2022 წლის მარტის თვის განმავლობაში საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებები
Kreston Georgia აგრძელებს საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული ცვლილებებისა და სიახლეების მიმოხილვას. ამჯერად გთავაზობთ 2022 წლის მარტის თვეში შესული საკანონმდებლო სიახლეების მიმოხილვას.
შინაარსი
1. ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
1.1. აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდებასთან დაკავშირებული ცვლილებები
1.2. ცვლილებები აღრიცხვისა და სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების წესში
1.3. თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება
1.4. ცალკეული საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვა
2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
2.1. საპენსიო შენატანის შეღავათი საშემოსავლო გადასახადში
2.2. არარეზიდენტის მიერ გაწეული გადაზიდვის მომსახურების დაბეგვრა
2.3. ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების გადაანგარიშება
2.4. ცვლილებები ვირტუალური ზონის პირის შესახებ მეთოდურ მითითებაში
1. ცვლილებები ფინანსთა მინისტრის ბრძანებებში
1.1. აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდებასთან დაკავშირებული ცვლილებები
2022 წლის 9 მარტს გამოქვეყნდა და ძალაში შევიდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებაში. ცვლილება შეეხო ბრძანების 78-ე, 79-ე, 792-ე, 801-ე, 802-ე და 812-ე მუხლებს, რომლებიც არეგულირებს აქციზური მარკების სავალდებულო ნიშანდებას, აქციზური მარკის/არააქციზური საქონლის სავალდებულო მარკირების ნომინალურ ღირებულებას, შემოსავლების სამსახურის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შერჩეული პირის მიერ მატერიალური ფორმის აქციზური მარკების ფონურ ფერებსა და შეფუთვის ფორმებს, სავალდებულო ნიშანდების ან/და არააქციზური საქონლის სავალდებულო მარკირების განსახორციელებლად საჭირო მატერიალური ფორმის მარკების გაცემას.
ცვლილება ძირითადად ეხება 3824 99 960 01 სასაქონლო კოდს, რომელიც წარმოადგენს ელექტრონული სიგარეტით მოხმარებისათვის განკუთვნილ ნიკოტინის შემცველობით ან შემცველობის გარეშე სითხეს.
კერძოდ, 78-ე მუხლს დაემატა ახალი 61 მუხლი, რომლის თანახმად, ზემოხსენებულ კოდში მოქცეული საქონლის (3824 99 960 01) იმპორტის შემთხვევაში, აქციზური საქონლის აქციზური მარკებით სავალდებულო ნიშანდებას ახორციელებს საქონლის იმპორტიორი, ამ საქონლის შესაბამისი საბაჟო კონტროლის ზონიდან ტრანსპორტირების დასრულების ადგილზე მიტანის შემდეგ, მაგრამ არაუგვიანეს ამ ადგილიდან გატანისა. გარდა ამისა, აკრძალულია აღნიშნული საქონლის თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვების შემდეგ ქვეყნის შიგნით აქციზური მარკით ნიშანდების გარეშე მიწოდება. 811-ე მუხლის მე-5 ნაწილის ,,დ“ ქვეპუნქტის ცვლილების თანახმად, საქონლის ამ კოდისათვის მატერიალური ფორმის მარკებით საქონლის სავალდებულო ნიშანდების/მარკირების განხორციელებისას მეწარმე- სუბიექტისა და ფიზიკური პირის მოვალეობა არ არის მატერიალური ფორმის მარკების მიღებიდან 6-თვიან პერიოდში მოახდინოს იმპორტისათვის მიღებული მატერიალური ფორმის მარკების გამოყენება ან დაბრუნება.
79-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, შერჩეული პირის მიერ მიწოდებული აქციზური მარკის ნომინალური ღირებულება 3824 99 960 01 კოდში მოქცეული საქონლისთვის ძველი რედაქციის მიხედვით განისაზღვრებოდა 1,000 ცალ აქციზურ მარკაზე – 8.0 ევროს ეკვივალენტით ლარებში, მარტის თვეში შესული ცვლილების თანახმად ამავე მუხლის მე-4 ნაწილს დაემატა ,,თ“ და ,,თ1“ ქვეპუნქტები და აღნიშნული ღირებულება გაიზარდა 11 ევროს ეკვივალენტამდე ლარში.
