდება შესაბამისი მიღება-ჩაბარების აქტით, სასაქონლო ზედნადებით და თანმხლები დოკუმენტებით. შპს „A“-მ აღნიშნული ოპერაცია ასახა ბუღალტრულ აღრიცხვაში და ამავე ხელშეკრულების პირობების შესაბამისად, მოახდინა გადახდილი ავანსის ნაწილის – 30’000 ლარის რეკლასიფიცირება/ჩახურვა.

ავანსის გადახდის თარიღიდან გონივრულ ვადაში – 12 კალენდარული თვის გასვლის შემდეგ, ამავდროულად საგადასახადო შემოწმების დაწყებამდე, კერძოდ 2023 წლის 1 აპრილამდე, არ დასტურდება შპს „B“-ს მიერ საქონლის დარჩენილი ნაწილის შპს „A“-სთვის მიწოდების ფაქტი, ამასთან, არ დასტურდება ავანსის თანხის დარჩენილი ნაწილის უკან დაბრუნების ფაქტი.

შეფასება და შედეგი

შემოსავლების სამსახური 70’000 ლარს დაბეგრავს საშემოსავლო გადასახადით, როგორც კომპანიის დირექტორზე გაცემულ ხელფასის თანხას.

 

 სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებები

უნდა აღნიშნოს რომ შემოსავლების სამსახურში მეთოდური მითითების გამოქვეყნებამდე არ არსებობდა ერთიანი მიდგომა ასეთი დებიტორული დავალიანებისა და ავანსის თანხების დაბეგვრასთან მიმართებაში, თუმცა მეორეს მხრივ არც გონივრული ვადების განსაზღვრის შესახებ არ არსებობდა რაიმე მიდგომა. დებიტორული დავალიანების შემთხვევაში, შემოსავლების სამსახური მის მიერ გამოცემულ სიტუაციურ სახელმძღვანელოს მიხედვით, გარანტირებულად არ იბეგრებოდა 2 შემთხვევა:

1. არ იბეგრებოდა დებიტორული დავალიანების თანხები თუ გადამხდელი დაიწყებდა შესაბამის დავას სასამართლოში.
2. თუ აღნიშნული დებიტორული დავალიანების თანხა ნაკლები იქნებოდა ასეთი ვალის ამოღების ხარჯებზე.

აღსანიშნავია, რომ ახალ მეთოდურ მითითებაში აღარ არის საუბარი ზემოთ ჩამოთვლილიდან მე-2 შემთხვევაზე. შესაბამისად, იმ შემთხვევაში თუ აღნიშნული დებიტორული დავალიანების თანხა ნაკლები იქნება ასეთი ვალის ამოღების ხარჯებზე, დებიტორული დავალიანების თანხების დაბეგვრა ავტომატურად არ გამოირიცხება და დაბეგვრის საკითხი მაინც დაექვემდებარება ინდივიდუალურ შესწავლას.

ამასთან, ძველი მიდგომების მიხედვით ამოუღებელი დებიტორული დავალიანების თანხები, პოტენციურად შესაძლოა დაბეგრილიყო განსხვავებული წესით ან არ დაბეგრილიყო საერთოდ (განხილულიყო როგორც დირექტორისთვის გაცემული უპროცენტო სესხი ან დამფუძნებლის მიერ გაზრდილი კაპიტალის შემცირება). თუმცა, ახალი მიდგომის მიხედვით დაბეგვრა მხოლოდ და მხოლოდ ხელფასად უნდა განხორციელდეს. ამასთან სესხის გაცემის, კაპიტალის შემცირების, დივიდენდის განაწილების, ხარჯის გაწევის ან/და სხვა ოპერაცი(ებ)ის ამსახველი დოკუმენტები, მხედველობაში მიიღება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ შესაბამის ოპერაციაზე სათანადო ინფორმაცია ან/და დოკუმენტაცია პირის მიერ საგადასახადო ორგანოსთვის წარდგენილია საგადასახადო შემოწმების დასრულებამდე, რაც იმაზე მიანიშნებს, რომ თუ შემოწმების ეტაპზე არ იქნება წარდგენილი აღნიშნული დოკუმენტაცია, დავის ეტაპზე დოკუმენტაციის გათვალისწინება აღარ მოხდება.

 

ჩვენი მოსაზრება

მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი მიდგომის გამოყენება შესაძლოა გარკვეულწილად ლოგიკურიც კი იყოს, ჩვენი მოსაზრებით  მეთოდური მითითების ასეთი ფორმით ამოქმედებამ შესაძლოა დიდი ორაზროვნება და გაუგებრობა წარმოშვას.

მიგვაჩნია, რომ მინიმუმ დასაზუსტებელია ის კრიტერიუმები, რა კრიტერიუმებზე დაყრდნობითაც მოხდება ხსენებული „გონივრულობის ვადის“ გასაზღვრა, ასევე გაუგებარია რატომ არ უნდა მოხდეს ზოგიერთ შემთხვევაში საქონლის/მომსახურების უსასყიდლო მიწოდებად განხილვა, რაც ე.წ. ესტონურ მოდელზე გადასული საწარმოების შემთხვევაში დაბეგვრას საერთოდ არ ექვემდებარება. ასევე გაუგებარია აღნიშნული თანხების გადახდის შემთხვევაში გადახდილი გადასახადის ჩათვლის საკითხი და სხვა მრავალი დეტალი.

მეთოდური მითითება ამოქმედა ხელმოწერისთანავე რაც გულისხმობს იმას, რომ იგი 2024 წლის ოქტომბრის თვიდან არის ძალაში.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6301731?publication=0

 

2.2. მეთოდური მითითება, კრედიტორული დავალიანების შესახებ

2024 წლის 29 ოქტომბერს ცვლილება შევიდა „ცალკეულ შემთხვევებში პირის საგადასახადო ვალდებულებების განსაზღვრის მიზნით მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე“ შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2019 წლის 8 ივლისის №22708 ბრძანებაში და ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა მეთოდური მითითების №8 დანართი _ „კრედიტორული დავალიანების შესახებ“.

ზოგადად შემოსავლების სამსახურის მიდგომების მიხედვით, მომწოდებელზე თანხის გადახდის  დამადასტურებელი დოკუმენტის არ არსებობისას, იმ პირობებში როდესაც კომპანიის ბუღალტრულ აღრიცხვაში სალაროს ანგარიშიდან არის თანხის კრედიტორისთვის ნაღდი ანგარიშსწორებით გადახდის ოპერაციები ასახული – შემოსავლების სამსახურს შეუძლია აღნიშნული თანხები მიიჩნიოს მომწოდებელზე გადაუხდელად და სალაროს ანგარიშიდან გასული ფულადი სახსრები დაბეგროს საშემოსავლო გადასახადით, როგორც ხელფასი.

მეორეს მხრივ, არსებობს შემოსავლების სამსახურის მეთოდური მითითება „კრედიტორული დავალიანების შესახებ“, რომელიც მეტად მნიშვნელოვანია ვინაიდან მეთოდურ მითითებაში განხილულია სხვადასხვა შემთხვევა მომწოდებელზე გადახდილი თანხის გადახდილად მიჩნევასთან დაკავშირებით, იმ შემთხვევაშიც კი თუ პირს არ გააჩნია თანხის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი.  

მიუხედავად იმისა, რომ მეთოდური მითითება წინა პერიოდშიც არსებობდა, მის წინა რედაქციაში გამორჩენილი იყო რამდენიმე მნიშვნელოვანი დეტალი (მაგ. გამორჩენილი იყოს ჩანაწერი იმის შესახებ, რომ არარეზიდენტზე თანხის გადახდისას აუცილებელი იყო ფიზიკური პირების საზღვრის კვეთის ფაქტის დადასტურება), ეს ორაზროვნებები სწორედ მეთოდური მითითების წინამდებარე რედაქციით დაზუსტდა. გარდა ამისა, ახალი მეთოდური მითითების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან სიახლეს წარმოადგენს ის, რომ გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის საერთოდ არ არსებობის შემთხვევაშიც კი თანხა სრულად (100%-ით) მიიჩნევა გადახდილად თუ იმპორტირებული საქონლის შესყიდვისა და რეალიზაციის ფასები სრულად შესაბამისობაშია საბაზრო ფასთან ან გადამხდელის მიმართ ხდება ე.წ. არაპირდაპირი მეთოდის გამოყენება.