ცვლილების შედეგად, აგრეთვე დაკორექტირდა 792-ე მუხლის მეორე ნაწილიც, რომელიც განსაზღვრავს შემოსავლების სამსახურის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შერჩეული პირის მიერ მატერიალური ფორმის აქციზური მარკების შეფუთვის ნორმებს. შეფუთვის ფორმებში, ამ მუხლის მეორე ნაწილს დაემატა ,,რ“ და ,,ს“ ქვეპუნქტები, რომლის თანახმად, შერჩეული პირის მიერ მატერიალური ფორმის აქციზური მარკების გაცემა განხორციელდება იმპორტირებული სითხეების შემთხვევაში განკუთვნილი ელექტრონული სიგარეტით მოხმარებისთვის 1,000-ცალიანი რულონით (თვითწებადი) (,,რ’’), ხოლო იმპორტირებული სითხეების შემთხვევაში განკუთვნილი ელექტრონული სიგარეტით მოხმარებისთვის 10,000-ცალიანი რულონით (თვითწებადი) (,,ს’’). ხოლო ამავე მუხლის მე-8 ნაწილში მოხსენიებული 3824 99 960 01 კოდში მოქცეული საქონელი გადატანილია ახალდამატებულ მე-9 ნაწილში, და ამ საქონლისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების ფონური ფერი განისაზღვრება ადგილობრივი მოსაწევი სითხეებისთვი – ადგილობრივი უფილტრო თამბაქოს ნაწარმისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად, ხოლო იმპორტული მოსაწევი სითხეებისთვის – იმპორტული უფილტრო თამბაქოს ნაწარმისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად. აქციზური მარკების შეფუთვის ფორმები განისაზღვრება მოსაწევი სითხეებისათვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად, ნაცვლად უფილტრო თამბაქოს ნაწარმისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკებისა.
რედაქტირება განიცადა 801-ე მუხლის მე-5 და მე-51 ნაწილებმაც, რის მიხედვითაც შეიცვალა მატერიალური ფორმის მარკების შეძენის შესახებ განაცხადის დადასტურების პროცედურა, კერძოდ, განმცხადებლის მიერ გაგზავნილ განაცხადს შემოსავლების სამსახური განიხილავს
2 სამუშაო დღის განმავლობაში და მიიღებს გადაწყვეტილებას მატერიალური ფორმის მარკების შეძენის შესახებ განაცხადის დადასტურების თაობაზე. აგრეთვე, ცვლილების მიხედვით, შემოსავლების სამსახური უფლებამოსილია, მატერიალური ფორმის მარკების შეძენის შესახებ განაცხადის დადასტურების მიზნით, პირს მოსთხოვოს დამატებით ინფორმაცია/დოკუმენტაცია, რომელიც დაკავშირებულია მარკების გაცემასთან. ამასთანავე, აღნიშნულ მუხლს დაემატა 52, 53 და 54 ნაწილები, რომელთა თანახმად, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობა (გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც გადასახადის გადამხდელთან გაფორმებულია საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების გადავადების შესახებ ხელშეკრულება) წარმოადგენს განაცხადის დადასტურებაზე უარის თქმის საფუძველს (52). აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის ან/და დამატებითი ინფორმაციის/დოკუმენტაციის წარმოდგენის საჭიროების შემთხვევაში, შემოსავლების სამსახური პირს ხარვეზის აღმოსაფხვრელად განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 10 კალენდარულ დღეს. თუ აღნიშნულ ვადაში ხარვეზი არ იქნა აღმოფხვრილი (განაცხადის დადასტურების მომენტისთვის პირს გააჩნია აღიარებული საგადასახადო დავალიანება ან/და არ იქნა წარმოდგენილი საჭირო ინფორმაცია/დოკუმენტაცია), შემოსავლების სამსახური იღებს გადაწყვეტილებას განაცხადის დადასტურებაზე უარის თქმის შესახებ (53). მატერიალური ფორმის მარკების შეძენაზე განაცხადის დადასტურებიდან 1 სამუშაო დღეში, შერჩეული პირი განმცხადებელს უგზავნის შეტყობინებას მატერიალური ფორმის მარკების მიწოდების თარიღის თაობაზე და ინვოისს გადასახდელი ნომინალური ღირებულების თანხისა და ანგარიშის რეკვიზიტების მითითებით. ინვოისით გათვალისწინებული თანხის გადახდა უნდა განხორციელდეს 4 კალენდარულ დღეში. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდგომ შერჩეული პირი უფლებამოსილია გააუქმოს განაცხადი და უარი თქვას მატერიალური ფორმის მარკების გაცემაზე (53).
1.2. ცვლილებები აღრიცხვისა და სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების წესში
2020 წლის 16 მარტს გამოქვეყნდა და ამოქმედდა ცვლილება ფინანსთა მინისტრის ბრძანება N996-ში. ცვლილების ერთ-ერთი საფუძველია ბრძანებაში გამოყენებული ტერმინის – ,,უცხო ქვეყნის მოქალაქე ფიზიკური პირი“-ს ჩანაცვლება ახალი ტერმინით – ,,საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე პირი’’, შესაბამისად, ბრძანებაში დაკორექტირდა ყველა ის მუხლი, სადაც აღნიშნული ჩანაწერი იყო გამოყენებული.
გარდა აღნიშნულისა, დაზუსტდა ამავე ბრძანების მე-3 მუხლი, რომელიც განსაზღვრავს გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის წესს, კერძოდ დაკორექტირდა საგადასახადო აღრიცხვის მიზნებისთვის შემოსავლების სამსახურისათვის წარსადგენი განცხადების ფორმები და სხვა ტექნიკური/ფორმალური საკითხები.
ცვლილების საფუძველზე ასევე, განვრცობილ იქნა მე-6 მუხლი, რომელშიც მიმოხილულია სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილებები, კერძოდ, განახლებული რედაქციის თანახმად, სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილება ნიშნავს გადასახადის გადამხდელის ადგილსამყოფელის, სახელწოდების/სახელის ან/და გვარის, სამართლებრივი ფორმის ან/და ხელმძღვანელობითი უფლებამოსილების მქონე პირის შეცვლას. ამასთან, გაერთიანების, ამხანაგობის ან სხვა მსგავსი წარმონაქმნის შემთხვევაში (გარდა „ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ამხანაგობისა), სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილება ასევე მოიცავს ამხანაგობის, გაერთიანების ან სხვა მსგავსი წარმონაქმნის მონაწილე პირების (წევრების) შესახებ მონაცემების შეცვლას. ამავე მუხლს 11-16 პუნქტების სახით დაემატა დოკუმენტების ჩამონათვალი, რაც შემოსავლების სამსახურს უნდა წარუდგინონ საქართველოს მოქალაქე და საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე პირებმა სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების მიზნით. ამასთან, გადასახადის გადამხდელს სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილებაზე უარი შეიძლება ეთქვას, თუ სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების თაობაზე განცხადებაში ასახული მონაცემები არ შეესაბამება წარდგენილ დოკუმენტებს ან/და სრულყოფილად არ არის წარდგენილი ამ მუხლით გათვალისწინებული დოკუმენტები.
1.3. თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება
ფინანსთა მინისტრის ბრძანება N996-ის 78-ე მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად, თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება ხორციელდება არსებულ შეფუთვაზე, პოლიეთილენის საფარველის (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) შიგნიდან. ამავე ბრძანებაში 2022 წლის 16 მარტს გამოქვეყნებული და ამოქმედებული ცვლილების თანახმად, 112-ე მუხლს დაემატა 51-ე პუნქტი, რომლის მიხედვითაც 2022 წლის 1 მაისამდე დასაშვებია თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება განხორციელდეს ამ ინსტრუქციის პოლიეთილენის საფარველის გარედან. აღნიშნულ შემთხვევაში, თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება ხორციელდება საქართველოს საბაჟო საწყობის ტერიტორიაზე.