მეთოდური მითითების მიხედვით, გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის საერთოდ არ არსებობის შემთხვევაშიც კი შემოსავლების სამსახურს შეუძლია თანხა გადახდილად მიიჩნიოს და აღნიშნული თანხები არ დაბეგროს ხელფასად, შემდეგ შემთხვევებში: 

1. იმპორტირებულ საქონელზე თანხის გადახდის მიღება-ჩაბარების აქტის არსებობის შემთხვევაში, თუ სრულდება დამატებითი პირობები –  გადახდილად მიიჩნევა თანხის 100%.
2. იმპორტირებულ საქონელზე არაპირდაპირი მეთოდის გამოყენებისას – გადახდილად მიიჩნევა თანხის 100%.
3. იმპორტირებული საქონელის ფასისა და ამავე საქონლის რეალიზაციის ფასის საბაზრო ფასთან შესაბამისობის შემთხვევაში –  გადახდილად მიიჩნევა თანხის 100%.
4. ხარჯის გაწევის საჭიროების დადასტურებისას (მ.შ. ექსპერტიზის დასკვნით) – გადახდილად მიიჩნევა თანხის 75%.

იმპორტირებულ საქონელზე თანხის გადახდის მიღება-ჩაბარების აქტის არსებობის შემთხვევა (გადახდილად ითვლება 100%)

იმპორტირებულ საქონელზე არარეზიდენტი მომწოდებლისთვის (კრედიტორისთვის) ნაღდი ანგარიშსწორებით გადახდილი შესაბამისი (საბაჟო) ინვოისის მიხედვით არსებული საქონლის ღირებულება სრულად (100%) ჩაითვლება ანაზღაურებულად, თუ საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში:

ა) მოპოვებულია/წარმოდგენილია შესაბამისი თანხის ანაზღაურების დამადასტურებელი, საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სააღრიცხვო დოკუმენტი, რომელიც აუდიტორის მიერ სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) იქნა მიჩნეული;

ბ) არ არის მოპოვებული/წარმოდგენილი „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დოკუმენტი, რომელიც აუდიტორის მიერ სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) იქნა მიჩნეული, თუმცა სახეზეა ყველა შემდეგი მტკიცებულება:

ბ.ა) გადასახადის გადამხდელსა და არარეზიდენტ მომწოდებელს შორის გაფორმებული შესაბამისი ხელშეკრულება;

ბ.ბ) ინვოისი და საბაჟო დეკლარაცია, რითაც დასტურდება შესაბამისი საქონლის შეძენა და საქართველოში იმპორტი;

ბ.გ) სამეურნეო ოპერაციის მხარეთა შორის გაფორმებული და დადასტურებული შედარების აქტი, შესაბამისი ოდენობის დავალიანების სრულად დაფარვის თაობაზე. ამასთან, შედარების აქტი მხარეთა მიერ დადასტურებული უნდა იყოს იმავე შინაარსის ოპერაციებთან მიმართებაში დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მათ შორის, ნოტარიულად, აპოსტილით ან/და სხვა ისეთი ფორმით, რომელიც მიღებულია შესაბამის სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიერთობებში ან/და გათვალისწინებულია არარეზიდენტი მომწოდებლის ქვეყანაში მოქმედი კანონმდებლობით;

ბ.დ) მიღება-ჩაბარების აქტი ან/და სალაროს გასავლის ორდერი, რომელშიც აღნიშნულია არარეზიდენტი მომწოდებლის ანგარიშვალდებული პირის ხელმოწერა, მისი საიდენტიფიკაციო მონაცემები, მასზე გაცემული თანხის ოდენობა და თანხის გაცემის თარიღი;