1.4. ცალკეული საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვა
ფინანსთა მინისტრის N996 ბრძანებას 2022 წლის 29 მარტს დაემატა ახალი 271-ე მუხლი, რომლის თანახმად, დაზუსტდა ცალკეული საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვა. კერძოდ, 271 მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, შემოსავლების სამსახურის უფროსი უფლებამოსილია, ცალკეული კატეგორიის გადასახადის გადამხდელებისთვის ან/და ცალკეული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების მიმართ, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დაადგინოს შესაბამისი საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვის ფორმა და წესი. ხოლო ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, პირველი პუნქტით გათვალისწინებული დებულება გადასახადის გადამხდელს არ ათავისუფლებს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა მოთხოვნების შესრულების ვალდებულებისგან.
2. ცვლილებები შემოსავლების სამსახურის უფროსის ბრძანებებში
2.1. საპენსიო შენატანის შეღავათი საშემოსავლო გადასახადში
2022 წლის 21 მარტს საშემოსავლო გადასახადის შეღავათების ნაწილში დაემატა ახალი N1515 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც შეეხება საპენსიო შენატანის საშემოსავლო გადასახადით არ დაბეგვრის საკითხს.
სსკ-ის 101 მუხლის მე-3 მუხლის “დ” ქვეპუნქტის თანახმად, ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავალში არ შედის „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულის სახელით და მის სასარგებლოდ საპენსიო ანგარიშზე განხორციელებული საპენსიო შენატანების მოცულობა. “დაგროვებითი პენსიის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის მიხედვით, ხელფასი არის მომსახურების გაწევით მიღებული ის შემოსავალი, რომელიც იბეგრება გადახდის წყაროსთან, აგრეთვე სსკ-ის 101-ე მუხლით გათვალისწინებული ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი, საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად (გარდა შემოსავლისა, რომელიც სსკის 104-ე მუხლის შესაბამისად, არ განეკუთვნება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალს, როიალტით, ქირით, იჯარით მიღებული და საინვესტიციო შემოსავლისა).
“დაგროვებითი პენსიის შესახებ” საქართველოს კანონის მიზნებისათვის, მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი გათანაბრებულია ხელფასთან, და საგადასახადო კოდექსის თანახმად, ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავალში არ შედის დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულის სახელით და მის სასარგებლოდ საპენსიო ანგარიშზე განხორციელებული საპენსიო შენატანების მოცულობა, მოცემულ შემთხვევაში საშემოსავლო გადასახადით დასაბეგრი თანხა უნდა განისაზღვროს დასაქმებულის სახელით მის საპენსიო ანგარიშზე გადარიცხული თანხის გაუთვალისწინებლად.
შესაბამისად, თუ ფიზიკური პირი უწევს საწარმოს მომსახურებას, რომლის საკომპენსაციო თანხა შეადგენს 1,000 ლარს და მომსახურების გამწევი პირის შემოსავალი სსკ-ის 154-ე მუხლის საფუძველზე ექვემდებარება გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას, საწამომ აღნიშნული განაცემიდან უნდა დააკავოს ფიზიკური პირის საპენსიო ანგარიშზე განხორციელებული შენატანი – 20 ლარი და საშემოსავლო გადასახადი – 196 ლარი ((1,000-20)*20% = 196).
2.2. არარეზიდენტის მიერ გაწეული გადაზიდვის მომსახურების დაბეგვრა
2022 წლის 1 მარტს გადახდის წყაროსთან შემოსავლის დაბეგვრის ნაწილში დაემატა ახალი N2430 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც შეეხება საპენსიო შენატანის საშემოსავლო გადასახადით არ დაბეგვრის საკითხს.
განვიხილოთ სიტუაცია, როდესაც საქართველოს რეზიდენტ საწარმოს არარეზიდენტი კომპანია უწევს სატრანსპორტო მომსახურებას. ტვირთების გადაზიდვა ხორციელდება საქართველოს საზღვრებს გარეთ მდებარე პუნქტებს შორის. (მაგალითად, ტვირთის გადაზიდვა საფრანგეთიდან ესპანეთში). არარეზიდენტის მიერ მომსახურების გაწევა არ ხორციელდება საქართველოში მისი მუდმივი დაწესებულების ან დაქირავებულის მეშვეობით. გარდა ამისა, არ დგინდება, რომ არარეზიდენტმა აღნიშნული მომსახურების გაწევასთან დაკავშირებული ხარჯი გასწია საქართველოში.