ბ.ე) არარეზიდენტი მომწოდებლის ანგარიშვალდებული პირის უფლებამოსილების დამადასტურებელი დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს ამ პირის უფლებამოსილებას, არარეზიდენტი მომწოდებლის სახელით, მან მიიღოს რეალიზებული საქონლის ანაზღაურება გადასახადის გადამხდელისგან;

ბ.ვ) არარეზიდენტი მომწოდებლის ანგარიშვალდებული პირის მიერ საქართველოს საზღვრის კვეთის ფაქტი;

ბ.ზ) სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) დასტურდება გადასახადის გადამხდელის მიერ შეძენილი საქონლის ღირებულების საბაზრო პრინციპებთან შესაბამისობა.

იმპორტირებულ საქონელზე არაპირდაპირი მეთოდის გამოყენების შემთხვევა (გადახდილად ითვლება 100%)

იმპორტირებულ საქონელზე არარეზიდენტი მომწოდებლისთვის (კრედიტორისთვის) ნაღდი ანგარიშსწორებით გადახდილი თანხის დამადასტურებელი დოკუმენტის არასარწმუნოდ (არადამაჯერებლად, არასანდოდ) მიჩნევის შემთხვევაში, ან ასეთი დოკუმენტის არ არსებობისას, შესაბამისი (საბაჟო) ინვოისის მიხედვით არსებული საქონლის ღირებულება, ამ მეთოდური მითითების მე-4 მუხლით განსაზღვრული პირობების არსებობის მიუხედავად (მისგან დამოუკიდებლად), ასევე სრულად (100%) ჩაითვლება არარეზიდენტი მომწოდებლისათვის ანაზღაურებულად, თუ საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში მოპოვებულია/დადგენილია ან/და წარმოდგენილია ყველა შემდგომი მტკიცებულება:

ა) ინვოისი და საბაჟო დეკლარაცია, რითაც დასტურდება შესაბამისი საქონლის შეძენა და საქართველოში იმპორტი;

ბ) გადასახადის გადამხდელის წერილობითი განმარტება, რაც აუდიტორის მხრიდანაც სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) იქნა მიჩნეული, რომ შესაბამისი დავალიანება მის მიერ დაფარულია სრულად და ამდენად, ადგილი არა აქვს საქონლის უსასყიდლოდ მიღების ან/და დავალიანების პატიების ფაქტს;

გ) განსახილველი იმპორტირებული საქონლის რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავლის განსაზღვრის მიზნით, აუდიტორის მიერ გამოყენებულია არაპირდაპირი მეთოდი (იგულისხმება, რომ დგინდება აღნიშნული მეთოდის გამოყენების საფუძველი).

იმპორტირებული საქონელის ფასისა და ამავე საქონლის რეალიზაციის ფასის საბაზრო ფასთან შესაბამისობის შემთხვევა (გადახდილად ითვლება 100%)

იმპორტირებულ საქონელზე არარეზიდენტი მომწოდებლისთვის (კრედიტორისთვის) ნაღდი ანგარიშსწორებით გადახდილი თანხის დამადასტურებელი დოკუმენტის არასარწმუნოდ (არადამაჯერებლად, არასანდოდ) მიჩნევის შემთხვევაში, ან ასეთი დოკუმენტის არ არსებობისას, შესაბამისი (საბაჟო) ინვოისის მიხედვით არსებული საქონლის ღირებულება, ამ მეთოდური მითითების მე-4 და მე-5 მუხლებით გათვალისწინებული შემთხვევების მიუხედავად (მათგან დამოუკიდებლად), ასევე სრულად (100%) ჩაითვლება არარეზიდენტი მომწოდებლისათვის ანაზღაურებულად, თუ საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში მოპოვებულია/დადგენილია ან/და წარმოდგენილია ყველა შემდგომი მტკიცებულება:

ა) ინვოისი და საბაჟო დეკლარაცია, რითაც დასტურდება შესაბამისი საქონლის შეძენა და საქართველოში იმპორტი;

ბ) გადასახადის გადამხდელის წერილობითი განმარტება, რაც აუდიტორის მხრიდანაც სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) იქნა მიჩნეული, რომ შესაბამისი დავალიანება მის მიერ დაფარულია სრულად და ამდენად, ადგილი არა აქვს საქონლის უსასყიდლოდ მიღების ან/და დავალიანების პატიების ფაქტს;

გ) სარწმუნოდ (დამაჯერებლად, სანდოდ) დასტურდება განსახილველი იმპორტირებული საქონლის, როგორც შეძენის, ისე რეალიზაციის ღირებულებების საბაზრო პრინციპებთან შესაბამისობა.

ხარჯის გაწევის საჭიროების დადასტურების შემთხვევა (გადახდილად ითვლება 75%)

საგადასახადო შემოწმების ფარგლებში გამოვლინდა, რომ გადასახადის გადამხდელმა განახორციელა აქტივის (კომერციული ფართი) მშენებლობა ან/და რეალიზაცია, რომლის ფარგლებშიც, მისი წერილობითი განმარტებით, შეძენილია სამშენებლო მასალა და ჩატარებულია სამშენებლო-სარემონტო სამუშაოები, თუმცა, ვინაიდან მას აღარ მოეპოვება შესაბამისი სააღრიცხვო დოკუმენტაცია, შემოწმების ფარგლებში მოპოვებულია/წარდგენილია ექსპერტიზის დასკვნა შესაბამის პერიოდში შესაბამისი აქტივის შესაქმნელად საჭირო დანახარჯების შესახებ.

მოცემულ პირობებში, იმის გათვალისწინებით, რომ სახეზეა ექსპერტიზის დასკვნა შესაბამის პერიოდში შესაბამისი კომერციული ფართის ასაშენებლად საჭირო დანახარჯების შესახებ, ასევე, ვინაიდან აღნიშნულის პარალელურად, როგორც მტკიცებულება, მოპოვებულია გადასახადის გადამხდელის წერილობითი ახსნა-განმარტება ხარჯის გაწევის ნამდვილობის თაობაზე, შესაბამისი კომერციული ფართის ასაშენებლად საჭირო ხარჯის 75% ჩაითვლება გაწეულად/ანაზღაურებულად.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://infohub.rs.ge/ka/workspace/document/59644f3e-ce37-40d9-a2f3-cf43794f32e3

 

2.3. ლიზინგის საგნის გამცემი მხარის ჩანაცვლება

2024 წლის 29 ოქტომბერს გამოქვეყნდა ცვლილება „დამატებული ღირებულების გადასახადის შესახებ მეთოდური მითითების დამტკიცების თაობაზე“ შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2021 წლის 17 მარტის N7536 ბრძანებაში და დაემატა №7 მაგალითი, რომელიც ეხება ლიზინგით გაცემული ქონების დაბეგვრას, კერძოდ  შემთხვევას როდესაც ადგილი აქვს ლიზინგის საგნის გამცემი მხარის ჩანაცვლებას:

მაგალითი №7 (ლიზინგის საგნის გამცემი მხარის ჩანაცვლება) 

ივლისის თვეში დადებული ლიზინგის ხელშეკრულებით სალიზინგო კომპანიამ A-მ სატვირთო ავტომობილი ლიზინგით გადასცა დასაბეგრ პირ B-ს. ფაქტობრივ გარემოებაში იგულისხმება, რომ სატვირთო ავტომობილი ლიზინგით გაცემულია გამოსყიდვის პირობით. გარიგების ჯამურმა ღირებულებამ შეადგინა 18’000 ლარი, შესაბამისად ყოველთვიური სალიზინგო გადასახადმა შეადგინა 1’500 ლარი (აქტივის ღირებულების ნაწილი 1’200 ლარი და სარგებლის ნაწილი 300 ლარი).

6 თვის გასვლის შემდგომ, მაშინ როდესაც B-ს გადასახდელი ვადამოუსვლელი დავალიანება A-ს მიმართ შეადგენდა 9’000 ლარს, ლიზინგის ხელშეკრულებაში სალიზინგო კომპანია A-ს ჩაენაცვლა სალიზინგო კომპანია X, კერძოდ A-მ მოახდინა ლიზინგის ხელშეკრულების საფუძველზე წარმოშობილი ყველა უფლებისა და ვალდებულების გადაცემა/რეალიზაცია X-ზე 5’000 ლარად. ამასთან, სალიზინგო კომპანია A-მ სატვირთო ავტომობილზე საკუთრების უფლება გადასცა კომპანია X-ს.

ვარიანტი I: ხელშეკრულება გაფორმებულია 2021 წლის ივლისის თვეში.

ვარიანტი II: ხელშეკრულება გაფორმებულია 2022 წლის ივლისის თვეში.

შეფასება:

• სსკ-ის 159-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა’’ ქვეპუნქტის მიხედვით დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციებია დასაბეგრი პირის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში ანაზღაურების სანაცვლოდ საქონლის მიწოდება.
• სსკ-ის 160-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით საქონლის მიწოდება არის მატერიალური ქონების განკარგვაზე მესაკუთრის უფლების გადაცემა. ამასთან, სსკ-ის 160-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით ,,ბ’’ ქვეპუნქტის მიხედვით საქონლის მიწოდებად ასევე განიხილება საქონლის ფაქტობრივი გადაცემა იჯარის, ლიზინგის ან მსგავსი ხელშეკრულებით, გამოსყიდვის პირობით.

მოცემული ფაქტობრივი გარემოებებიდან გამომდინარე, რადგან ადგილი აქვს მხოლოდ ლიზინგით გაცემული სატვირთო ავტომობილის მესაკუთრის ცვლილებას და არ ხდება X-ის მიერ მისი განკარგვა, სახეზე არაა ქონების განკარგვაზე მესაკუთრის უფლების გადაცემის ფაქტი, შესაბამისად აღნიშნული ვერ ჩაითვლება საქონლის მიწოდებად.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე A-ს მიერ X-ზე სატვირთო ავტომობილის საკუთრებაში გადაცემა განპირობებულია ხელშეკრულებაში ლიზინგის გამცემი მხარის ჩანაცვლებით, რაც წარმოადგენს მოთხოვნის დათმობის ოპერაციას (ცესიას) და სსკ-ის 171-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად გათავისუფლებულია დღგ-ისაგან ჩათვლის უფლების გარეშე, როგორც ფინანსური ოპერაცია.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://infohub.rs.ge/ka/workspace/document/5b01b3e1-9ef6-45cf-a651-92b16968b4c1?openFromSearch=true 

 

2.4. მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ საკუთარი წევრებისთვის დადგენილი საწევროების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევის დღგ-ით დაბეგვრა

2024 წლის 16 ოქტომბერს გამოქვეყნდა ახალი სიტუაციური სახელმძღვანელო _ „N2554 მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულების ორგანიზაციის მიერ საკუთარი წევრებისთვის დადგენილი საწევროების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევა“.

აღნიშნული სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ საკუთარი წევრებისთვის დადგენილი საწევროების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევის დღგ-ით დაბეგვრის საკითხს.