სსკ-ის 134-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით, არარეზიდენტის მიერ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში საგადასახადო აღრიცხვაზე მყოფ არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას საქართველოში, იბეგრება გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე. ამავე კოდექსის 104-ე მუხლის “გ.თ” ქვეპუნქტის მიხედვით, საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს განეკუთვნება საქართველოში მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი. ამ მიზნით, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, მომსახურება საქართველოში გაწეულად ითვლება, თუ მომსახურების გამწევი და მომსახურების მიმღები სხვადასხვა სახელმწიფოში არიან და მომსახურების გამწევის მიერ მომსახურების გაწევა ხორციელდება საქართველოში მისი მუდმივი დაწესებულების, დაქირავებულის მეშვეობით ან სხვაგვარად (მათ შორის, მომსახურების გამწევის მიერ მომსახურების გაწევასთან დაკავშირებული ხარჯი გაწეულია საქართველოში, მიუხედავად მისი ფაქტობრივად გადახდის ადგილისა), რაც ადასტურებს, რომ მომსახურების გამწევმა საქართველოში გასწია მომსახურება.
იმის გათვალისწინებით, რომ არარეზიდენტს საქართველოში არ გააჩნია მუდმივი დაწესებულება და ამასთანავე, არც სხვაგვარად არ დასტურდება მის მიერ საქართველოში მომსახურების გაწევის ფაქტი, არარეზიდენტის მიერ საქართველოს საზღვრებს გარეთ მდებარე პუნქტებს შორის ტვირთების გადაზიდვის მომსახურებიდან მიღებული შემოსავალი არ ჩაითვლება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად და რეზიდენტი საწარმოს მიერ გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას არ ექვემდებარება.
2.3. ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების გადაანგარიშება
2022 წლის 21 მარტს გამოქვეყნდა კიდევ ერთი ახალი N2546 სიტუაციური სახელმძღვანელო, რომელიც შეეხება ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების გადაანგარიშებას.
,,ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის 1-ლი ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტის თანახმად, ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებელი გადაიხდება სასარგებლო წიაღისეულით სარგებლობისათვის – სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების (ან წიაღით სარგებლობის) ლიცენზიის მიღების შემდეგ 6 თვეში ერთხელ, მაგრამ არა უგვიანეს მე-6 თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა, სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმით გათვალისწინებული ყოველწლიურად ასათვისებელი მოცულობის მიხედვით, თანაბარ ნაწილებად, ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ მოპოვებული სასარგებლო წიაღისეულის მოცულობა აღემატება სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმით გათვალისწინებულ ყოველწლიურ ასათვისებელ მოცულობას, − ფაქტობრივად მოპოვებული სასარგებლო წიაღისეულის ოდენობის მიხედვით.
,,გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ” საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010
№996 ბრძანების 221 მუხლის მე-3 პუნქტის ,,ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, სავარაუდო დარიცხვა შეიძლება გაუქმდეს შესწორებითი დარიცხვით საგადასახადო შემოწმების შედეგების საფუძველზე მიღებული საგადასახადო ორგანოს გადაწყვეტილებით.
,,სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიის გაცემის წესისა და პირობების შესახებ დებულების დამტკიცების თაობაზე” საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 11 აგვისტოს №136 დადგენილების მე-7 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტის თანახმად, იმ შემთხვევაში, თუ ლიცენზიის ვადის გასვლამდე ლიცენზიის მფლობელმა აითვისა ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ჯამური მოცულობა, იგი ვალდებულია ლიცენზიის გამცემს მიმართოს განცხადებით ლიცენზიის გაუქმების თაობაზე.
ზემოთ მოყვანილ მუხლებზე დაყრდნობით, განვიხილოთ პრაქტიკული მაგალითი. ვთქვათ, პირი ფლობს სასარგებლო წიაღისეულის (ქვიშა-ხრეშის) მოპოვების ლიცენზიას 2019 წლიდან
4 წლის მოქმედების ვადით. მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა შეადგენს 400,000მ3-ს. დამტკიცებული ათვისების გეგმის შესაბამისად, მოსაპოვებელი წიაღისეულის წლიური ოდენობა შეადგენს 100,000მ3-ს. პირის მიერ 2019-2020 წლების ჩათვლით საანგარიშო პერიოდების მიხედვით წარდგენილი გაანგარიშებებით ათვისებული რესურსის მოცულობა შეადგენს 380,000მ3-ს. 2021 წელს პირის მიმართ თითეულ სავადო თარიღისათვის (15.07.2021წ. და 15.01.2022წ.) დარიცხულია რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50, 000მ3-ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა.