სიტუაციურ სახელმძღვანელოში მოცემული ფაქტობრივი გარემოების მიხედვით:

• მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულების ორგანიზაცია (შემდგომ – მგვ-ის ორგანიზაცია) უზრუნველყოფს პროდუქტისგან წარმოქმნილი ნარჩენების სეპარირებულ შეგროვებას, ტრანსპორტირებას, აღდგენას (მათ შორის, რეციკლირებას) და გარემოსთვის უსაფრთხო განთავსებას. მგვ-ის ორგანიზაციის წევრი ვალდებულია, მგვ-ის ორგანიზაციაში გადაიხადოს რეციკლირების წინასწარი შენატანი, მის მიერ ბაზარზე განთავსებული პროდუქციის წილის შესაბამისად. თავის მხრივ, რეციკლირების წინასწარი შენატანი არის წილობრივი შენატანი, რომელსაც მგვ-ის ორგანიზაციის წევრი უხდის მგვ-ის ორგანიზაციას, მის მიერ ბაზარზე განთავსებული პროდუქტისგან წარმოქმნილი ნარჩენების კონკრეტული ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების შესაბამისად მართვისთვის. 
• მგვ-ის ორგანიზაციას, წინამდებარე სიტუაციური სახელმძღვანელოს დამტკიცებამდე, მიღებული რეციკლირების წინასწარი შენატანები დაბეგრილი აქვს დღგ-ით და კუთვნილი დღგ-ის თანხა გადახდილია ბიუჯეტში, ხოლო ორგანიზაციის წევრს, საგადასახადო ანგარიშფაქტურის საფუძველზე, სრულად აქვს ჩათვლილი გადახდილი დღგ-ის თანხა.

შეფასება:

• სსკ-ის 159-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტიდან გამომდინარე, რეციკლირების წინასწარი შენატანის სანაცვლოდ მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ ბაზარზე განთავსებული პროდუქტისგან წარმოქმნილი ნარჩენების კონკრეტული ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების შესაბამისად მართვა წარმოადგენს ორგანიზაციის საქმიანობის მიზნიდან გამომდინარე მისი წევრისთვის ანაზღაურების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევას, რომელიც, სსკ-ის 170-ე მუხლის პირველი ნაწილის „კ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე, გათავისუფლებულია დღგ-სგან ჩათვლის უფლების გარეშე.
• სსკ-ის 73-ე მუხლის მე-9 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, საგადასახადო ვალდებულების განსაზღვრის მიზნით, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, მხედველობაში არ მიიღოს სამეურნეო ოპერაციები, რომლებსაც არა აქვს არსებითი ეკონომიკური გავლენა.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, წინამდებარე სიტუაციური სახელმძღვანელოს დამტკიცებამდე პერიოდებში მგვ ორგანიზაციის მიერ განსახილველ ოპერაციებზე დარიცხული და წევრის მიერ ჩათვლილი შესაბამისი დღგ-ის თანხა არ დაექვემდებარება გაუქმებას, რამდენადაც, მოცემულ შემთხვევაში, საგადასახადო შეღავათის გამოუყენებლობას არსებითი ეკონომიკური გავლენა არ აქვს.

შედეგად, წინამდებარე სიტუაციური სახელმძღვანელოს დამტკიცებამდე პერიოდებში მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ განსახილველ ოპერაციებზე დარიცხული და წევრის მიერ ჩათვლილი შესაბამისი დღგ-ის თანხა არ დაექვემდებარება გაუქმებას. შესაბამისად, ამ ნაწილში, პირებს დამატებითი საგადასახადო ვალდებულება არ დაეკისრებათ. 

ამასთან, წინამდებარე სიტუაციური სახელმძღვანელო არ აწესრიგებს მგვ-ის ორგანიზაციის მიერ შეძენილ იმ საქონელზე/მომსახურებაზე დღგ-ის ჩათვლას, რომელიც გამოიყენება სსკ-ის 170-ე მუხლის პირველი ნაწილის „კ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ ოპერაციებში. აღნიშნული დღგ-ის ჩათვლა უნდა განხორციელდეს სსკ-ის 174-ე – 177-ე მუხლების დებულებათა შესაბამისად.

ცვლილების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე:

https://infohub.rs.ge/ka/workspace/document/80e5bbd8-e3e7-420b-93d3-efcfa2559606?openFromSearch=true

 

შპს კრესტონ ჯორჯია

მმართველი პარტნიორი                                                             დავით პაპიაშვილი

საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი                     რუსუდან ჭაბუკიანი