საგადასახადო ორგანოს მიერ განხორციელებული საგადასახადო შემოწმებით: – 2019-2020 წლების საანგარიშო პერიოდებზე წარდგენილი გაანგარიშებებთან მიმართებაში სხვაობა არ დადგენილა. დარჩენილი 20,000მ3-დან (400,000მ3 – 380,000მ3) პირმა 12,000 მ3 აითვისა 2021 წლის პირველ ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდში, ხოლო პირველ ვარიანტში დარჩენილი 8, 000მ3 აითვისა 2021 წლის ოქტომბრის ჩათვლით. ამასთან, პირს ლიცენზია არ გაუუქმებია, ხოლო მეორე ვარიანტში დარჩენილი 8,000მ3 2021 წელს და შემდგომ საანგარიშო პერიოდებში, მ.შ 2022 წელს, არ აუთვისებია. ამასთან, პირს არ განუხორციელებია სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმის ცვლილება.
ორივე შემთხვევაში, ვინაიდან, ლიცენზიის მფლობელს ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის კანონიერი მოპოვების ჯამური მოცულობიდან მხოლოდ 20,000მ3 რესურსის ათვისების უფლება ჰქონდა, რომელიც არ აღემატება 2021 წლის პირველ ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდის გეგმურ მოცულობას, ამ პერიოდის კუთვნილი მოსაკრებელი განისაზღვრება დარჩენილი ასათვისებელი რესურსის 20,000მ3 მოცულობიდან. ორივე შემთხვევაში შემცირდება/გაუქმდება 2021 წლის 15 ივლისის სავადო თარიღისათვის დარიცხული მოსაკრებლის თანხა. შესაბამისად ამ სავადოსათვის კუთვნილი მოსაკრებელის თანხა განისაზღვრება 20,000მ3 რესურსის მოცულობიდან გამომდინარე, ასევე შემცირდება/გაუქმდება 2021 წლის II ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდზე დარიცხული (50,000მ3 რესურსის მოცულობის მიხედვით გაანგარიშებული) მოსაკრებლის თანხა.
გარდა ამისა, პირველ შემთხვევაში, მოქმედი კანონმდებლობის აღსრულების მიზნით აუდიტის დეპარტამენტმა ლიცენზიანტს წერილობით უნდა აცნობოს ლიცენზიის გაუქმების ვალდებულების შესახებ და ამავე წერილის ასლი გაუგზავნოს ლიცენზიის გამცემ ადმინისტრაციულ ორგანოს. ამასთან, თუ არ მოხდა ლიცენზიის გაუქმება, 2022 წელს თითოეული სავადო თარიღისათვის (15.07.2022წ. და 15.01.2023წ.) პირს დაერიცხება რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50,000მ3-ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა. მეორე შემთხვევაში კი, თუ პირის მიერ არ განხორციელდება ათვისების გეგმის ცვლილება, 2022 წლის თითოეული სავადო თარიღისათვის (15.07.2022წ. და 15.01.2023წ.) პირს დაერიცხება რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50,000 მ3 -ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა.
2.4. ცვლილებები ვირტუალური ზონის პირის შესახებ მეთოდურ მითითებაში
როგორც უკვე ვიცით, 2022 წლის 10 იანვარს გამოქვეყნდა შემოსავლების სამსახურის ახალი მეთოდური მითითება ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის თაობაზე, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ვირტუალური ზონის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ასევე ვირტუალური ზონის პირის სტატუსით საქმიანობის წესის შესახებ, მათ შორის მისი საგადასახადო ვალდებულებებისა და უფლებების თაობაზე. მეთოდურ მითითებაში მოცემულია რამდენიმე სიტუაციური მაგალითი და ამ მაგალითების მიხედვით ახსნილია ვირტუალური ზონის პირის საგადასახადო ვალდებულებების გაანგარიშების გზები, სხვადასხვა გარემოებების გათვალისწინებით. აღნიშნული მეთოდური მითითების შესახებ უფრო ვრცლად აღწერილია ჩვენ მიერ გამოქვეყნებულ 2022 წლის იანვრის თვის პუბლიკაციაში. 2022 წლის მარტის თვეში კი აღნიშნულ მეთოდურ მითითებაში დაკორექტირდა რამდენიმე მნიშვნელოვანი ჩანაწერი. კერძოდ:
- კორექტირებულ მეთოდურ მითითებაში აღარ არის ჩანაწერი იმის შესახებ, რომ ვირტუალური ზონის პირი არსებითად უნდა იყენებდეს საქართველოში შესაბამისი პროფილური განხრით დაქირავებული ფიზიკური პირების შრომას. ნაცვლად კი ჩაიწერა, რომ ვირტუალური ზონის პირი საინფორმაციო ტექნოლოგიების შესაქმნელად უნდა იყენებდეს საქართველოში დაქირავებული პირ(ებ)ის შრომას, მათ შორის აუცილებლად შესაბამისი პროფილური განხრით (პროგრამისტი). ამასთან, გასათვალისწინებელია, რომ სახელფასო განაცემი არსებითად უნდა შეესაბამებოდეს შესაბამისი პროფესიების მიხედვით საქართველოს შრომით ბაზარზე არსებულ ხელფასს. თუმცა მეთოდური მითითება თვალნათლივ მაინც არ იძლევა ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ რამდენი დაქირავებულის და მათ შორის რამდენი პროგრამისტის ან/და IT სპეციალისტის შრომა იქნება საკმარისი იმისათვის, რომ პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტი ჩაითვალოს საქართველოში შექმნილად. შესაბამისად, აღნიშნული საკითხი, ისევ ბუნდოვანი რჩება ვირტუალური ზონის პირებისათვის, რაც მომავალში შესაძლოა მათთვის კვლავ გახდეს საგადასახადო დავის საგანი.
- მეორე მნიშვნელოვანი ცვლილება კი შეეხო ხელფასსა და დივიდენდს შორის დაწესებულ 40%-იან ზღვარს, როდესაც კომპანიის დამფუძნებელიც და დაქირავებულიც არის ერთი და იგივე ფიზიკური პირი. კერძოდ, იმ შემთხვევაში თუკი ვირტუალური ზონის პირი დაფუძნებული არის ფიზიკური პირის მიერ და უშუალოდ დამფუძნებელი ფიზიკური პირის მიერ, დაქირავებით მომუშავე პირების გარეშე, ხდება საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნა და მის ფარგლებს გარეთ მიწოდება, ამ შემთხვევაში დამფუძნებლის მიერ მიღებული დივიდენდი, რომელიც მოგების გადასახადისგან არის გათავისუფლებული, ნაწილობრივ უნდა დაკვალიფიცირდეს, როგორც დამფუძნებელზე გაცემული
ხელფასი. მეთოდური მითითების ძველი რედაქციით ხელფასად უნდა ჩათვლილიყო შემოსავლის 40% პროცენტი. ხოლო ახალი რედაქციით, პროფილური განხრით დაქირავებულ პირზე ხელფასის სახით განაცემის ოდენობა შესაძლებელია აღებულ იქნას შესაბამისი პროფესიის მიხედვით საქართველოს შრომით ბაზარზე ხელფასის შესახებ არსებული მონაცემის მიხედვით.
საერთო ჯამში, კორექტირებამდეც და კორექტირების შემდეგაც ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადის თაობაზე არსებული მეთოდური მითითების ძირითადი არსი უცვლელი რჩება და ამყარებს იმ პრინციპს, რომ ვირტუალური ზონის პირმა იმისათვის რომ ისარგებლოს მოგების გადასახადში არსებული საგადასახადო შეღავათით, უნდა დააკმაყოფილოს შემდეგი პირობები:
- საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდება უნდა ხდებოდეს საქართველოს ფარგლების გარეთ.
- საინფორმაციო ტექნოლოგიები უნდა იქმნებოდეს საქართველოს ტერიტორიაზე.
შპს კრესტონ ჯორჯია
მმართველი პარტნიორი / დავით პაპიაშვილი
საგადასახადო აუდიტის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი / რუსუდან ჭაბუკიანი